ਅਥ ਸ੍ਵਾਯਂਭੁਵਸ੍ਯਾਸ੍ਯ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਲਾਭਸ੍ਯਾਤ੍ਯਨ੍ਤਮਨਪਾਯਿਤ੍ਵਂ ਕਥਂਚਿਦੁਤ੍ਪਾਦ- ਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਯੁਕ੍ਤਤ੍ਵਂ ਚਾਲੋਚਯਤਿ — ਭਂਗਵਿਹੂਣੋ ਯ ਭਵੋ ਸਂਭਵਪਰਿਵਜ੍ਜਿਦੋ ਵਿਣਾਸੋ ਹਿ .
ਵਿਜ੍ਜਦਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਣੋ ਠਿਦਿਸਂਭਵਣਾਸਸਮਵਾਓ ..੧੭.. ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨੋਤ੍ਪਤ੍ਤਿਪ੍ਰਸ੍ਤਾਵੇ ਯਤੋ ਭਿਨ੍ਨਕਾਰਕਂ ਨਾਪੇਕ੍ਸ਼ਤੇ ਤਤਃ ਸ੍ਵਯਂਭੂਰ੍ਭਵਤੀਤਿ ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ ..੧੬.. ਏਵਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਪ੍ਰਥਮਗਾਥਾ . ਸ੍ਵਯਂਭੂਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਦ੍ਵਿਤੀਯਾ ਚੇਤਿ ਪ੍ਰਥਮਸ੍ਥਲੇ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਂ ਗਤਮ੍ .. ਅਥਾਸ੍ਯ ਭਗਵਤੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਰ੍ਥਿਕਨਯੇਨ ਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵੇਪਿ ਪਰ੍ਯਾਯਾਰ੍ਥਿਕਨਯੇਨਾਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵਮੁਪਦਿਸ਼ਤਿ — ਭਂਗਵਿਹੂਣੋ ਯ ਭਵੋ ਭਙ੍ਗ- ਵਿਹੀਨਸ਼੍ਚ ਭਵਃ ਜੀਵਿਤਮਰਣਾਦਿਸਮਤਾਭਾਵਲਕ੍ਸ਼ਣਪਰਮੋਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸਂਯਮਰੂਪਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗੇਨੋਤ੍ਪਨ੍ਨੋ ਯੋਸੌ ਭਵਃ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨੋਤ੍ਪਾਦਃ . ਸ ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਃ . ਭਙ੍ਗਵਿਹਿਨੋ ਵਿਨਾਸ਼ਰਹਿਤਃ . ਸਂਭਵਪਰਿਵਜ੍ਜਿਦੋ ਵਿਣਾਸੋ ਤ੍ਤਿ ਸਂਭਵਪਰਿਵਰ੍ਜਿਤੋ ਵਿਨਾਸ਼ ਇਤਿ . ਯੋਸੌ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਰਾਗਾਦਿਸਂਸਰਣਰੂਪਸਂਸਾਰਪਰ੍ਯਾਯਸ੍ਯ ਵਿਨਾਸ਼ਃ . ਸ ਸਹਾਯਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਤੀ . ਇਸਲਿਯੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਕੇ ਇਚ੍ਛੁਕ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਬਾਹ੍ਯ ਸਾਮਗ੍ਰੀਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਰਖਕਰ ਪਰਤਂਤ੍ਰ ਹੋਨਾ ਨਿਰਰ੍ਥਕ ਹੈ . ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਮੇਂ ਲੀਨ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਛਹ ਕਾਰਕਰੂਪ ਹੋਕਰ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ . ਵਹ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਂ ਅਨਨ੍ਤਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਨ ਜ੍ਞਾਯਕਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਸ੍ਵਤਨ੍ਤ੍ਰ ਹੈ ਇਸਲਿਏ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ; ਸ੍ਵਯਂ ਅਨਨ੍ਤਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਨੇਸੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਕਰ੍ਮ ਹੈ, ਅਥਵਾ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਸੇ ਸ੍ਵਯਂ ਅਭਿਨ੍ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਰ੍ਮ ਹੈ; ਅਪਨੇ ਅਨਨ੍ਤ ਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲੇ ਪਰਿਣਮਨ ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਸਾਧਨਸੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੋ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਰਣ ਹੈ; ਅਪਨੇਕੋ ਹੀ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਦੇਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਸਮ੍ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੈ; ਅਪਨੇਮੇਂਸੇ ਮਤਿ ਸ਼੍ਰੁਤਾਦਿ ਅਪੂਰ੍ਣ ਜ੍ਞਾਨ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਔਰ ਸ੍ਵਯਂ ਸਹਜ ਜ੍ਞਾਨ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਧ੍ਰੁਵ ਰਹਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਅਪਾਦਾਨ ਹੈ, ਅਪਨੇਮੇਂ ਹੀ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਪਨੇ ਹੀ ਆਧਾਰਸੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਅਧਿਕਰਣ ਹੈ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸ੍ਵਯਂ ਛਹ ਕਾਰਕਰੂਪ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ‘ਸ੍ਵਯਂਭੂ’ ਕਹਲਾਤਾ ਹੈ . ਅਥਵਾ, ਅਨਾਦਿਕਾਲਸੇ ਅਤਿ ਦ੍ਰੁਢ ਬਁਧੇ ਹੁਏ (ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣ, ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਵਰਣ, ਮੋਹਨੀਯ ਔਰ ਅਂਤਰਾਯਰੂਪ) ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤਥਾ ਭਾਵ ਘਾਤਿਕਰ੍ਮੋਂਕੋ ਨਸ਼੍ਟ ਕਰਕੇ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਆਵਿਰ੍ਭੂਤ ਹੁਆ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕਿਸੀਕੀ ਸਹਾਯਤਾਕੇ ਬਿਨਾ ਅਪਨੇ ਆਪ ਹੀ ਸ੍ਵਯਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਆ ਇਸਲਿਯੇ ‘ਸ੍ਵਯਂਭੂ’ ਕਹਲਾਤਾ ਹੈ ..੧੬..
ਅਬ ਇਸ ਸ੍ਵਯਂਭੂਕੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਕੇ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀਪਨਾ ਔਰ ਕਥਂਚਿਤ੍ (ਕੋਈ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ) ਉਤ੍ਪਾਦ -ਵ੍ਯਯ -ਧ੍ਰੌਵ੍ਯਯੁਕ੍ਤਤਾਕਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰਤੇ ਹੈਂ : –
ਵ੍ਯਯਹੀਨ ਛੇ ਉਤ੍ਪਾਦ ਨੇ ਉਤ੍ਪਾਦਹੀਨ ਵਿਨਾਸ਼ ਛੇ, ਤੇਨੇ ਜ ਵਲ਼ੀ ਉਤ੍ਪਾਦਧ੍ਰੌਵ੍ਯਵਿਨਾਸ਼ਨੋ ਸਮਵਾਯ ਛੇ.੧੭.
੨੮ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-