ஸோயமாத்மா பரத்ரவ்யோபாதாநஹாநஶூந்யோபி ஸாம்ப்ரதஂ ஸஂஸாராவஸ்தாயாஂ நிமித்தமாத்ரீக்ருத- பரத்ரவ்யபரிணாமஸ்ய ஸ்வபரிணாமமாத்ரஸ்ய த்ரவ்யத்வபூதத்வாத் கேவலஸ்ய கலயந் கர்த்ருத்வஂ, ததேவ தஸ்ய ஸ்வபரிணாமஂ நிமித்தமாத்ரீக்ருத்யோபாத்தகர்மபரிணாமாபிஃ புத்கலதூலீபிர்விஶிஷ்டாவகாஹரூபேணோபாதீயதே கதாசிந்முச்யதே ச ..௧௮௬.. பரபாவஂ ந க்ருஹ்ணாதி ந முஞ்சதி ந ச கரோத்யுபாதாநரூபேண லோஹபிண்டோ வாக்நிஂ ததாயமாத்மா ந ச க்ருஹ்ணாதி ந ச முஞ்சதி ந ச கரோத்யுபாதாநரூபேண புத்கலகர்மாணீதி . கிஂ குர்வந்நபி . போக்கலமஜ்ஜே வட்டண்ணவி ஸவ்வகாலேஸு க்ஷீரநீரந்யாயேந புத்கலமத்யே வர்த்தமாநோபி ஸர்வகாலேஷு . அநேந கி முக்தஂ பவதி . யதா ஸித்தோ பகவாந் புத்கலமத்யே வர்த்தமாநோபி பரத்ரவ்யக்ரஹணமோசநகரணரஹிதஸ்ததா ஶுத்தநிஶ்சயேந ஶக்திரூபேண ஸஂஸாரீ ஜீவோபீதி பாவார்தஃ ..௧௮௫.. அத யத்யயமாத்மா புத்கலகர்ம ந கரோதி ந ச முஞ்சதி தர்ஹி பந்தஃ கதஂ, தர்ஹி மோக்ஷோபி கதமிதி ப்ரஶ்நே ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி --ஸ இதாணிஂ கத்தா ஸஂ ஸ இதாநீஂ கர்தா ஸந் . ஸ பூர்வோக்தலக்ஷண ஆத்மா, இதாநீஂ கோர்தஃ ஏவஂ பூர்வோக்த நயவிபாகேந, கர்தா ஸந் . கஸ்ய . ஸகபரிணாமஸ்ஸ நிர்விகாரநித்யா-
அந்வயார்த : — [ஸஃ ] வஹ [இதாநீஂ ] அபீ (ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ) [த்ரவ்யஜாதஸ்ய ] த்ரவ்யஸே (ஆத்மத்ரவ்யஸே) உத்பந்ந ஹோநேவாலே [ஸ்வகபரிணாமஸ்ய ] (அஶுத்த) ஸ்வபரிணாமகா [கர்தா ஸந் ] கர்தா ஹோதா ஹுஆ [கர்மதூலிபிஃ ] கர்மரஜஸே [ஆதீயதே ] க்ரஹண கியா ஜாதா ஹை ஔர [கதாசித் விமுச்யதே ] கதாசித் சோா ஜாதா ஹை ..௧௮௬..
டீகா : — ஸோ யஹ ஆத்மா பரத்ரவ்யகே க்ரஹண – த்யாகஸே ரஹித ஹோதா ஹுஆ பீ அபீ ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ, பரத்ரவ்யபரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரதே ஹுஏ கேவல ஸ்வபரிணாமமாத்ரகா — உஸ ஸ்வபரிணாமகே த்ரவ்யத்வபூத ஹோநேஸே — கர்த்ருத்வகா அநுபவ கரதா ஹுஆ, உஸகே இஸீ ஸ்வபரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே கர்மபரிணாமகோ ப்ராப்த ஹோதீ ஹுஈ ஐஸீ புத்கலரஜகே த்வாரா விஶிஷ்ட அவகாஹரூபஸே க்ரஹண கியா ஜாதா ஹை ஔர கதாசித் சோா ஜாதா ஹை .
பாவார்த : — அபீ ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ ஜீவ பௌத்கலிக கர்மபரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே அபநே அஶுத்த பரிணாமகா ஹீ கர்தா ஹோதா ஹை (க்யோஂகி வஹ அஶுத்த பரிணாம ஸ்வத்ரவ்யஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹை ), பரத்ரவ்யகா கர்தா நஹீஂ ஹோதா . இஸப்ரகார ஜீவ அபநே அஶுத்த பரிணாமகா கர்தா ஹோநே பர ஜீவகே உஸீ அஶுத்த பரிணாமகோ நிமித்தமாத்ர கரகே கர்மரூப பரிணமித ஹோதீ ஹுஈ புத்கலரஜ விஶேஷ அவகாஹரூபஸே ஜீவகோ க்ரஹண௧ கரதீ ஹை, ஔர கபீ (ஸ்திதிகே அநுஸார ரஹகர அதவா ஜீவகே
௩௪௬ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧. கர்மபரிணத புத்கலோஂகா ஜீவகே ஸாத விஶேஷ அவகாஹரூபஸே ரஹநேகோ ஹீ யஹா கர்மபுத்கலோஂகே த்வாரா ஜீவகா ‘க்ரஹண ஹோநா’ கஹா ஹை .