ஸ்யாதஸ்த்யேவ ௧, ஸ்யாந்நாஸ்த்யேவ ௨, ஸ்யாதவக்தவ்யமேவ ௩, ஸ்யாதஸ்திநாஸ்த்யேவ ௪, ஸ்யாத- ஸ்த்யவக்தவ்யமேவ ௫, ஸ்யாந்நாஸ்த்யவக்தவ்யமேவ ௬, ஸ்யாதஸ்திநாஸ்த்யவக்தவ்யமேவேதி ௭, ஸ்வரூபேண ௧, பரரூபேண ௨, ஸ்வபரரூபயௌகபத்யேந ௩, ஸ்வபரரூபக்ர மேண ௪, ஸ்வரூபஸ்வபரரூபயௌகபத்யாப்யாஂ ௫, பரரூபஸ்வபரரூபயௌகபத்யாப்யாஂ ௬, ஸ்வரூபபரரூபஸ்வபரரூபயௌகபத்யைஃ ௭, ஆதிஶ்யமாநஸ்ய ஸ்வரூபேண கோர்தஃ . கதஂசித் . கதஂசித்கோர்தஃ . விவக்ஷிதப்ரகாரேண ஸ்வத்ரவ்யாதிசதுஷ்டயேந . தச்சதுஷ்டயஂ ஶுத்த- ஜீவவிஷயே கத்யதே . ஶுத்தகுணபர்யாயாதாரபூதஂ ஶுத்தாத்மத்ரவ்யஂ த்ரவ்யஂ பண்யதே, லோகாகாஶப்ரமிதாஃ ஶுத்தாஸஂக்யேயப்ரதேஶாஃ க்ஷேத்ரஂ பண்யதே, வர்தமாநஶுத்தபர்யாயரூபபரிணதோ வர்தமாநஸமயஃ காலோ பண்யதே, ஶுத்தசைதந்யஂ பாவஶ்சேத்யுக்தலக்ஷணத்ரவ்யாதிசதுஷ்டய இதி ப்ரதமபங்கஃ ௧ . ணத்தி த்தி ய ஸ்யாந்நாஸ்த்யேவ . ஸ்யாதிதி
அந்வயார்த : — [த்ரவ்யஂ ] த்ரவ்ய [அஸ்தி இதி ச ] கிஸீ பர்யாயஸே ‘அஸ்தி’, [நாஸ்தி இதி ச ] கிஸீ பர்யாயஸே ‘நாஸ்தி’ [புநஃ ] ஔர [அவக்தவ்யம் இதி பவதி ] கிஸீ பர்யாயஸே ‘அவக்தவ்ய’ ஹை, [கேநசித் பர்யாயேண து ததுபயஂ ] ஔர கிஸீ பர்யாயஸே ‘அஸ்தி- நாஸ்தி’ [வா ] அதவா [அந்யத் ஆதிஷ்டம் ] கிஸீ பர்யாயஸே அந்ய தீந பஂகரூப கஹா கயா ஹை ..௧௧௫..
டீகா : — த்ரவ்ய (௧) ஸ்வரூபாபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி’; (௨) பரரூபகீ அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் நாஸ்தி’; (௩) ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் ௨அவக்தவ்ய’; (௪) ஸ்வரூப -பரரூபகே க்ரமகீ அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி -நாஸ்தி’; (௫) ஸ்வரூபகீ ஔர ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி -அவக்தவ்ய’; (௬) பரரூபகீ ஔர ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் நாஸ்தி’, அவக்தவ்ய; ஔர (௭) ஸ்வரூபகீ, பரரூபகீ ததா ஸ்வரூப -பரரூபகீ யுகபத் அபேக்ஷாஸே ‘ஸ்யாத் அஸ்தி -நாஸ்தி -அவக்தவ்ய’ ஹை . ௧. ‘ஸ்யாத்’ = கதஂசித்; கிஸீப்ரகார; கிஸீ அபேக்ஷாஸே . (ப்ரத்யேக த்ரவ்ய ஸ்வசதுஷ்டயகீ அபேக்ஷாஸே — ஸ்வத்ரவ்ய,
குண -பர்யாயோஂகா ஆதாரபூத ஶுத்தாத்மத்ரவ்ய வஹ த்ரவ்ய ஹை; லோகாகாஶப்ரமாண ஶுத்த அஸஂக்யப்ரதேஶ வஹ க்ஷேத்ர ஹை, ஶுத்த பர்யாயரூபஸே பரிணத வர்தமாந ஸமய வஹ கால ஹை, ஔர ஶுத்த சைதந்ய வஹ பாவ ஹை .) ௨. அவக்தவ்ய = ஜோ கஹா ந ஜா ஸகே . (ஏக ஹீ ஸாத ஸ்வரூப ததா பரரூபகீ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்ய கதநமேஂ நஹீஂ