இஹ கில ப்ரபஂசிதவைசித்ர்யேண த்ரவ்யாந்தரேப்யோ வ்யாவ்ருத்ய வ்ருத்தேந ப்ரதித்ரவ்யஂ ஸீமாநமாஸூத்ரயதா விஶேஷலக்ஷணபூதேந ச ஸ்வரூபாஸ்தித்வேந லக்ஷ்யமாணாநாமபி ஸர்வத்ரவ்யாணாமஸ்தமிதவைசித்ர்யப்ரபஂச ப்ரவ்ருத்ய வ்ருத்தஂ ப்ரதித்ரவ்யமாஸூத்ரிதஂ ஸீமாநஂ பிந்தத்ஸதிதி ஸர்வகதஂ ஸாமாந்யலக்ஷணபூதஂ ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வமேகஂ கல்வவபோதவ்யம் . ஏவஂ ஸதித்யபிதாநஂ ஸதிதி பரிச்சேதநஂ ச ஸர்வார்தபராமர்ஶி ஸ்யாத் . யதி புநரிதமேவஂ ந ஸ்யாத்ததா கிஂசித்ஸதிதி கிஂசிதஸதிதி கிஂசித்ஸச்சாஸச்சேதி கிஂசிதவாச்யமிதி ச ஸ்யாத் . தத்து விப்ரதிஷித்தமேவ . ப்ரஸாத்யஂ சைததநோகஹவத் . யதா ஹி பஹூநாஂ பஹுவிதாநாமநோ- ஸமஸ்தஶேஷத்ரவ்யாணாமபி வ்யவஸ்தாபநீயமித்யர்தஃ ..௯௬.. அத ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வஶப்தாபிதேயாஂ மஹாஸத்தாஂ ப்ரஜ்ஞாபயதி — இஹ விவிஹலக்கணாணஂ இஹ லோகே ப்ரத்யேகஸத்தாபிதாநேந ஸ்வரூபாஸ்தித்வேந விவிதலக்ஷணாநாஂ பிந்நலக்ஷணாநாஂ சேதநாசேதநமூர்தாமூர்தபதார்தாநாஂ லக்கணமேகஂ து ஏகமகண்டலக்ஷணஂ பவதி . கிஂ கர்த்ரு . ஸதித்தி ஸர்வஂ ஸதிதி மஹாஸத்தாரூபம் . கிஂவிஶிஷ்டம் . ஸவ்வகயஂ ஸஂகரவ்யதிகரபரிஹாரரூபஸ்வஜாத்யவிரோதேந
அப யஹ (நீசே அநுஸார) ஸாத்ருஶ்ய -அஸ்தித்வகா கதந ஹை : —
அந்வயார்த : — [தர்மஂ ] தர்மகா [கலு ] வாஸ்தவமேஂ [உபதிஶதா ] உபதேஶ கரதே ஹுயே [ஜிநவரவ்ருஷபேண ] ௧ஜிநவரவ்ருஷபநே [இஹ ] இஸ விஶ்வமேஂ [விவிதலக்ஷணாநாஂ ] விவித லக்ஷணவாலே (பிந்ந பிந்ந ஸ்வரூபாஸ்தித்வவாலே ஸர்வ) த்ரவ்யோஂகா [ஸத் இதி ] ‘ஸத்’ ஐஸா [ஸர்வகதஂ ] ௨ஸர்வகத [லக்ஷணஂ ] லக்ஷண (ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வ) [ஏகஂ ] ஏக [ப்ரஜ்ஞப்தம் ] கஹா ஹை ..௯௭..
டீகா : — இஸ விஶ்வமேஂ, விசித்ரதாகோ விஸ்தாரித கரதே ஹுஏ (விவிததா -அநேகதாகோ திகாதே ஹுஏ), அந்ய த்ரவ்யோஂஸே ௩வ்யாவ்ருத்த ரஹகர ப்ரவர்தமாந, ஔர ப்ரத்யேக த்ரவ்யகீ ஸீமாகோ பாததே ஹுஏ ஐஸே விஶேஷலக்ஷணபூத ஸ்வரூபாஸ்தித்வஸே (ஸமஸ்த த்ரவ்ய) லக்ஷித ஹோதே ஹைஂ பி ர பீ ஸர்வ த்ரவ்யோஂகா, விசித்ரதாகே விஸ்தாரகோ அஸ்த கரதா ஹுஆ, ஸர்வ த்ரவ்யோஂமேஂ ப்ரவ்ருத்த ஹோகர ரஹநேவாலா, ஔர ப்ரத்யேக த்ரவ்யகீ பதீ ஹுஈ ஸீமாகீ அவகணநா கரதா ஹுஆ, ‘ஸத்’ ஐஸா ஜோ ஸர்வகத ஸாமாந்யலக்ஷணபூத ஸாத்ருஶ்யாஸ்தித்வ ஹை வஹ வாஸ்தவமேஂ ஏக ஹீ ஜாநநா சாஹிஏ . இஸப்ரகார ‘ஸத்’ ஐஸா கதந ஔர ‘ஸத்’ ஐஸா ஜ்ஞாந ஸர்வ பதார்தோஂகா ௪பராமர்ஶ கரநேவாலா ஹை . யதி வஹ ஐஸா (ஸர்வபதார்தபராமர்ஶீ) ந ஹோ தோ கோஈ பதார்த ஸத், (அஸ்தித்வவாலா) கோஈ அஸத் (அஸ்தித்வ ரஹித), கோஈ ஸத் ததா அஸத் ஔர கோஈ அவாச்ய ஹோநா சாஹியே; கிந்து வஹ தோ விருத்த ஹீ ஹை, ஔர யஹ (‘ஸத்’ ஐஸா கதந ஔர ஜ்ஞாநகே ஸர்வபதார்தபராமர்ஶீ ஹோநேகீ பாத) தோ ஸித்த ஹோ ஸகதீ ஹை, வ்ருக்ஷகீ பாதி .
௧௮௦ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧. ஜிநவரவ்ருஷப = ஜிநவரோஂமேஂ ஶ்ரேஷ்ட; தீர்தஂகர .௨. ஸர்வகத = ஸர்வமேஂ வ்யாபநேவாலா .
௩. வ்யாவ்ருத்த = ப்ருதக்; அலக; பிந்ந .௪. பராமர்ஶ = ஸ்பர்ஶ; விசார; லக்ஷ; ஸ்மரண .