ஆத்மா ஹி ‘ஸமகுணபர்யாயஂ த்ரவ்யம்’ இதி வசநாத் ஜ்ஞாநேந ஸஹ ஹீநாதிகத்வரஹிதத்வேந பரிணதத்வாத்தத்பரிமாணஃ, ஜ்ஞாநஂ து ஜ்ஞேயநிஷ்டத்வாத்தாஹ்யநிஷ்டதஹநவத்தத்பரிமாணஂ; ஜ்ஞேயஂ து லோகாலோகவிபாகவிபக்தாநந்தபர்யாயமாலிகாலீடஸ்வரூபஸூசிதா விச்சேதோத்பாதத்ரௌவ்யா ஷட்த்ரவ்யீ வ்யவஹாரேண ஸர்வகதமித்யுபதிஶதி — ஆதா ணாணபமாணஂ ஜ்ஞாநேந ஸஹ ஹீநாதிகத்வாபாவாதாத்மா ஜ்ஞாநப்ரமாணோ பவதி . ததாஹி — ‘ஸமகுணபர்யாயஂ த்ரவ்யஂ பவதி’ இதி வசநாத்வர்தமாநமநுஷ்யபவே வர்தமாநமநுஷ்ய- பர்யாயப்ரமாணஃ, ததைவ மநுஷ்யபர்யாயப்ரதேஶவர்திஜ்ஞாநகுணப்ரமாணஶ்ச ப்ரத்யக்ஷேண த்ருஶ்யதே யதாயமாத்மா, ததா நிஶ்சயதஃ ஸர்வதைவாவ்யாபாதாக்ஷயஸுகாத்யநந்தகுணாதாரபூதோ யோஸௌ கேவலஜ்ஞாநகுணஸ்தத்ப்ரமாணோயமாத்மா . ணாணஂ ணேயப்பமாணமுத்திட்டஂ தாஹ்யநிஷ்டதஹநவத் ஜ்ஞாநஂ ஜ்ஞேயப்ரமாணமுத்திஷ்டஂ கதிதம் . ணேயஂ லோயாலோயஂ ஜ்ஞேயஂ லோகா- அப, ஆத்மாகா ஜ்ஞாநப்ரமாணபநா ஔர ஜ்ஞாநகா ஸர்வகதபநா உத்யோத கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [ஆத்மா ] ஆத்மா [ஜ்ஞாநப்ரமாணஂ ] ஜ்ஞாந ப்ரமாண ஹை; [ஜ்ஞாநஂ ] ஜ்ஞாந [ஜ்ஞேயப்ரமாணஂ ] ஜ்ஞேய ப்ரமாண [உத்திஷ்டஂ ] கஹா கயா ஹை . [ஜ்ஞேயஂ லோகாலோகஂ ] ஜ்ஞேய லோகாலோக ஹை [தஸ்மாத் ] இஸலியே [ஜ்ஞாநஂ து ] ஜ்ஞாந [ஸர்வகதஂ ] ஸர்வகத – ஸர்வ வ்யாபக ஹை ..௨௩..
டீகா : — ‘ஸமகுணபர்யாயஂ த்ரவ்யஂ (குண -பர்யாயேஂ அர்தாத் யுகபத் ஸர்வகுண ஔர பர்யாயேஂ ஹீ த்ரவ்ய ஹை)’ இஸ வசநகே அநுஸார ஆத்மா ஜ்ஞாநஸே ஹீநாதிகதாரஹிதரூபஸே பரிணமித ஹோநேகே காரண ஜ்ஞாநப்ரமாண ஹை, ஔர ஜ்ஞாந ௧ஜ்ஞேயநிஷ்ட ஹோநேஸே, தாஹ்யநிஷ்ட ௨ தஹநகீ பாதி, ஜ்ஞேய ப்ரமாண ஹை . ஜ்ஞேய தோ லோக ஔர அலோககே விபாகஸே ௩விபக்த, ௪அநந்த பர்யாயமாலாஸே ஆலிஂகித ஸ்வரூபஸே ஸூசித ( – ப்ரகட, ஜ்ஞாந), நாஶவாந திகாஈ தேதா ஹுஆ பீ த்ருவ ஐஸா ஷட்த்ரவ்ய -ஸமூஹ, அர்தாத் ஸப குச ஹை .
ஜீவத்ரவ்ய ஜ்ஞாநப்ரமாண பாக்யுஂ, ஜ்ஞாந ஜ்ஞேயப்ரமாண சே; நே ஜ்ஞேய லோகாலோக, தேதீ ஸர்வகத ஏ ஜ்ஞாந சே.௨௩.
௪௦ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧. ஜ்ஞேயநிஷ்ட = ஜ்ஞேயோஂகா அவலம்பந கரநேவாலா; ஜ்ஞேயோமேஂ தத்பர . ௨. தஹந = ஜலாநா; அக்நி .
௩. விபக்த = விபாகவாலா . (ஷட்த்ரவ்யோஂகே ஸமூஹமேஂ லோக -அலோகரூப தோ விபாக ஹைஂ) .
௪. அநந்த பர்யாயேஂ த்ரவ்யகோ ஆலிஂகித கரதீ ஹை (த்ரவ்யமேஂ ஹோதீ ஹைஂ) ஐஸே ஸ்வரூபவாலா த்ரவ்ய ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை .