பாவேண ஜேண ஜீவோ பேச்சதி ஜாணாதி ஆகதஂ விஸயே .
அயமாத்மா ஸாகாரநிராகாரபரிச்சேதாத்மகத்வாத்பரிச்சேத்யதாமாபத்யமாநமர்தஜாதஂ யேநைவ மோஹரூபேண ராகரூபேண த்வேஷரூபேண வா பாவேந பஶ்யதி ஜாநாதி ச தேநைவோபரஜ்யத ஏவ . யோயமுபராகஃ ஸ கலு ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்தாநீயோ பாவபந்தஃ . அத புநஸ்தேநைவ பௌத்கலிகஂ கர்ம யுக்திஂ த்ரவ்யபந்தஸ்வரூபஂ ச ப்ரதிபாதயதி — பாவேண ஜேண பாவேந பரிணாமேந யேந ஜீவோ ஜீவஃ கர்தா பேச்சதி ஜாணாதி நிர்விகல்பதர்ஶநபரிணாமேந பஶ்யதி ஸவிகல்பஜ்ஞாநபரிணாமேந ஜாநாதி . கிஂ கர்மதாபந்நஂ, ஆகதஂ விஸயே ஆகதஂ ப்ராப்தஂ கிமபீஷ்டாநிஷ்டஂ வஸ்து பஞ்சேந்த்ரியவிஷயே . ரஜ்ஜதி தேணேவ புணோ ரஜ்யதே தேநைவ புநஃ ஆதிமத்யாந்தவர்ஜிதஂ ராகாதிதோஷரஹிதஂ சிஜ்ஜ்யோதிஃஸ்வரூபஂ நிஜாத்மத்ரவ்யமரோசமாநஸ்ததைவாஜாநந் ஸந் ஸமஸ்தராகாதிவிகல்பபரிஹாரேணாபாவயஂஶ்ச தேநைவ பூர்வோக்தஜ்ஞாநதர்ஶநோபயோகேந ரஜ்யதே ராகஂ கரோதி இதி பாவபந்தயுக்திஃ . பஜ்ஜதி கம்ம த்தி உவதேஸோ தேந பாவபந்தேந நவதரத்ரவ்யகர்ம பத்நாதீதி
அப, பாவபஂதகீ யுக்தி ஔர த்ரவ்யபந்தகா ஸ்வரூப கஹதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [ஜீவஃ ] ஜீவ [யேந பாவேந ] ஜிஸ பாவஸே [விஷயே ஆகதஂ ] விஷயாகத பதார்தகோ [பஶ்யதி ஜாநாதி ] தேகதா ஹை ஔர ஜாநதா ஹை, [தேந ஏவ ] உஸீஸே [ரஜ்யதி ] உபரக்த ஹோதா ஹை; [புநஃ ] ஔர உஸீஸே [கர்ம பத்யதே ] கர்ம பததா ஹை; — (இதி) ஐஸா (உபதேஶஃ) உபதேஶ ஹை ..௧௭௬..
டீகா : — யஹ ஆத்மா ஸாகார ஔர நிராகார ப்ரதிபாஸஸ்வரூப (-ஜ்ஞாந ஔர தர்ஶநஸ்வரூப) ஹோநேஸே ப்ரதிபாஸ்ய (ப்ரதிபாஸித ஹோநே யோக்ய) பதார்தஸமூஹகோ ஜிஸ மோஹரூப, ராகரூப யா த்வேஷரூப பாவஸே தேகதா ஹை ஔர ஜாநதா ஹை, உஸீஸே உபரக்த ஹோதா ஹை . ஜோ யஹ உபராக (விகார) ஹை வஹ வாஸ்தவமேஂ ௧ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்தாநீய பாவபஂத ஹை . ஔர உஸீஸே அவஶ்ய
தேநாதீ சே உபரக்ததா; வளீ கர்மபஂதந தே வடே. ௧௭௬.
௩௩௪ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧. ஸ்நிக்தரூக்ஷத்வஸ்தாநீய = ஸ்நிக்ததா ஔர ரூக்ஷதாகே ஸமாந . (ஜைஸே புத்கலமேஂ விஶிஷ்ட ஸ்நிக்ததாரூக்ஷதா வஹ பந்த ஹை, உஸீப்ரகார ஜீவமேஂ ராகத்வேஷரூப விகார பாவபந்த ஹை )