ఐసే ఇస పరమ పవిత్ర శాస్త్రమేం తీన శ్రుతస్కన్ధ హైం . ప్రథమ శ్రుతస్కన్ధకా నామ ‘జ్ఞానతత్త్వప్రజ్ఞాపన’ హై . అనాదికాలసే పరోన్ముఖ జీవోంకో కభీ ఐసీ శ్రద్ధా నహీం హుఈ కి ‘మైం జ్ఞానస్వభావ హూఁ ఔర మేరా సుఖ ముఝమేం హీ హై’ . ఇసీలిఏ ఉసకీ పరముఖాపేక్షీ – పరోన్ముఖవృత్తి కభీ నహీం టలతీ . ఐసే దీన దుఖీ జీవోం పర ఆచార్యదేవనే కరుణా కరకే ఇస అధికారమేం జీవకా జ్ఞానానన్దస్వభావ విస్తారపూర్వక సమఝాయా హై; ఉసీప్రకార కేవలీకే జ్ఞాన ఔర సుఖ ప్రాప్త కరనేకీ ప్రచుర ఉత్కృష్ట భావనా బహాఈ హై . ‘‘క్షాయిక జ్ఞాన హీ ఉపాదేయ హై, క్షాయోపశమికజ్ఞానవాలే తో కర్మభారకో హీ భోగతే హైం; ప్రత్యక్షజ్ఞాన హీ ఏకాన్తిక సుఖ హై, పరోక్షజ్ఞాన తో అత్యంత ఆకుల హై; కేవలీకా అతీన్ద్రియ సుఖ హీ సుఖ హై, ఇన్ద్రియజనిత సుఖ తో దుఃఖ హీ హై; సిద్ధ భగవాన స్వయమేవ జ్ఞాన, సుఖ ఔర దేవ హైం, ఘాతికర్మ రహిత భగవానకా సుఖ సునకర భీ జిన్హేం ఉనకే ప్రతి శ్రద్ధా నహీం హోతీ వే అభవ్య (దూరభవ్య) హైం’’ యోం అనేకానేక ప్రకారసే ఆచార్యదేవనే కేవలజ్ఞాన ఔర అతీంద్రియ, పరిపూర్ణ సుఖకే లియే పుకార కీ హై . కేవలీకే జ్ఞాన ఔర ఆనన్దకే లిఏ ఆచార్యదేవనే ఐసీ భావ భరీ ధున మచాఈ హై కి జిసే సునకర – పఢకర సహజ హీ ఐసా లగనే లగతా హై కి విదేహవాసీ సీమంధర భగవానకే ఔర కేవలీ భగవన్తోంకే ఝుణ్డమేంసే భరతక్షేత్రమేం ఆకర తత్కాల హీ కదాచిత్ ఆచార్యదేవనే యహ అధికార రచకర అపనీ హృదయోర్మియాఁ వ్యక్త కీ హోం. ఇస ప్రకార జ్ఞాన ఔర సుఖకా అనుపమ నిరూపణ కరకే ఇస అధికారమేం ఆచార్యదేవనే ముముక్షుఓంకో అతీన్ద్రియ జ్ఞాన ఔర సుఖకీ రుచి తథా శ్రద్ధా కరాఈ హై, ఔర అన్తిమ గాథాఓంమేం మోహ – రాగ – ద్వేషకో నిర్మూల కరనేకా జినోక్త యథార్థ ఉపాయ సంక్షేపమేం బతాయా హై .
ద్వితీయ శ్రుతస్కన్ధకా నామ ‘జ్ఞేయతత్త్వ – ప్రజ్ఞాపన’ హై . అనాదికాలసే పరిభ్రమణ కరతా హుఆ జీవ సబ కుఛ కర చుకా హై, కిన్తు ఉసనే స్వ – పరకా భేదవిజ్ఞాన కభీ నహీం కియా . ఉసే కభీ ఐసీ సానుభవ శ్రద్ధా నహీం హుఈ కి ‘బంధ మార్గమేం తథా మోక్షమార్గమేం జీవ అకేలా హీ కర్తా, కర్మ, కరణ ఔర కర్మఫల బనతా హై, ఉసకా పరకే సాథ కభీ భీ కుఛ భీ సమ్బన్ధ నహీం హై’. ఇసలిఏ హజారోం మిథ్యా ఉపాయ కరనే పర భీ వహ దుఃఖ ముక్త నహీం హోతా . ఇస శ్రుతస్కన్ధమేం ఆచార్యదేవనే దుఃఖకీ జడ ఛేదనేకా సాధన – భేదవిజ్ఞాన – సమఝాయా హై . ‘జగతకా ప్రత్యేక సత్ అర్థాత్ ప్రత్యేక ద్రవ్య ఉత్పాద – వ్యయ – ధ్రౌవ్యకే అతిరిక్త యా గుణ – పర్యాయ సమూహకే అతిరిక్త అన్య కుఛ భీ నహీం హై . సత్ కహో, ద్రవ్య కహో, ఉత్పాద – వ్యయ – ధ్రౌవ్య కహో యా గుణపర్యాయపిణ్డ కహో, – యహ సబ ఏక హీ హై’ యహ త్రికాలజ్ఞ జినేన్ద్రభగవానకే ద్వారా సాక్షాత్ దృష్ట వస్తుస్వరూపకా మూలభూత సిద్ధాన్త హై . వీతరాగవిజ్ఞానకా యహ మూలభూత సిద్ధాన్త ప్రారమ్భకీ బహుతసీ గాథాఓంమేం అత్యధిక సున్దర రీతిసే, కిసీ లోకోత్తర వైజ్ఞానిక ఢంగసే