பரத்ரவ்யபரிணதிர்ந ஜாது ஜாயதே . பரமாணுரிவ பாவிதைகத்வஶ்ச பரேண நோ ஸஂப்ருச்யதே . ததஃ பரத்ரவ்யாஸஂப்ருக்தத்வாத்ஸுவிஶுத்தோ பவதி . கர்த்ருகரணக ர்மகர்மபலாநி சாத்மத்வேந பாவயந் பர்யாயைர்ந ஸஂகீர்யதே; ததஃ பர்யாயாஸஂகீர்ணத்வாச்ச ஸுவிஶுத்தோ பவதீதி ..௧௨௬..
லுண்டாக உத்கடவிவேகவிவிக்ததத்த்வஃ ..௭..
ஸூத்ரேண பஞ்சமஸ்தலஂ கதம் . இதி ஸாமாந்யஜ்ஞேயாதிகாரமத்யே ஸ்தலபஞ்சகேந பேதபாவநா கதா . இத்யுக்த- ப்ரகாரேண ‘தம்ஹா தஸ்ஸ ணமாஇஂ’ இத்யாதிபஞ்சத்ரிஂஶத்ஸூத்ரைஃ ஸாமாந்யஜ்ஞேயாதிகாரவ்யாக்யாநஂ ஸமாப்தம் . இத ஊர்த்வமேகோநவிஂஶதிகாதாபிர்ஜீவாஜீவத்ரவ்யாதிவிவரணரூபேண விஶேஷஜ்ஞேயவ்யாக்யாநஂ கரோதி . தத்ராஷ்டஸ்தலாநி பவந்தி . தேஷ்வாதௌ ஜீவாஜீவத்வகதநேந ப்ரதமகாதா, லோகாலோகத்வகதநேந த்விதீயா, ஸக்ரியநிஃக்ரியத்வ- ஏகத்வபாவஸே பரிணமித பரமாணு பரகே ஸாத ஸஂககோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதா; உஸீ ப்ரகார–) ஏகத்வகோ பாநேவாலா புருஷ பரகே ஸாத ௧ஸஂப்ருக்த நஹீஂ ஹோதா, இஸலியே பரத்ரவ்யகே ஸாத அஸஂபத்ததாகே காரண வஹ ஸுவிஶுத்த ஹோதா ஹை . ஔர கர்தா, கரண, கர்ம ததா கர்மபலகோ ௨ஆத்மாரூபஸே பாதா ஹுஆ வஹ புருஷ பர்யாயோஂஸே ஸஂகீர்ண (-கஂடித) நஹீஂ ஹோதா; ஔர இஸலியே பர்யாயோஂகே த்வாரா ஸஂகீர்ண ந ஹோநேஸே ஸுவிஶுத்த ஹோதா ஹை ..௧௨௬.. [அப, ஶ்லோக த்வாரா இஸீ ஆஶயகோ வ்யக்த கரகே ஶுத்தநயகீ மஹிமா கரதே ஹைஂ : — ]
அர்த : — ஜிஸநே அந்ய த்ரவ்யஸே பிந்நதாகே த்வாரா ஆத்மாகோ ஏக ஓர ஹடா லியா ஹை (அர்தாத் பரத்ரவ்யோஂஸே அலக திகாயா ஹை ) ததா ஜிஸநே ஸமஸ்த விஶேஷோஂகே ஸமூஹகோ ஸாமாந்யமேஂ லீந கியா ஹை (அர்தாத் ஸமஸ்த பர்யாயோஂகோ த்ரவ்யகே பீதர டூபா ஹுஆ திகாயா ஹை ) — ஐஸா ஜோ யஹ, உத்தத மோஹகீ லக்ஷ்மீகோ (-»ுத்திகோ, ஶோபாகோ) லூட லேநேவாலா ஶுத்தநய ஹை, உஸநே உத்கட விவேககே த்வாரா தத்த்வகோ (ஆத்மஸ்வரூபகோ) ௩விவிக்த கியா ஹை .
[அப ஶுத்தநயகே த்வாரா ஶுத்த ஆத்மஸ்வரூபகோ ப்ராப்த கரநேவாலே ஆத்மாகீ மஹிமா ஶ்லோக த்வாரா கஹகர, த்ரவ்யஸாமாந்யகே வர்ணநகீ பூர்ணாஹுதி கீ ஜாதீ ஹை : — ]
௨௫௦ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧. ஸஂப்ருக்த = ஸஂபர்கவாலா; ஸஂபஂதவாலா; ஸஂகவாலா .
௨. ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஜீவ பேதோஂகோ ந பாகர அபேத ஆத்மாகோ ஹீ பாதா — அநுபவ கரதா ஹை .
௩. விவிக்த = ஶுத்த; அகேலா; அலக .