Pravachansar Pravachano-Gujarati (English transliteration). Date: 29-05-1979.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 4 of 44

 

Page 27 of 540
PDF/HTML Page 36 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 27
pravachana tA. 29–pa–79.
“pravachanasAr”, 93 gAthA. (ApaNe) ahIn sudhI Avyun chhe. “dravyAtmak paN chhe, guNAtmak
paN chhe.” - paryAy (nI vAt chhe). jhINI vAt chhe. pharIne juo..!
je A dravya chhe -Atmadravya tathA paramANudravya - e dravya kevun chhe? bhagavAne kahyun ke
vistArasAmAnya guNo je chhe evA anant - anant guN e vistArasAmAnya teno pinD te dravya-
vastu-AtmA-paramANu - chha dravya (AtmA, paramANun, dharmAstikAy, adharmAstikAy, AkAsh, kAL)
bhagavAne joyAn chhe. to ‘dravya’ kone kahe chhe? ke dravyamAn je vistAr - je guN chhe, tIrachhA
vistArasAmAnyasamudAy ane tenI je paryAyo chhe. ek pachhI ek anAdi - anant UThe chhe e
paryAyono samudAy te “dravya” chhe. guNano samudAy paN dravya chhe ane paryAyano samudAy te paN dravya
chhe. be dravya nathI. (vistArasAmAnya ane AyatasAmAnya banne maLIne ek dravya chhe).
vistArasAmAnyano pinD- guN te dravya ane te AyatasAmAnyano -paryAyano pinD e paN dravya chhe.
A dravyanI vyAkhyA (chhe). jhINI vAt chhe bhAI... have enA guN (nI vyAkhyA chhe).
emAn je - dravyamAn vistArasAmAnya je guN hatA Am - (tIrachhA) tene guN kahIe.
paramANumAn paN varNa- gandh-ras-sparsha vagere dravyasAmAnyanA je visheSh - je guNo chhe, e anant guN
chhe tene guN kahe chhe. e guNanA pinDane dravya kahe chhe. have guNo kone kahyA? ke AtmAmAn ek samayamAn
anant gnAn, Anand vagere guNo chhe, tene guN kahIe. em have paryAy kone kahevI? (have enI
paryAyanI vyAkhyA chhe).
AhA...hA...! dravya je chhe - vistArasAmAnya ane AyatasAmAnya - eno samudAy te dravya
ane tenA visheSho je anantA guNo chhe, te dravya-guNathI utpanna thayelI te paryAy chhe. Ah...! A
vatIrAganun darshan (jain darshan) jhINun bahu...!! lokone kaI khabar na maLe...! (ke) dravya kone kahIe,
guN kone kahIe, paryAy kone kahIe...? (shrotA) paryAy eTale...! (uttara) paryAy eTale palaTatI
avasthA. dravya - guN beyanI paryAy chhe. dravyanI paN paryAy chhe ane guNathI paN paryAy chhe. dravya -
guNathI utpanna thAy te paryAy (chhe). prashna ThIk karyop, sAro karyo jhINI vAt chhe ne... bhagavAn..!
AhA... hA...! bhagavAne (sarvagnabhagavAne) chha dravya joyAn. darek AtmA, darek paramANu- anant
anant AtmA, anantA paramANu, asankhya kAlANun, ek dharmAstikAy, ek adharmAstikAy ane ek
AkAsh. em jAti apekShAe chha dravya ane sankhyAe anant dravya chhe.
“temAn, anekadravyAtmak ekatAnI pratipattinA kAraNabhUt dravyaparyAy chhe. te dvividh chhe. (1)
samAnajAtI ane (2) asamAnajAtIy.” - anek dravyasvarUpamAn ekapaNun jaNAy chhe. to bhinna. paN
ahInyAn ek dravyasvarUp ekatA - te gnAn ne kAraNabhUt dravyaparyAy (chhe). eno khulAso pachhI karashe.
(ahIn to kahe chhe ke) dravyaparyAy enA be prakAr chhe. samAnajAtIy ane asamAnajAtIy. dravya ane
guNanI vyAkhyA (pahelAn) thaI gaI. have paryAyanI vyAkhyA chhe te paryAy, dravya ne guNathI (utpanna)
thAy chhe. paradravyathI (utpanna) nathI thatI. koI paN dravyanI paryAy, paradravyathI nathI thatI. potAnA
dravya-guNathI (ja) paryAy utpanna thAy chhe. A sharIranI paryAy chhe. juo (A hAlavAnI, bolavAnI)
A paryAy chhe, to

