காலேந வா பாவேந வோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யேப்யஃ ப்ருதகநுபலப்யமாநஸ்ய கர்த்ருகரணாதிகரணரூபேண
த்ரவ்யஸ்வரூபமுபாதாய ப்ரவர்தமாநப்ரவ்ருத்தியுக்தைருத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைர்நிஷ்பாதிதநிஷ்பத்தியுக்தஸ்ய த்ரவ்யஸ்ய மூல-
ஸாதநதயா தைர்நிஷ்பாதிதஂ யதஸ்தித்வஂ ஸ ஸ்வபாவஃ ..௯௬..
இதஂ து ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வாபிதாநமஸ்தீதி கதயதி —
இஹ விவிஹலக்கணாணஂ லக்கணமேகஂ ஸதித்தி ஸவ்வகயஂ .
உவதிஸதா கலு தம்மஂ ஜிணவரவஸஹேண பண்ணத்தஂ ..௯௭..
பர்யாயவ்யயததுபயாதாரபூதமுக்தாத்மத்ரவ்யத்வலக்ஷணத்ரௌவ்யாணாஂ ஸ்வபாவ இதி . ஏவஂ யதா முக்தாத்மத்ரவ்யஸ்ய
ஸ்வகீயகுணபர்யாயோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைஃ ஸஹ ஸ்வரூபாஸ்தித்வாபிதாநமவாந்தராஸ்தித்வமபிந்நஂ வ்யவஸ்தாபிதஂ ததைவ
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞேயதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௧௭௯
உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யோஂஸே ஜோ ப்ருதக் திகாஈ நஹீஂ தேதா, கர்தா -கரண-௧அதிகரணரூபஸே த்ரவ்யகே
ஸ்வரூபகோ தாரண கரகே ப்ரவர்தமாந உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யோஂஸே ஜிஸகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை, — ஐஸே
த்ரவ்யகா மூலஸாதநபநேஸே உநஸே நிஷ்பந்ந ஹோதா ஹுஆ ஜோ அஸ்தித்வ ஹை, வஹ ஸ்வபாவ ஹை . (உத்பாதோஂஸே,
வ்யயோஂஸே ஔர த்ரௌவ்யோஂஸே பிந்ந ந திகாஈ தேநேவாலே த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ வஹ உத்பாதோஂ, வ்யயோஂ ஔர
த்ரௌவ்யோஂகா ஹீ அஸ்தித்வ ஹை; க்யோஂகி த்ரவ்யகே ஸ்வரூபகோ உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்ய ஹீ தாரண கரதே
ஹைஂ, இஸலியே உத்பாத -வ்யய ஔர த்ரௌவ்யோஂகே அஸ்தித்வஸே ஹீ த்ரவ்யகீ நிஷ்பத்தி ஹோதீ ஹை . யதி உத்பாத-
வ்யய -த்ரௌவ்ய ந ஹோஂ தோ த்ரவ்ய பீ ந ஹோ . ஐஸா அஸ்தித்வ வஹ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை .)
பாவார்த : — அஸ்தித்வகே ஔர த்ரவ்யகே ப்ரதேஶபேத நஹீஂ ஹை; ஔர வஹ அஸ்தித்வ அநாதி-
அநந்த ஹை ததா அஹேதுக ஏகரூப பரிணதிஸே ஸதா பரிணமித ஹோதா ஹை, இஸலியே விபாவதர்மஸே பீ
பிந்ந ப்ரகாரகா ஹை; ஐஸா ஹோநேஸே அஸ்தித்வ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹீ ஹை .
குண -பர்யாயோஂகா ஔர த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ பிந்ந நஹீஂ ஹை; ஏக ஹீ ஹை; க்யோஂகி குண -பர்யாயேஂ
த்ரவ்யஸே ஹீ நிஷ்பந்ந ஹோதீ ஹைஂ, ஔர த்ரவ்ய குண -பர்யாயோஂஸே ஹீ நிஷ்பந்ந ஹோதா ஹை . ஔர இஸீப்ரகார உத்பாத-
வ்யய -த்ரௌவ்யகா ஔர த்ரவ்யகா அஸ்தித்வ பீ ஏக ஹீ ஹை; க்யோஂகி உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்ய த்ரவ்யஸே ஹீ
உத்பந்ந ஹோதே ஹைஂ, ஔர த்ரவ்ய உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யோஂஸே ஹீ உத்பந்ந ஹோதா ஹை .
இஸப்ரகார ஸ்வரூபாஸ்தித்வகா நிரூபண ஹுஆ ..௯௬..
விதவிதலக்ஷணீநுஂ ஸரவ -கத ‘ஸத்த்வ’ லக்ஷண ஏக சே,
– ஏ தர்மநே உபதேஶதா ஜிநவரவ்ருஷப நிர்த்திஷ்ட சே. ௯௭.
௧. உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்ய ஹீ த்ரவ்யகே கர்தா, கரண ஔர அதிகரண ஹைஂ, இஸலியே உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்ய ஹீ த்ரவ்யகே
ஸ்வரூபகோ தாரண கரதே ஹைஂ .