அத பரோக்ஷஜ்ஞாநிநாமபாரமார்திகமிந்த்ரியஸுகஂ விசாரயதி —
மணுஆஸுராமரிஂதா அஹித்துதா இஂதிஏஹிஂ ஸஹஜேஹிஂ .
அஸஹஂதா தஂ துக்கஂ ரமஂதி விஸஏஸு ரம்மேஸு ..௬௩..
மநுஜாஸுராமரேந்த்ரா அபித்ருதா இந்த்ரியைஃ ஸஹஜைஃ .
அஸஹமாநாஸ்தத்துஃகஂ ரமந்தே விஷயேஷு ரம்யேஷு ..௬௩..
அமீஷாஂ ப்ராணிநாஂ ஹி ப்ரத்யக்ஷஜ்ஞாநாபாவாத்பரோக்ஷஜ்ஞாநமுபஸர்பதாஂ தத்ஸாமக்ரீபூதேஷு ஸ்வரஸத
ஏவேந்த்ரியேஷு மைத்ரீ ப்ரவர்ததே . அத தேஷாஂ தேஷு மைத்ரீமுபகதாநாமுதீர்ணமஹாமோஹகாலாநலகவலிதாநாஂ
‘‘ஸமஸுகஶீலிதமநஸாஂ ச்யவநமபி த்வேஷமேதி கிமு காமாஃ . ஸ்தலமபி தஹதி ஜஷாணாஂ கிமங்க
புநரங்கமங்காராஃ’’ ..௬௨.. ஏவமபேதநயேந கேவலஜ்ஞாநமேவ ஸுகஂ பண்யதே இதி கதநமுக்யதயா காதாசதுஷ்டயேந
சதுர்தஸ்தலஂ கதம் . அத ஸஂஸாரிணாமிந்த்ரியஜ்ஞாநஸாதகமிந்த்ரியஸுகஂ விசாரயதி — மணுஆஸுராமரிஂதா மநுஜா-
ஸுராமரேந்த்ராஃ . கதஂபூதாஃ . அஹித்துதா இஂதிஏஹிஂ ஸஹஜேஹிஂ அபித்ருதாஃ கதர்திதாஃ துகிதாஃ . கைஃ . இந்த்ரியைஃ
ஸஹஜைஃ . அஸஹஂதா தஂ துக்கஂ தத்துஃகோத்ரேகமஸஹமாநாஃ ஸந்தஃ . ரமஂதி விஸஏஸு ரம்மேஸு ரமந்தே விஷயேஷு ரம்யாபாஸேஷு
இதி . அத விஸ்தரஃ — மநுஜாதயோ ஜீவா அமூர்தாதீந்த்ரியஜ்ஞாநஸுகாஸ்வாதமலபமாநாஃ ஸந்தஃ மூர்தேந்த்ரிய-
ஜ்ஞாநஸுகநிமித்தஂ தந்நிமித்தபஞ்சேந்த்ரியேஷு மைத்ரீ குர்வந்தி . ததஶ்ச தப்தலோஹகோலகாநாமுதகாகர்ஷணமிவ
விஷயேஷு தீவ்ரத்ருஷ்ணா ஜாயதே . தாஂ த்ருஷ்ணாமஸஹமாநா விஷயாநநுபவந்தி இதி . ததோ ஜ்ஞாயதே பஞ்சேந்த்ரியாணி
௧௧௦ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
அப, பரோக்ஷஜ்ஞாநவாலோஂகே அபாரமார்திக இந்த்ரியஸுககா விசார கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [மநுஜாஸுராமரேந்த்ராஃ ] மநுஷ்யேந்த்ர (சக்ரவர்தீ) அஸுரேந்த்ர ஔர ஸுரேந்த்ர
[ஸஹஜைஃ இந்த்ரியைஃ ] ஸ்வாபாவிக (பரோக்ஷஜ்ஞாநவாலோஂகோ ஜோ ஸ்வாபாவிக ஹை ஐஸீ) இந்த்ரியோஂஸே
[அபித்ருதாஃ ] பீித வர்ததே ஹுஏ [தத் துஃகஂ ] உஸ துஃககோ [அஸஹமாநாஃ ] ஸஹந ந கர ஸகநேஸே
[ரம்யேஷு விஷயேஷு ] ரம்ய விஷயோஂமேஂ [ரமந்தே ] ரமண கரதே ஹைஂ ..௬௩..
டீகா : — ப்ரத்யக்ஷ ஜ்ஞாநகே அபாவகே காரண பரோக்ஷ ஜ்ஞாநகா ஆஶ்ரய லேநேவாலே இந
ப்ராணியோஂகோ உஸகீ (-பரோக்ஷ ஜ்ஞாநகீ) ஸாமக்ரீரூப இந்த்ரியோஂகே ப்ரதி நிஜரஸஸே ஹீ (-ஸ்வபாவஸே
ஹீ) மைத்ரீ ப்ரவர்ததீ ஹை . அப இந்த்ரியோஂகே ப்ரதி மைத்ரீகோ ப்ராப்த உந ப்ராணியோஂகோ, உதயப்ராப்த
மஹாமோஹரூபீ காலாக்நிநே க்ராஸ பநா லியா ஹை, இஸலியே தப்த லோஹேகே கோலேகீ பாதி (-ஜைஸே கரம
ஸுர -அஸுர -நரபதி பீடித வர்தே ஸஹஜ இந்த்ரியோ வடே,
நவ ஸஹீ ஶகே தே துஃக தேதீ ரம்ய விஷயோமாஂ ரமே. ௬௩.