ప్రవృత్తివర్తినః సూక్ష్మాంశాః ప్రదేశాః, తథైవ హి ద్రవ్యవృత్తేః సామస్త్యేనైకస్యాపి ప్రవాహక్రమప్రవృత్తివర్తినః
సూక్ష్మాంశాః పరిణామాః . యథా చ ప్రదేశానాం పరస్పరవ్యతిరేకనిబన్ధనో విష్కమ్భక్రమః, తథా
పరిణామానాం పరస్పరవ్యతిరేకనిబన్ధనః ప్రవాహక్రమః . యథైవ చ తే ప్రదేశాః స్వస్థానే స్వరూప-
పూర్వరూపాభ్యాముత్పన్నోచ్ఛన్నత్వాత్సర్వత్ర పరస్పరానుస్యూతిసూత్రితైకవాస్తుతయానుత్పన్నప్రలీనత్వాచ్చ సంభూతి-
సంహారధ్రౌవ్యాత్మకమాత్మానం ధారయన్తి, తథైవ తే పరిణామాః స్వావసరే స్వరూపపూర్వరూపాభ్యా-
ముత్పన్నోచ్ఛన్నత్వాత్సర్వత్ర పరస్పరానుస్యూతిసూత్రితైకప్రవాహతయానుత్పన్నప్రలీనత్వాచ్చ సంభూతిసంహారధ్రౌవ్యా-
త్మకమాత్మానం ధారయన్తి . యథైవ చ య ఏవ హి పూర్వప్రదేశోచ్ఛేదనాత్మకో వాస్తుసీమాన్తః స ఏవ
హి తదుత్తరోత్పాదాత్మకః, స ఏవ చ పరస్పరానుస్యూతిసూత్రితైకవాస్తుతయాతదుభయాత్మక ఇతి; తథైవ
పరమాత్మపదార్థస్య ధర్మత్వాదభేదనయేనార్థా భణ్యన్తే . కే తే . కేవలజ్ఞానాదిగుణాః సిద్ధత్వాదిపర్యాయాశ్చ,
తేష్వర్థేషు విషయేషు యోసౌ పరిణామః . సో సహావో కేవలజ్ఞానాదిగుణసిద్ధత్వాదిపర్యాయరూపస్తస్య
పరమాత్మద్రవ్యస్య స్వభావో భవతి . స చ కథంభూతః . ఠిదిసంభవణాససంబద్ధో స్వాత్మప్రాప్తిరూపమోక్షపర్యాయస్య
సంభవస్తస్మిన్నేవ క్షణే పరమాగమభాషయైకత్వవితర్కావీచారద్వితీయశుక్లధ్యానసంజ్ఞస్య శుద్ధోపాదానభూతస్య
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞేయతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౧౮౭
ప్రవర్తమాన ఉసకే జో సూక్ష్మ అంశ హైం వే ప్రదేశ హైం, ఇసీప్రకార ద్రవ్యకీ ౧వృత్తి సమగ్రపనే ద్వారా ఏక
హోనేపర భీ, ప్రవాహక్రమమేం ప్రవర్తమాన ఉసకే జో సూక్ష్మ అంశ హైం వే పరిణామ హై . జైసే విస్తారక్రమకా
కారణ ప్రదేశోంకా పరస్పర వ్యతిరేక హై, ఉసీప్రకార ప్రవాహక్రమకా కారణ పరిణామోంకా పరస్పర
౨వ్యతిరేక హై .
జైసే వే ప్రదేశ అపనే స్థానమేం స్వ -రూపసే ఉత్పన్న ఔర పూర్వ -రూపసే వినష్ట హోనేసే తథా సర్వత్ర
పరస్పర ౩అనుస్యూతిసే రచిత ఏకవాస్తుపనే ద్వారా అనుత్పన్న -అవినష్ట హోనేసే ఉత్పత్తి -సంహార-
ధ్రౌవ్యాత్మక హైం, ఉసీప్రకార వే పరిణామ అపనే అవసరమేం స్వ -రూపసే ఉత్పన్న ఔర పూర్వరూపసే వినష్ట
హోనేసే తథా సర్వత్ర పరస్పర అనుస్యూతిసే రచిత ఏక ప్రవాహపనే ద్వారా అనుత్పన్న -అవినష్ట హోనేసే
ఉత్పత్తి -సంహార -ధ్రౌవ్యాత్మక హైం . ఔర జైసే వాస్తుకా జో ఛోటేసే ఛోటా అంశ పూర్వప్రదేశకే
వినాశస్వరూప హై వహీ (అంశ) ఉసకే బాదకే ప్రదేశకా ఉత్పాదస్వరూప హై తథా వహీ పరస్పర
అనుస్యూతిసే రచిత ఏక వాస్తుపనే ద్వారా అనుభయ స్వరూప హై (అర్థాత్ దోమేంసే ఏక భీ స్వరూప నహీం
హై), ఇసీప్రకార ప్రవాహకా జో ఛోటేసే ఛోటా అంశ పూర్వపరిణామకే వినాశస్వరూప హై వహీ ఉసకే
౧. వృత్తి = వర్తనా వహ; హోనా వహ; అస్తిత్వ .
౨. వ్యతిరేక = భేద; (ఏకకా దూసరేమేం) అభావ, (ఏక పరిణామ దూసరే పరిణామరూప నహీం హై, ఇసలియే ద్రవ్యకే
ప్రవాహమేం క్రమ హై) .
౩. అనుస్యూతి = అన్వయపూర్వక జుడాన . [సర్వ పరిణామ పరస్పర అన్వయపూర్వక (సాదృశ్య సహిత) గుంథిత (జుడే)
హోనేసే, వే సబ పరిణామ ఏక ప్రవాహరూపసే హైం, ఇసలియే వే ఉత్పన్న యా వినష్ట నహీం హైం . ]