Page 28 of 540
PDF/HTML Page 37 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 28
enA paramANu dravya ane tenA sparsha, ras, gandh, varNa (Adi) anant guNathI e paryAy utpanna thAy
chhe, tenA dravya - guNathI te thAy chhe, AtmAthI nahIn. AtmAthI sharIr chAle chhe evun traN kALamAn
nathI. juo...! evI - evI vANI thAy chhe e AtmAthI nahImpaN enA (paramANunA) dravya -
guNathI ek (vANInI) paryAy thAy chhe. em AtmAmAn rAg thAy chhe. te paN tenA dravya - guNanA
AshrayathI rAg thAy chhe. paran kAraNe nahIn.
AhA...hA...! AtmAmAn samyagdarshan (paryAy) thAy chhe - dharmanI pahelI sharUAt, to te
samyagdarshananI paryAy paN potAnun dravya-je - sAmAnya - vistArasAmAnyapinD (guNo) ane e je
guN visheShasAmAnyasamudAy eTale guN, te dravya - guNathI samyagdarshan (gnAn-chAritranI) paryAy
utpanna thAy chhe. samajANun....? jhINI vAt chhe, bhAI...! vItarAgano mArag bahu jhINo...! sUkShma chhe..!
(ahInyAn kahe chhe ke) samAnajAtIy (dravyaparyAy) e shun chhe...? e asamAnajAtIy e shun
chhe...? “samAnajAtIy te – jevA ke anek pudgalAtmak dvi – aNuk, tri–aNuk vagere;
asamAnajAtIy te – jevA ke jIvapudgalAtmak dev, manuShya vagere...” anek dravyapudgalAtmak be
paramANu - traN paramANu chAr paramANu em anantaparamANu ane samAnajAtIyano samudAy tene
samAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. (skandhamAn) be paramANu - chAr paramANu em anant
paramANu chhe ne...! to anant paramANuno pinD tene paramANunI dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. AhA...
hA! vItarAganI AvI vAt chhe..! (shrotA) A badhun samajIne shun karavun..? (uttara) A samajIne
paryAy uparathI lakSha uThAvIne dravya upar draShTi karavAnI chhe. e mATe samajavAnun chhe. paryAy ane dravya -
guNanA bhed samajIne pachhI enA uparathI draShTi uThAvIne dravya upar draShTi lAvavI te samyagdarshananun kAraN
chhe. are...re..! shun thAy bhAI...! bhAShA to sAdI chhe. (paN bhAvabhAsan kaThaN chhe) paN vastu to
bhagavAne je bhAv kahyA e pramANe hovI joIe ne...! gharanun kAI andar (bheLavavun e na chAle).
samajANun kAI....?
(ahInyAn) to kahe chhe paryAyanA be prakAr (chhe). ek dravyaparyAy ane ek guNaparyAy. have
dravyaparyAyanA be prakAr (e chhe ke) ek samAnajAtIy (dravyaparyAy) ane asamAnajAtIy
(dravyaparyAy) chhe. be paramANuthI mAnDI anant paramANuno je pinD dekhAy chhe tene samAnajAtIy
dravyaparyAy kahevAmAn AvI chhe. A sharIr je chhe te samAnajAtIy dravyaparyAy chhe. (sharIramAn) paramANu
- paramANu sambandhamAn chhe ne...! anant paramANu chhe sharIranA (tethI) te samAnajAtIy dravyaparyAy chhe.
AtmAnI (paryAy) nahIn. e paryAyabuddhi chhoDAvavA mATe A batAvavAmAn Ave chhe.
(shrotA) A
sharIr kenun chhe...? (uttara) sharIr jaDanI paryAyanun chhe. sharIr je chhe te (paramANunI) dravya paryAy chhe.
anek paramANunun ekarUp tyAn dravyaparyAy chhe. anant paramANun-pudgalanI ekarUp paryAy tene
samAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. AhA...hA...! AvI vAt chhe, jhINI vAt chhe. bApu...! A
pravachanasAr bhagavAnanI vANI chhe. “pra” eTale visheShe - dhruv, dravya; AhA...! divyadhvani -
bhagavAnanI (tIrthankaradevanI) vANI..! bhagavAn trilokanAth...! emanI divyadhvani OM kAr... “OM
kAradhvani sUni artha gaNadhar vichAre” ane gaNadhar artha vichArIne Agam rache (chhe) ane upadesh
kare chhe to bhavya jIv sanshay nivAre (chhe) AhA...hA...!

