அயமாத்மா ஸர்வ ஏவ தாவத்ஸவிகல்பநிர்விகல்பபரிச்சேதாத்மகத்வாதுபயோகமயஃ . தத்ர யோ ஹி நாம நாநாகாராந் பரிச்சேத்யாநர்தாநாஸாத்ய மோஹஂ வா ராகஂ வா த்வேஷஂ வா ஸமுபைதி ஸ நாம தைஃ பரப்ரத்யயைரபி மோஹராகத்வேஷைருபரக்தாத்மஸ்வபாவத்வாந்நீலபீதரக்தோபாஶ்ரயப்ரத்யயநீலபீதரக்தத்வைருபரக்த- ஸ்வபாவஃ ஸ்ப டிகமணிரிவ ஸ்வயமேக ஏவ தத்பாவத்விதீயத்வாத்பந்தோ பவதி ..௧௭௫.. த்விதீயா, தத்பரிஹாரரூபேண த்ருதீயா சேதி காதாத்ரயேண ப்ரதமஸ்தலஂ கதம் . அத ராகத்வேஷமோஹலக்ஷணஂ பாவபந்த- ஸ்வரூபமாக்யாதி — உவஓகமஓ ஜீவோ உபயோகமயோ ஜீவஃ, அயஂ ஜீவோ நிஶ்சயநயேந விஶுத்தஜ்ஞாந- தர்ஶநோபயோகமயஸ்தாவத்ததாபூதோப்யநாதிபந்தவஶாத்ஸோபாதிஸ்ப டிகவத் பரோபாதிபாவேந பரிணதஃ ஸந் . கிஂ கரோதி . முஜ்ஜதி ரஜ்ஜேதி வா பதுஸ்ஸேதி முஹ்யதி ரஜ்யதி வா ப்ரத்வேஷ்டி த்வேஷஂ கரோதி . கிஂ க்ருத்வா பூர்வஂ . பப்பா ப்ராப்ய . காந் . விவிதே விஸயே நிர்விஷயபரமாத்மஸ்வரூபபாவநாவிபக்ஷபூதாந்விவிதபஞ்சேந்த்ரியவிஷயாந் . ஜோ ஹி புணோ யஃ புநரித்தஂபூதோஸ்தி ஜீவோ ஹி ஸ்பு டஂ, தேஹிஂ ஸஂபஂதோ தைஃ ஸஂபத்தோ பவதி, தைஃ பூர்வோக்தராக- த்வேஷமோஹைஃ கர்த்ருபூதைர்மோஹராகத்வேஷரஹிதஜீவஸ்ய ஶுத்தபரிணாமலக்ஷணஂ பரமதர்மமலபமாநஃ ஸந் ஸ ஜீவோ பத்தோ பவதீதி . அத்ர யோஸௌ ராகத்வேஷமோஹபரிணாமஃ ஸ ஏவ பாவபந்த இத்யர்தஃ ..௧௭௫.. அத பாவபந்த-
அந்வயார்த : — [யஃ ஹி புநஃ ] ஜோ [உபயோகமயஃ ஜீவஃ ] உபயோகமய ஜீவ [விவிதாந் விஷயாந் ] விவித விஷயோஂகோ [ப்ராப்ய ] ப்ராப்த கரகே [முஹ்யதி ] மோஹ கரதா ஹை, [ரஜ்யதி ] ராக கரதா ஹை, [வா ] அதவா [ப்ரத்வேஷ்டி ] த்வேஷ கரதா ஹை, [ஸஃ ] வஹ ஜீவ [தைஃ ] உநகே த்வாரா (மோஹ – ராக – த்வேஷகே த்வாரா) [பந்தஃ ] பந்தரூப ஹை ..௧௭௫..
டீகா : — ப்ரதம தோ யஹ ஆத்மா ஸர்வ ஹீ உபயோகமய ஹை, க்யோஂகி வஹ ஸவிகல்ப ஔர நிர்விகல்ப ப்ரதிபாஸஸ்வரூப ஹை (அர்தாத் ஜ்ஞாந – தர்ஶநஸ்வரூப ஹை .) உஸமேஂ ஜோ ஆத்மா விவிதாகார ப்ரதிபாஸித ஹோநேவாலே பதார்தோஂகோ ப்ராப்த கரகே மோஹ, ராக அதவா த்வேஷ கரதா ஹை, வஹ ஆத்மா — காலா, பீலா, ஔர லால ௧ஆஶ்ரய ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே காலேபந, பீலேபந ஔர லாலபநகே த்வாரா உபரக்த ஸ்வபாவவாலே ஸ்ப டிகமணிகீ பாதி — பர ஜிநகா நிமித்த ஹை ஐஸே மோஹ, ராக ஔர த்வேஷகே த்வாரா உபரக்த (விகாரீ, மலிந, கலுஷித,) ஆத்மஸ்வபாவவாலா ஹோநேஸே, ஸ்வயஂ அகேலா ஹீ பஂத (பஂதரூப) ஹை, க்யோஂகி மோஹராகத்வேஷாதிபாவ உஸகா ௨த்விதீய ஹை ..௧௭௫..
௧. ஆஶ்ரய = ஜிஸமேஂ ஸ்ப டிகமணி ரகா ஹோ வஹ பாத்ர .
௨. த்விதீய = தூஸரா [‘பந்த தோ தோகே பீச ஹோதா ஹை, அகேலா ஆத்மா பஂதஸ்வரூப கைஸே ஹோ ஸகதா ஹை ?’ இஸ ப்ரஶ்நகா உத்தர யஹ ஹை கி – ஏக தோ ஆத்மா ஔர தூஸரா மோஹராகத்வேஷாதிபாவ ஹோநேஸே, மோஹராகத்வேஷாதிபாவகே த்வாரா மலிநஸ்வபாவவாலா ஆத்மா ஸ்வயஂ ஹீ பாவபஂத ஹை .]