அஸ்தீதி ச நாஸ்தீதி ச பவத்யவக்தவ்யமிதி புநர்த்ரவ்யம் .
பர்யாயேண து கேநசித் ததுபயமாதிஷ்டமந்யத்வா ..௧௧௫..
ஸ்யாதஸ்த்யேவ ௧, ஸ்யாந்நாஸ்த்யேவ ௨, ஸ்யாதவக்தவ்யமேவ ௩, ஸ்யாதஸ்திநாஸ்த்யேவ ௪, ஸ்யாத-
ஸ்த்யவக்தவ்யமேவ ௫, ஸ்யாந்நாஸ்த்யவக்தவ்யமேவ ௬, ஸ்யாதஸ்திநாஸ்த்யவக்தவ்யமேவேதி ௭, ஸ்வரூபேண ௧,
பரரூபேண ௨, ஸ்வபரரூபயௌகபத்யேந ௩, ஸ்வபரரூபக்ர மேண ௪, ஸ்வரூபஸ்வபரரூபயௌகபத்யாப்யாஂ ௫,
பரரூபஸ்வபரரூபயௌகபத்யாப்யாஂ ௬, ஸ்வரூபபரரூபஸ்வபரரூபயௌகபத்யைஃ ௭, ஆதிஶ்யமாநஸ்ய ஸ்வரூபேண
கோர்தஃ . கதஂசித் . கதஂசித்கோர்தஃ . விவக்ஷிதப்ரகாரேண ஸ்வத்ரவ்யாதிசதுஷ்டயேந . தச்சதுஷ்டயஂ ஶுத்த-
ஜீவவிஷயே கத்யதே . ஶுத்தகுணபர்யாயாதாரபூதஂ ஶுத்தாத்மத்ரவ்யஂ த்ரவ்யஂ பண்யதே, லோகாகாஶப்ரமிதாஃ
ஶுத்தாஸஂக்யேயப்ரதேஶாஃ க்ஷேத்ரஂ பண்யதே, வர்தமாநஶுத்தபர்யாயரூபபரிணதோ வர்தமாநஸமயஃ காலோ பண்யதே,
ஶுத்தசைதந்யஂ பாவஶ்சேத்யுக்தலக்ஷணத்ரவ்யாதிசதுஷ்டய இதி ப்ரதமபங்கஃ ௧ . ணத்தி த்தி ய ஸ்யாந்நாஸ்த்யேவ . ஸ்யாதிதி
௨௨௬ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
அந்வயார்த : — [த்ரவ்யஂ ] த்ரவ்ய [அஸ்தி இதி ச ] கிஸீ பர்யாயஸே ‘அஸ்தி’, [நாஸ்தி
இதி ச ] கிஸீ பர்யாயஸே ‘நாஸ்தி’ [புநஃ ] ஔர [அவக்தவ்யம் இதி பவதி ] கிஸீ
பர்யாயஸே ‘அவக்தவ்ய’ ஹை, [கேநசித் பர்யாயேண து ததுபயஂ ] ஔர கிஸீ பர்யாயஸே ‘அஸ்தி-
நாஸ்தி’ [வா ] அதவா [அந்யத் ஆதிஷ்டம் ] கிஸீ பர்யாயஸே அந்ய தீந பஂகரூப கஹா
கயா ஹை ..௧௧௫..
டீகா : — த்ரவ்ய (௧) ஸ்வரூபாபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி’; (௨) பரரூபகீ அபேக்ஷாஸே
‘ஸ்யாத் நாஸ்தி’; (௩) ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் ௨அவக்தவ்ய’;
(௪) ஸ்வரூப -பரரூபகே க்ரமகீ அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி -நாஸ்தி’; (௫) ஸ்வரூபகீ ஔர
ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி -அவக்தவ்ய’; (௬) பரரூபகீ ஔர
ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் நாஸ்தி’, அவக்தவ்ய; ஔர (௭) ஸ்வரூபகீ,
பரரூபகீ ததா ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி -நாஸ்தி -அவக்தவ்ய’ ஹை .
௧. ‘ஸ்யாத்’ = கதஂசித்; கிஸீப்ரகார; கிஸீ அபேக்ஷாஸே . (ப்ரத்யேக த்ரவ்ய ஸ்வசதுஷ்டயகீ அபேக்ஷாஸே — ஸ்வத்ரவ்ய,
ஸ்வக்ஷேத்ர, ஸ்வகால ஔர ஸ்வபாவகீ அபேக்ஷாஸே — ‘அஸ்தி’ ஹை . ஶுத்த ஜீவகா ஸ்வசதுஷ்டய இஸப்ரகார ஹை : — ஶுத்த
குண -பர்யாயோஂகா ஆதாரபூத ஶுத்தாத்மத்ரவ்ய வஹ த்ரவ்ய ஹை; லோகாகாஶப்ரமாண ஶுத்த அஸஂக்யப்ரதேஶ வஹ க்ஷேத்ர ஹை, ஶுத்த
பர்யாயரூபஸே பரிணத வர்தமாந ஸமய வஹ கால ஹை, ஔர ஶுத்த சைதந்ய வஹ பாவ ஹை .)
௨. அவக்தவ்ய = ஜோ கஹா ந ஜா ஸகே . (ஏக ஹீ ஸாத ஸ்வரூப ததா பரரூபகீ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்ய கதநமேஂ நஹீஂ
ஆ ஸகதா, இஸலியே ‘அவக்தவ்ய ஹை .)