ணித்தா வா லுக்கா வா அணுபரிணாமா ஸமா வ விஸமா வா .
த்விதீயநாமாபிதேயேந ஶக்திவிஶேஷேண வர்ததே . கிஂபர்யந்தம் . யாவதநந்தஸஂக்யாநம் . கஸ்மாத் . புத்கல- த்ரவ்யஸ்ய பரிணாமித்வாத், பரிணாமஸ்ய வஸ்துஸ்வபாவாதேவ நிஷேதிதுமஶக்யத்வாதிதி ..௧௬௪.. அதாத்ர கீத்ரஶாத்ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வகுணாத் பிண்டோ பவதீதி ப்ரஶ்நே ஸமாதாநஂ ததாதி — பஜ்ஜஂதி ஹி பத்யந்தே ஹி ஸ்பு டம் . கே . கர்மதாபந்நாஃ அணுபரிணாமா அணுபரிணாமாஃ . அணுபரிணாமஶப்தேநாத்ர பரிணாமபரிணதா அணவோ க்ருஹ்யந்தே . கதஂபூதாஃ . ணித்தா வா லுக்கா வா ஸ்நிக்தபரிணாமபரிணதா வா ரூக்ஷபரிணாமபரிணதா
இதி ஸஂஜ்ஞா, த்ரிஶக்திபஞ்சஶக்திஸப்தஶக்யாதிபரிணதாநாஂ விஷம இதி ஸஂஜ்ஞா . புநஶ்ச கிஂரூபாஃ . ஸமதோ துராதிகா ஜதி ஸமதஃ ஸமஸஂக்யாநாத்ஸகாஶாத் த்வாப்யாஂ குணாப்யாமதிகா யதி சேத் . கதஂ த்விகுணாதிகத்வமிதி தக வ்யாப்த ஹோநேவாலா ஸ்நிக்தத்வ அதவா ரூக்ஷத்வ பரமாணுகே ஹோதா ஹை க்யோஂகி பரமாணு அநேக ப்ரகாரகே குணோஂவாலா ஹை .
பாவார்த : — பரமாணு பரிணமநவாலா ஹை, இஸலியே உஸகே ஸ்நிக்தத்வ ஔர ரூக்ஷத்வ ஏக அவிபாக – ௧ப்ரதிச்சேதஸே லேகர அநந்த அவிபாக ப்ரதிச்சேதோஂ தக தரதமதாகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ .
அப யஹ பதலாதே ஹைஂ கி கைஸே ஸ்நிக்தத்வ – ரூக்ஷத்வஸே பிண்டபநா ஹோதா ஹை : —
அந்வயார்த : — [அணுபரிணாமாஃ ] பரமாணு – பரிணாம, [ஸ்நிக்தாஃ வா ரூக்ஷாஃ வா ] ஸ்நிக்த ஹோஂ யா ரூக்ஷ ஹாேஂ [ஸமாஃ விஷமாஃ வா ] ஸம அஂஶவாலே ஹோஂ யா விஷம அஂஶவாலே ஹோஂ [யதி ஸமதஃ ஹோ ஸ்நிக்த அதவா ரூக்ஷ அணு – பரிணாம, ஸம வா விஷம ஹோ,
௧ கிஸீ குணமேஂ (அர்தாத் குணகீ பர்யாயமேஂ) அஂஶகல்பநா கரநே பர, உஸகா ஜோ சோடேஸே சோடா (நிரஂஶ) அஂஶ ஹோதா ஹை உஸே உஸ குணகா (அர்தாத் குணகீ பர்யாயகா) அவிபாக ப்ரதிச்சேத கஹா ஜாதா ஹை . (பகரீஸே காயகே தூதமேஂ ஔர காயஸே பைஂஸகே தூதமேஂ ஸசிக்கணதாகே அவிபாகீ ப்ரதிச்சேத அதிக ஹோதே ஹைஂ . தூலஸே ராகமேஂ ஔர ராகஸே வாலூமேஂ ரூக்ஷதாகே அவிபாகீ ப்ரதிச்சேதக அதிக ஹோதே ஹை .)