ஸ்வலக்ஷணபூதஸ்வரூபாஸ்தித்வநிஶ்சிதஸ்யைகஸ்யார்தஸ்ய ஸ்வலக்ஷணபூதஸ்வரூபாஸ்தித்வநிஶ்சித ஏவாந்ய- ஸ்மிந்நர்தே விஶிஷ்டரூபதயா ஸஂபாவிதாத்மலாபோர்தோநேகத்ரவ்யாத்மகஃ பர்யாயஃ . ஸ கலு புத்கலஸ்ய புத்கலாந்தர இவ ஜீவஸ்ய புத்கலே ஸஂஸ்தாநாதிவிஶிஷ்டதயா ஸமுபஜாயமாநஃ ஸஂபாவ்யத ஏவ . உபபந்நஶ்சைவஂவிதஃ பர்யாயஃ, அநேகத்ரவ்யஸஂயோகாத்மத்வேந கேவலஜீவவ்யதிரேக மாத்ரஸ்யைகத்ரவ்யபர்யாயஸ்யா- ஸ்கலிதஸ்யாந்தரவபாஸநாத் ..௧௫௨..

அத பர்யாயவ்யக்தீர்தர்ஶயதி — ப்ரதமவிஶேஷாந்தராதிகாரே ஸமுதாயபாதநிகா . தத்யதா — அத புநரபி ஶுத்தாத்மநோ விஶேஷபேதபாவநார்தஂ நரநாரகாதிபர்யாயரூபஂ வ்யவஹாரஜீவத்வஹேதுஂ தர்ஶயதி — அத்தித்தணிச்சிதஸ்ஸ ஹி சிதாநந்தைகலக்ஷணஸ்வரூபாஸ்தி- த்வேந நிஶ்சிதஸ்ய ஜ்ஞாதஸ்ய ஹி ஸ்பு டம் . கஸ்ய . அத்தஸ்ஸ பரமாத்மபதார்தஸ்ய அத்தஂதரம்ஹி ஶுத்தாத்மார்தாதந்யஸ்மிந் ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மரூபே அர்தாந்தரே ஸஂபூதோ ஸஂஜாத உத்பந்நஃ அத்தோ யோ நரநாரகாதிரூபோர்தஃ, பஜ்ஜாஓ ஸோ நிர்விகாரஶுத்தாத்மாநுபூதிலக்ஷணஸ்வபாவவ்யஞ்ஜநபர்யாயாதந்யாத்ருஶஃ ஸந் விபாவவ்யஞ்ஜநபர்யாயோ பவதி ஸ இத்தஂபூதபர்யாயோ ஜீவஸ்ய . கைஃ க்ருத்வா ஜாதஃ . ஸஂடாணாதிப்பபேதேஹிஂ ஸஂஸ்தாநாதிரஹிதபரமாத்மத்ரவ்யவிலக்ஷணைஃ ஸஂஸ்தாநஸஂஹநநஶரீராதிப்ரபேதைரிதி ..௧௫௨.. அத தாநேவ பர்யாயபேதாந் வ்யக்தீகரோதி — ணரணாரயதிரியஸுரா

டீகா : — ஸ்வலக்ஷணபூத ஸ்வரூப – அஸ்தித்வஸே நிஶ்சித ஏக அர்தகா (த்ரவ்யகா), ஸ்வலக்ஷணபூத ஸ்வரூப – அஸ்தித்வஸே ஹீ நிஶ்சித ஐஸே அந்ய அர்தமேஂ (த்ரவ்யமேஂ) விஶிஷ்டரூபஸே (-பிந்ந – பிந்ந ரூபஸே) உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ ஜோ அர்த (-பாவ), வஹ அநேகத்ரவ்யாத்மக பர்யாய ஹை வஹ அநேகத்ரவ்யாத்மக பர்யாய வாஸ்தவமேஂ, ஜைஸே புத்கலகீ அந்ய புத்கலமேஂ (அநேகத்ரவ்யாத்மக உத்பந்ந ஹோதீ ஹுஈ தேகீ ஜாதீ ஹை உஸீப்ரகார, ஜீவகீ புத்கலமேஂ ஸஂஸ்தாநாதிஸே விஶிஷ்டதயா (-ஸஂஸ்தாந இத்யாதிகே பேத ஸஹித) உத்பந்ந ஹோதீ ஹுஈ அநுபவமேஂ அவஶ்ய ஆதீ ஹை . ஔர ஐஸீ பர்யாய உபபந்ந (-யோக்ய கடித, ந்யாயயுக்த) ஹை; க்யோஂகி ஜோ கேவல ஜீவகீ வ்யதிரேகமாத்ர ஹை ஐஸீ அஸ்கலித ஏகத்ரவ்யபர்யாய ஹீ அநேக த்ரவ்யோஂகே ஸஂயோகாத்மகரூபஸே பீதர அவபாஸித ஹோதீ ஹை .

பாவார்த : — யத்யபி ப்ரத்யேக த்ரவ்யகா ஸ்வரூப – அஸ்தித்வ ஸதா ஹீ பிந்ந – பிந்ந ரஹதா ஹை ததாபி, ஜைஸே புத்கலோஂகீ அந்ய புத்கலகே ஸஂபஂதஸே ஸ்கஂதரூப பர்யாய ஹோதீ ஹை உஸீப்ரகார ஜீவகீ புத்கலோஂகே ஸஂபஂதஸே தேவாதிக பர்யாய ஹோதீ ஹை . ஜீவகீ ஐஸீ அநேகத்ரவ்யாத்மக தேவாதிபர்யாய அயுக்த நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி பீதர தேகநே பர, அநேக த்ரவ்யோஂகா ஸஂயோக ஹோநே பர பீ, ஜீவ கஹீஂ புத்கலோஂகே ஸாத ஏகரூப பர்யாய நஹீஂ கரதா, பரந்து வஹா஁ பீ மாத்ர ஜீவகீ (-புத்கலபர்யாயஸே பிந்ந-) அஸ்கலித (-அபநேஸே ச்யுத ந ஹோநேவாலீ) ஏகத்ரவ்யபர்யாய ஹீ ஸதா ப்ரவர்தமாந ரஹதீ ஹை ..௧௫௨..

அப பர்யாயகே பேத பதலாதே ஹைஂ : —

௨௯௮ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-