மாத்ரமேவாவலம்ப்ய தத்த்வாப்ரதிபத்திலக்ஷணஂ மோஹமுபகச்சந்தஃ பரஸமயா பவந்தி ..௯௩..
அதாநுஷஂகிகீமிமாமேவ ஸ்வஸமயபரஸமயவ்யவஸ்தாஂ ப்ரதிஷ்டாப்யோபஸஂஹரதி —
ஜே பஜ்ஜஏஸு ணிரதா ஜீவா பரஸமஇக த்தி ணித்திட்டா .
ஆதஸஹாவம்ஹி டிதா தே ஸகஸமயா முணேதவ்வா ..௯௪..
யே பர்யாயேஷு நிரதா ஜீவாஃ பரஸமயிகா இதி நிர்திஷ்டாஃ .
ஆத்மஸ்வபாவே ஸ்திதாஸ்தே ஸ்வகஸமயா ஜ்ஞாதவ்யாஃ ..௯௪..
ஶரீராகாரகதிமார்கணாவிலக்ஷணஃ ஸித்தகதிபர்யாயஃ ததாகுருலகுககுணஷட்வ்ருத்திஹாநிரூபாஃ ஸாதாரணஸ்வபாவ-
குணபர்யாயாஶ்ச, ததா ஸர்வத்ரவ்யேஷு ஸ்வபாவத்ரவ்யபர்யாயாஃ ஸ்வஜாதீயவிஜாதீயவிபாவத்ரவ்யபர்யாயாஶ்ச, ததைவ
ஸ்வபாவவிபாவகுணபர்யாயாஶ்ச ‘ஜேஸிஂ அத்தி ஸஹாஓ’ இத்யாதிகாதாயாஂ, ததைவ ‘பாவா ஜீவாதீயா’ இத்யாதி-
காதாயாஂ ச பஞ்சாஸ்திகாயே பூர்வஂ கதிதக்ரமேண யதாஸஂபவஂ ஜ்ஞாதவ்யாஃ . பஜ்ஜயமூடா ஹி பரஸமயா யஸ்மாதித்தஂபூத-
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞேயதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௧௬௭
கரகே, தத்த்வகீ அப்ரதிபத்தி ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸே மோஹகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹுயே பரஸமய ஹோதே ஹைஂ .
பாவார்த : — பதார்த த்ரவ்யஸ்வரூப ஹை . த்ரவ்ய அநந்தகுணமய ஹை . த்ரவ்யோஂ ஔர குணோஂஸே பர்யாயேஂ
ஹோதீ ஹைஂ . பர்யாயோஂகே தோ ப்ரகார ஹைஂ : — ௧ – த்ரவ்யபர்யாய, ௨ – குணபர்யாய . இநமேஂஸே த்ரவ்யபர்யாயகே தோ
பேத ஹைஂ : — ௧ – ஸமாநஜாதீய — ஜைஸே த்வி – அணுக, த்ரி -அணுக, இத்யாதி ஸ்கந்த;
௨ – அஸமாநஜாதீய — ஜைஸே மநுஷ்ய தேவ இத்யாதி . குணபர்யாயகே பீ தோ பேத ஹைஂ : — ௧ – ஸ்வபாவ-
பர்யாய — ஜைஸே ஸித்தகே குணபர்யாய ௨ – விபாவபர்யாய — ஜைஸே ஸ்வபரஹேதுக மதிஜ்ஞாநபர்யாய .
ஐஸா ஜிநேந்த்ர பகவாநகீ வாணீஸே கதித ஸர்வ பதார்தோஂகா த்ரவ்ய -குண -பர்யாயஸ்வரூப ஹீ
யதார்த ஹை . ஜோ ஜீவ த்ரவ்ய -குணகோ ந ஜாநதே ஹுயே மாத்ர பர்யாயகா ஹீ ஆலம்பந லேதே ஹைஂ வே நிஜ
ஸ்வபாவகோ ந ஜாநதே ஹுயே பரஸமய ஹைஂ ..௯௩..
அப ௧ஆநுஷஂகிக ஐஸீ யஹ ஹீ ஸ்வஸமய -பரஸமயகீ வ்யவஸ்தா (அர்தாத் ஸ்வஸமய ஔர
பரஸமயகா பேத) நிஶ்சித கரகே (உஸகா) உபஸஂஹார கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [யே ஜீவாஃ ] ஜோ ஜீவ [பர்யாயேஷு நிரதாஃ ] பர்யாயோஂமேஂ லீந ஹைஂ
[பரஸமயிகாஃ இதி நிர்திஷ்டாஃ ] உந்ஹேஂ பரஸமய கஹா கயா ஹை [ஆத்மஸ்வபாவே ஸ்திதாஃ ] ஜோ ஜீவ
ஆத்மஸ்வபாவமேஂ ஸ்தித ஹைஂ [தே ] வே [ஸ்வகஸமயாஃ ஜ்ஞாதவ்யாஃ ] ஸ்வஸமய ஜாநநே ..௯௪..
௧. ஆநுஷஂகிக = பூர்வ காதாகே கதநகே ஸாத ஸம்பந்தவாலீ .
பர்யாயமாஂ ரத ஜீவ ஜே தே ‘பரஸமய’ நிர்திஷ்ட சே;
ஆத்மஸ்வபாவே ஸ்தித ஜே தே ‘ஸ்வகஸமய’ ஜ்ஞாதவ்ய சே . ௯௪.