ந கல்வாத்மநஃ புத்கலபரிணாமஃ கர்ம, பரத்ரவ்யோபாதாநஹாநஶூந்யத்வாத் . யோ ஹி யஸ்ய பரிணமயிதா த்ருஷ்டஃ ஸ ந ததுபாதாநஹாநஶூந்யோ த்ருஷ்டஃ, யதாக்நிரயஃபிண்டஸ்ய . ஆத்மா து துல்யக்ஷேத்ரவர்தித்வேபி பரத்ரவ்யோபாதாநஹாநஶூந்ய ஏவ . ததோ ந ஸ புத்கலாநாஂ கர்மபாவேந பரிணமயிதா ஸ்யாத் ..௧௮௫..
ஸ இதாணிஂ கத்தா ஸஂ ஸகபரிணாமஸ்ஸ தவ்வஜாதஸ்ஸ .
ராகாதிபரிணாமரூபஂ நிஶ்சயேந பாவகர்ம பண்யதே . கஸ்மாத் . தத்பாயஃபிண்டவத்தேநாத்மநா ப்ராப்யத்வாத்வ்யா- ப்யத்வாதிதி . போக்கலதவ்வமயாணஂ ண து கத்தா ஸவ்வபாவாணஂ சித்ரூபாத்மநோ விலக்ஷணாநாஂ புத்கலத்ரவ்யமயாநாஂ ந து கர்தா ஸர்வபாவாநாஂ ஜ்ஞாநாவரணாதித்ரவ்யகர்மபர்யாயாணாமிதி . ததோ ஜ்ஞாயதே ஜீவஸ்ய ராகாதிஸ்வபரிணாம ஏவ கர்ம, தஸ்யைவ ஸ கர்தேதி ..௧௮௪.. அதாத்மநஃ கதஂ த்ரவ்யகர்மரூபபரிணாமஃ கர்ம ந ஸ்யாதிதி ப்ரஶ்நே ஸமாதாநஂ ததாதி — கேண்ஹதி ணேவ ண முஂசதி க ரேதி ண ஹி போக்கலாணி கம்மாணி ஜீவோ யதா நிர்விகல்பஸமாதிரதஃ பரமமுநிஃ
அந்வயார்த : — [ஜீவஃ ] ஜீவ [ஸர்வகாலேஷு ] ஸபீ காலோஂமேஂ [புத்கலமத்யே வர்தமாநஃ அபி ] புத்கலகே மத்யமேஂ ரஹதா ஹுஆ பீ [புத்கலாநி கர்மாணி ] பௌத்கலிக கர்மோஂகோ [ஹி ] வாஸ்தவமேஂ [க்ருஹ்ணாதி ந ஏவ ] ந தோ க்ரஹண கரதா ஹை, [ந முசஂதி ] ந சோதா ஹை, ஔர [ந கரோதி ] ந கரதா ஹை ..௧௮௬..
டீகா : — வாஸ்தவமேஂ புத்கலபரிணாம ஆத்மாகா கர்ம நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி வஹ பரத்ரவ்யகே க்ரஹண – த்யாகஸே ரஹித ஹை; ஜோ ஜிஸகா பரிணமாநேவாலா தேகா ஜாதா ஹை வஹ உஸகே க்ரஹணத்யாகஸே ரஹித நஹீஂ தேகா ஜாதா; ஜைஸே — அக்நி லோஹேகே கோலேமேஂ க்ரஹண – த்யாக ரஹித ஹோதீ ஹை . ஆத்மா தோ துல்ய க்ஷேத்ரமேஂ வர்ததா ஹுஆ பீ (-பரத்ரவ்யகே ஸாத ஏகக்ஷேத்ராவகாஹீ ஹோநேபர பீ) பரத்ரவ்யகே க்ரஹண – த்யாகஸே ரஹித ஹீ ஹை . இஸலியே வஹ புத்கலோஂகோ கர்மபாவஸே பரிணமாநேவாலா நஹீஂ ஹை ..௧௮௫..
தப (யதி ஆத்மா புத்கலோஂகோ கர்மரூப பரிணமித நஹீஂ கரதா தோ பி ர) ஆத்மா கிஸப்ரகார புத்கல கர்மோஂகே த்வாரா க்ரஹண கியா ஜாதா ஹை ஔர சோா ஜாதா ஹை ? இஸகா அப நிரூபண கரதே ஹைஂ : —
தேதீ க்ரஹாய அநே கதாபி முகாய சே கர்மோ வடே. ௧௮௬.