ஸதஃ ஸத்தாயாஶ்ச ந தாவத்யுதஸித்தத்வேநார்தாந்தரத்வஂ, தயோர்தண்டதண்டிவத்யுதஸித்தஸ்யாதர்ஶநாத் . அயுத-
ஸித்தத்வேநாபி ந ததுபபத்யதே . இஹேதமிதி ப்ரதீதேருபபத்யத இதி சேத் கிஂநிபந்தநா ஹீஹேதமிதி
ப்ரதீதிஃ . பேதநிபந்தநேதி சேத் கோ நாம பேதஃ . ப்ராதேஶிக அதாத்பாவிகோ வா . ந
தாவத்ப்ராதேஶிகஃ, பூர்வமேவ யுதஸித்தத்வஸ்யாபஸாரணாத் . அதாத்பாவிகஶ்சேத் உபபந்ந ஏவ, யத் த்ரவ்யஂ
தந்ந குண இதி வசநாத் . அயஂ து ந கல்வேகாந்தேநேஹேதமிதி ப்ரதீதேர்நிபந்தநஂ,
ஏவ பவதி, ந ச பிந்நஸத்தாஸமவாயாத் . அதவா யதா த்ரவ்யஂ ஸ்வபாவதஃ ஸித்தஂ ததா தஸ்ய யோஸௌ
ஸத்தாகுணஃ ஸோபி ஸ்வபாவஸித்த ஏவ . கஸ்மாதிதி சேத் . ஸத்தாத்ரவ்யயோஃ ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதேபி
தண்டதண்டிவத்பிந்நப்ரதேஶாபாவாத் . இதஂ கே கதிதவந்தஃ . ஜிணா தச்சதோ ஸமக்காதா ஜிநாஃ கர்தாரஃ தத்த்வதஃ
ஸம்யகாக்யாதவந்தஃ கதிதவந்தஃ ஸித்தஂ தஹ ஆகமதோ ஸந்தாநாபேக்ஷயா த்ரவ்யார்திகநயேநாநாதிநிதநாகமாதபி
ததா ஸித்தஂ ணேச்சதி ஜோ ஸோ ஹி பரஸமஓ நேச்சதி ந மந்யதே ய இதஂ வஸ்துஸ்வரூபஂ ஸ ஹி ஸ்பு டஂ பரஸமயோ
௧௮௪ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
ப்ரதம தோ ௧ஸத்ஸே ௨ஸத்தாகீ ௩யுதஸித்ததாஸே அர்தாந்தரத்வ நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி தண்ட ஔர தண்டீகீ
பாதி உநகே ஸம்பந்தமேஂ யுதஸித்ததா திகாஈ நஹீஂ தேதீ . (தூஸரே) அயுதஸித்ததாஸே பீ வஹ
(அர்தாந்தரத்வ) நஹீஂ பநதா . ‘இஸமேஂ யஹ ஹை (அர்தாத் த்ரவ்யமேஂ ஸத்தா ஹை)’ ஐஸீ ப்ரதீதி ஹோதீ ஹை இஸலியே
வஹ பந ஸகதா ஹை, — ஐஸா கஹா ஜாய தோ (பூசதே ஹைஂ கி) ‘இஸமேஂ யஹ ஹை’ ஐஸீ ப்ரதீதி கிஸகே
ஆஶ்ரய (-காரண) ஸே ஹோதீ ஹை ? யதி ஐஸா கஹா ஜாய கி பேதகே ஆஶ்ரயஸே (அர்தாத் த்ரவ்ய ஔர
ஸத்தாமேஂ பேத ஹோநேஸே) ஹோதீ ஹை தோ, வஹ கௌநஸா பேத ஹை ? ப்ராதேஶிக யா அதாத்பாவிக ? ௪ப்ராதேஶிக
தோ ஹை நஹீஂ, க்யோஂகி யுதஸித்தத்வ பஹலே ஹீ ரத்த (நஷ்ட, நிரர்தக) கர தியா கயா ஹை, ஔர யதி
௫அதாத்பாவிக கஹா ஜாய தோ வஹ உபபந்ந ஹீ (டீக ஹீ) ஹை, க்யோஂகி ஐஸா (ஶாஸ்த்ரகா) வசந
ஹை கி ‘ஜோ த்ரவ்ய ஹை வஹ குண நஹீஂ ஹை .’ பரந்து (யஹா பீ யஹ த்யாநமேஂ ரகநா கி) யஹ அதாத்பாவிக
பேத ‘ஏகாந்தஸே இஸமேஂ யஹ ஹை’ ஐஸீ ப்ரதீதிகா ஆஶ்ரய (காரண) நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி வஹ
௧. ஸத் = அஸ்தித்வவாந் அர்தாத் த்ரவ்ய .௨. ஸத்தா = அஸ்தித்வ (குண) .
௩. யுதஸித்த = ஜுகர ஸித்த ஹுஆ; ஸமவாயஸே – ஸஂயோகஸே ஸித்த ஹுஆ . [ஜைஸே லாடீ ஔர மநுஷ்யகே பிந்ந ஹோநே
பர பீ லாடீகே யோகஸே மநுஷ்ய ‘லாடீவாலா’ ஹோதா ஹை, இஸீப்ரகார ஸத்தா ஔர த்ரவ்யகே அலக ஹோநே பர பீ
ஸத்தாகே யோகஸே த்ரவ்ய ‘ஸத்தாவாலா’ (‘ஸத்’) ஹுஆ ஹை ஐஸா நஹீஂ ஹை . லாடீ ஔர மநுஷ்யகீ பாதி ஸத்தா ஔர
த்ரவ்ய அலக திகாஈ ஹீ நஹீஂ தேதே . இஸப்ரகார ‘லாடீ’ ஔர லாடீவாலே’ கீ பாதி ‘ஸத்தா’ ஔர ‘ஸத்’கே
ஸஂபஂதமேஂ யுதஸித்ததா நஹீஂ ஹை . ]
௪. த்ரவ்ய ஔர ஸத்தாமேஂ ப்ரதேஶபேத நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி ப்ரதேஶபேத ஹோ தோ யுதஸித்தத்வ ஆயே, ஜிஸகோ பஹலே ஹீ ரத்த கரகே
பதாயா ஹை .
௫. த்ரவ்ய வஹ குண நஹீஂ ஹை ஔர குண வஹ த்ரவ்ய நஹீஂ ஹை, – ஐஸே த்ரவ்ய -குணகே பேதகோ (குண -குணீ -பேதகோ)
அதாத்பாவிக (தத்ரூப ந ஹோநேரூப) பேத கஹதே ஹைஂ . யதி த்ரவ்ய ஔர ஸத்தாமேஂ ஐஸா பேத கஹா ஜாய தோ வஹ
யோக்ய ஹீ ஹை .