யதா ஹி சக்ஷூ ரூபித்ரவ்யாணி ஸ்வப்ரதேஶைரஸஂஸ்ப்ருஶதப்ரவிஷ்டஂ பரிச்சேத்யமாகாரமாத்மஸாத்குர்வந்ந சாப்ரவிஷ்டஂ ஜாநாதி பஶ்யதி ச, ஏவமாத்மாப்யக்ஷாதீதத்வாத்ப்ராப்யகாரிதாவிசாரகோசரதூரதாமவாப்தோ ஜ்ஞேயதாமாபந்நாநி ஸமஸ்தவஸ்தூநி ஸ்வப்ரதேஶைரஸஂஸ்ப்ருஶந்ந ப்ரவிஷ்டஃ ஶக்திவைசித்ர்யவஶதோ வஸ்துவர்திநஃ ஸமஸ்தஜ்ஞேயாகாராநுந்மூல்ய இவ க வலயந்ந சாப்ரவிஷ்டோ ஜாநாதி பஶ்யதி ச . ஏவமஸ்ய விசித்ரஶக்தி யோகிநோ ஜ்ஞாநிநோர்தேஷ்வப்ரவேஶ இவ ப்ரவேஶோபி ஸித்திமவதரதி ..௨௯.. ஜகதஶேஷமிதி . ததா ஹி ---யதா லோசநஂ கர்த்ரு ரூபித்ரவ்யாணி யத்யபி நிஶ்சயேந ந ஸ்ப்ருஶதி ததாபி வ்யவஹாரேண ஸ்ப்ருஶதீதி ப்ரதிபாதி லோகே . ததாயமாத்மா மித்யாத்வராகாத்யாஸ்ரவாணாமாத்மநஶ்ச ஸஂபந்தி யத்கேவலஜ்ஞாநாத்பூர்வஂ விஶிஷ்டபேதஜ்ஞாநஂ தேநோத்பந்நஂ யத்கேவலஜ்ஞாநதர்ஶநத்வயஂ தேந ஜகத்த்ரயகாலத்ரயவர்திபதார்தாந்நிஶ்சயேநாஸ்ப்ருஶந்நபி வ்யவஹாரேண ஸ்ப்ருஶதி, ததா ஸ்ப்ருஶந்நிவ ஜ்ஞாநேந ஜாநாதி தர்ஶநேந பஶ்யதி ச . கதஂபூதஸ்ஸந் . அதீந்த்ரியஸுகாஸ்வாதபரிணதஃ ஸந்நக்ஷாதீத இதி . ததோ ஜ்ஞாயதே நிஶ்சயேநாப்ரவேஶ இவ வ்யவஹாரேண ஜ்ஞேயபதார்தேஷு
அந்வயார்த : — [சக்ஷுஃ ரூபஂ இவ ] ஜைஸே சக்ஷு ரூபகோ (ஜ்ஞேயோஂமேஂ அப்ரவிஷ்ட ரஹகர ததா அப்ரவிஷ்ட ந ரஹகர ஜாநதீ -தேகதீ ஹை) உஸீப்ரகார [ஜ்ஞாநீ ] ஆத்மா [அக்ஷாதீதஃ ] இந்த்ரியாதீத ஹோதா ஹுஆ [அஶேஷஂ ஜகத் ] அஶேஷ ஜகதகோ (-ஸமஸ்த லோகாலோககோ) [ஜ்ஞேயேஷு ] ஜ்ஞேயோமாஂ [ந ப்ரவிஷ்டஃ ] அப்ரவிஷ்ட ரஹகர [ந அவிஷ்டஃ ] ததா அப்ரவிஷ்ட ந ரஹகர [நியதஂ ] நிரந்தர [ஜாநாதி பஶ்யதி ] ஜாநதா -தேகதா ஹை ..௨௯..
டீகா : — ஜிஸப்ரகார சக்ஷு ரூபீ த்ரவ்யோஂகோ ஸ்வப்ரதேஶோஂகே த்வாரா அஸ்பர்ஶ கரதா ஹுஆ அப்ரவிஷ்ட ரஹகர (ஜாநதா -தேகதா ஹை) ததா ஜ்ஞேய ஆகாரோஂகோ ஆத்மஸாத் (-நிஜரூப) கரதா ஹுஆ அப்ரவிஷ்ட ந ரஹகர ஜாநதா -தேகதா ஹை; இஸீப்ரகார ஆத்மா பீ இந்த்ரியாதீததாகே காரண கரதா ஹை, இஸலியே அப்ரவிஷ்ட ரஹகர (ஜாநதா -தேகதா ஹை) ததா ஶக்தி வைசித்ர்யகே காரண வஸ்துமேஂ வர்ததே ஸமஸ்த ஜ்ஞேயாகாரோஂகோ மாநோஂ மூலமேஂஸே உகாகர க்ராஸ கர லேநேஸே அப்ரவிஷ்ட ந ரஹகர ஜாநதா- தேகதா ஹை . இஸப்ரகார இஸ விசித்ர ஶக்திவாலே ஆத்மாகே பதார்தோஂமேஂ அப்ரவேஶகீ பாதி ப்ரவேஶ பீ ஸித்த ஹோதா ஹை .
பாவார்த : — யத்யபி ஆக அபநே ப்ரதேஶோஂஸே ரூபீ பதார்தோஂகோ ஸ்பர்ஶ நஹீஂ கரதீ இஸலியே வஹ நிஶ்சயஸே ஜ்ஞேயோஂமேஂ அப்ரவிஷ்ட ஹை ததாபி வஹ ரூபீ பதார்தோஂகோ ஜாநதீ -தேகதீ ஹை, இஸலியே வ்யவஹாரஸே
ஆத்மாமேஂ ப்ராப்யகாரிதாகே விசாரகா பீ அவகாஶ நஹீஂ ஹை) . પ્ર. ૭
௧ப்ராப்யகாரிதாகீ விசாரகோசரதாஸே தூர ஹோதா ஹுஆ ஜ்ஞேயபூத ஸமஸ்த வஸ்துஓஂகோ ஸ்வப்ரதேஶோஂஸே அஸ்பர்ஶ
௧. ப்ராப்யகாரிதா = ஜ்ஞேய விஷயோஂகோ ஸ்பர்ஶ கரகே ஹீ கார்ய கர ஸகநா — ஜாந ஸகநா . (இந்த்ரியாதீத ஹுஏ