లఘుగుణద్వారేణ ప్రతిసమయసముదీయమానషట్స్థానపతితవృద్ధిహానినానాత్వానుభూతిః గుణాత్మకః
స్వభావపర్యాయః . యథైవ చ పటే రూపాదీనాం స్వపరప్రత్యయప్రవర్తమానపూర్వోత్తరావస్థావతీర్ణతారతమ్యో-
పదర్శితస్వభావవిశేషానేకత్వాపత్తిః గుణాత్మకో విభావపర్యాయః, తథైవ చ సమస్తేష్వపి ద్రవ్యేషు
రూపాదీనాం జ్ఞానాదీనాం వా స్వపరప్రత్యయప్రవర్తమానపూర్వోత్తరావస్థావతీర్ణతారతమ్యోపదర్శితస్వభావ-
విశేషానేకత్వాపత్తిః గుణాత్మకో విభావపర్యాయః . ఇయం హి సర్వపదార్థానాం ద్రవ్యగుణపర్యాయస్వభావ-
ప్రకాశికా పారమేశ్వరీ వ్యవస్థా సాధీయసీ, న పునరితరా . యతో హి బహవోపి పర్యాయ-
విణిచ్ఛయాధిగమం పరమార్థవినిశ్చయాధిగమం సమ్యక్త్వమితి . పరమార్థవినిశ్చయాధిగమశబ్దేన సమ్యక్త్వం కథం
భణ్యత ఇతి చేత్ – పరమోర్థః పరమార్థః శుద్ధబుద్ధైకస్వభావః పరమాత్మా, పరమార్థస్య విశేషేణ
సంశయాదిరహితత్వేన నిశ్చయః పరమార్థవినిశ్చయరూపోధిగమః శఙ్కాద్యష్టదోషరహితశ్చ యః పరమార్థతోర్థావబోధో
యస్మాత్సమ్యక్త్వాత్తత్ పరమార్థవినిశ్చయాధిగమమ్ . అథవా పరమార్థవినిశ్చయోనేకాన్తాత్మకపదార్థసమూహ-
స్తస్యాధిగమో యస్మాదితి ..✽౧౦.. అథ పదార్థస్య ద్రవ్యగుణపర్యాయస్వరూపం నిరూపయతి — అత్థో ఖలు
దవ్వమఓ అర్థో జ్ఞానవిషయభూతః పదార్థః ఖలు స్ఫు టం ద్రవ్యమయో భవతి . కస్మాత్ . తిర్యక్-
సామాన్యోద్ధర్వతాసామాన్యలక్షణేన ద్రవ్యేణ నిష్పన్నత్వాత్ . తిర్యక్సామాన్యోర్ద్ధ్వతాసామాన్యలక్షణం కథ్యతే –
ఏకకాలే నానావ్యక్తిగతోన్వయస్తిర్యక్సామాన్యం భణ్యతే . తత్ర దృష్టాన్తో యథా – నానాసిద్ధజీవేషు సిద్ధోయం
సిద్ధోయమిత్యనుగతాకారః సిద్ధజాతిప్రత్యయః . నానాకాలేష్వేకవ్యక్తిగతోన్వయ ఊర్ధ్వతాసామాన్యం భణ్యతే .
తత్ర దృష్టాంతః యథా – య ఏవ కేవలజ్ఞానోత్పత్తిక్షణే ముక్తాత్మా ద్వితీయాదిక్షణేష్వపి స ఏవేతి ప్రతీతిః . అథవా
నానాగోశరీరేషు గౌరయం గౌరయమితి గోజాతిప్రతీతిస్తిర్యక్సామాన్యమ్ . యథైవ చైకస్మిన్ పురుషే
బాలకుమారాద్యవస్థాసు స ఏవాయం దేవదత్త ఇతి ప్రత్యయ ఊర్ధ్వతాసామాన్యమ్ . దవ్వాణి గుణప్పగాణి భణిదాణి
ద్రవ్యాణి గుణాత్మకాని భణితాని . అన్వయినో గుణా అథవా సహభువో గుణా ఇతి గుణలక్షణమ్ .
యథా అనన్తజ్ఞానసుఖాదివిశేషగుణేభ్యస్తథైవాగురులఘుకాదిసామాన్యగుణేభ్యశ్చాభిన్నత్వాద్గుణాత్మకం భవతి
సిద్ధజీవద్రవ్యం, తథైవ స్వకీయస్వకీయవిశేషసామాన్యగుణేభ్యః సకాశాదభిన్నత్వాత్ సర్వద్రవ్యాణి
గుణాత్మకాని భవన్తి . తేహిం పుణో పజ్జాయా తైః పూర్వోక్తలక్షణైర్ద్రవ్యైర్గుణైశ్చ పర్యాయా భవన్తి . వ్యతిరేకిణః
పర్యాయా అథవా క్రమభువః పర్యాయా ఇతి పర్యాయలక్షణమ్ . యథైకస్మిన్ ముక్తాత్మద్రవ్యే కించిదూనచరమ-
౧౬౬ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
రూపాదికకే స్వ -పరకే కారణ ప్రవర్తమాన పూర్వోత్తర అవస్థామేం హోనేవాలే తారతమ్యకే కారణ దేఖనేమేం
ఆనేవాలే స్వభావవిశేషరూప అనేకత్వకీ ఆపత్తి వహ గుణాత్మక విభావపర్యాయ హై, ఉసీప్రకార
సమస్త ద్రవ్యోంమేం, రూపాదికకే యా జ్ఞానాదికే స్వ -పరకే కారణ ప్రవర్తమాన పూర్వోత్తర అవస్థామేం
హోనేవాలే తారతమ్యకే కారణ దేఖనేమేం ఆనేవాలే స్వభావవిశేషరూప అనేకత్వకీ ఆపత్తి వహ
గుణాత్మక విభావపర్యాయ హై .
వాస్తవమేం యహ, సర్వ పదార్థోంకే ద్రవ్యగుణపర్యాయస్వభావకీ ప్రకాశక ౧పారమేశ్వరీ వ్యవస్థా
భలీ -ఉత్తమ -పూర్ణ -యోగ్య హై, దూసరీ కోఈ నహీం; క్యోంకి బహుతసే (జీవ) పర్యాయమాత్రకా హీ అవలమ్బన
౧. పరమేశ్వరకీ కహీ హుఈ .