Page 29 of 540
PDF/HTML Page 38 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 29
(ahInyAn) to kahe chhe ke dravya (kone kahyun) to potAnA guN ne trikALI paryAyanA pinDane dravya
kahyun. guN (kone kahyA) e vistArasAmAnya samudAyane guN kahyA. (paryAy kone kahI) ke je dravya
ane guN kahyA e bannethI utpanna thaI te paryAy kahI. e paryAyanA be prakAr chhe. (1) samAnajAtIy
dravyaparyAy ane (2) asamAnajAtIy dravyaparyAy. ane guNaparyAy be prakAre chhe. (1) svabhAvaparyAy
ane (2) vibhAvaparyAy (chhe). AhA...hA...! (pAThamAn) chhe...? jevI rIte ane pudgalasvarUp-
pudgalAtmak. chhe ne...! A samAnajAtIy dravyaparyAy (kahevAy chhe). jaDanI paryAy paramANu-paramANu
ek jAtanA chhe... ne...! (tethI) jaDanI samAnajAtIy dravyaparyAy (chhe). A hoThanI, hAthanI, sharIranI
- e badhI jaDanI anek paramANunI ekarUp (paryAy) chhe te ekarUp jANavAmAn Ave chhe (tethI) e
pudgalanI - anek pudlAtmak samAn jAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. AvI vAtun chhe. ...!
(sarvagnabhagavAnanI) have asamAnajAtIy dravyaparyAy (kone kahe chhe ke) jIv pudgalAtmak (dev,
manuShya vagere). have jIv ane pudgal - sharIr e banne ek jagyAe rahe chhe tene asamAnajAtIy
dravyaparyAy kahe chhe. paramANu-paramANu sAthe rahe te samAnajAtIy dravyaparyAy kahe chhe ane jIvane sharIr
ek sAthe rahe chhe tene asamAnajAtIy dravyaparyAy kahe chhe. vItarAg...! traN lokanA nAth...! e sarvagna
sivAy kyAy bIje koI matamAn A vAt chhe ja nahIn... sarvagna parameshvar...! jineshvar dev...! eNe je
traNalok, traNakAL joyAn tenI A ahInyAn vyAkhyA chhe. kundakundAchArya mahArAj..! digambar sant, bhagavAn
(sImandharanAth) pAse (videhamAn) gayA hatA. ATh divas rahyA hatA. tyAnthI (bhagavAnanI vANI)
sAmbhaLIne A shAstro banAvyAn. temanA pachhI ek hajAr varSha pachhI amRutachandrAchArya thayA temanI A
TIkA chhe. mUL shlok te kundakundAchAryadevanA chhe. ane TIkA amRutachandrAchArya devanI chhe. AhA... hA..! AvI
jhINI vAy chhe, bApu...! dhImethI, dhImethI samajavun.
(ahInyAn shun kahe chhe) ke samAnajAtIy dravyaparyAy kone kahIe...? ke anek paramANu ek sAthe
rahe chhe. ek thatA nathI. A hoTh, sharIr, AngaLIo - ene jaDanI samAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn
Ave chhe. A paryAy AtmAthI utpanna thaI chhe em nathI. A (sharIrAdinI) paryAy anant (pudgal)
pinDarUp chhe. te paramANunA dravya-guNathI paryAy utpanna thaI chhe. ane ekasAth ghaNA paramANuno skandh
gaNavAmAn Ave chhe to samAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. have asamAnajAtIy dravyaparyAy
(kone kahIe)...? ke jIv ne pudgal svarUp- dev, manuShya ityAdi. A manuShya kahevAmAn Ave chhe
temAn jIv chhe andar ane sharIr (chhe) te jaD chhe. banne ak sAthe jovAmAn AvyA to tene
asamAnajAtIy dravyaparyAy kahe chhe. AvI vAtun (bhagavAnanI) chhe! A dravya-guN-paryAyanI vyAkhyA
chhe. paramAtmAnA pelA gharanI...! jhINI (bahu)! je paramAtmAe anant AtmAo ane anant
paramANu (kevaLagnAnamAn) joyAn. emAn enun dravya shun, guN shun, ane paryAy shun...? (tenI vastusthiti
varNave chhe). dravya - guNanI vAt to thaI gaI (chhe) have A paryAyanI vAt chAle chhe. paryAy-
avasthA-palaTatI dashA bhagavAne kahI te potAnA dravya- guNathI utpanna thAy chhe. paranA kAraNathI paryAy
utpanna thAy chhe (em nathI) (juo...!) A pustakanAn pAnAn je A AngaLIthI Am phare chhe ne...?
e paryAy thaI. e samAnajAtIy paramANunI paryAy chhe. e (pAnAnnI paryAy) AngaLIthI thatI nathI.
ane AtmAe pAnAn UnchA karyAn evun paN nathI. enI samAnajAtIy dravyaparyAyathI e pAnun Unchu

Page 30 of 540
PDF/HTML Page 39 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 30
thayun (chhe). e pAnun ane AngaLI (nI paryAy) samAnajAtIy dravyaparyAy chhe. AhA...hA...! AvI
vAtun paramAtmAnI bApA...! lokone tattvanI khabar na maLe ane dharma-dharma thaI jAy (e kem bane
kadI na bane). jANe sAmAyik thaI.. poShah thayA.. . em mAne. (paN) hajI to chIj (vastusvarUp)
shun chhe - dravya kone kahIe, padArtha kone kahIe, padArthanI shakti kone kahIe, padArthanI palaTatI avasthA
kone kahIe enI to (kaI) khabar nathI. (ane vastusvarUp jANyA vinA dharma na thAy). koI
(dravyanI) avasthA (bIjA) koI dravyathI thAy em mAne te mithyAdraShTi chhe. AhA...hA..! samajANun
kAI...?
“asamAnajAtIy – jevI rIte jIvapudgalasvarUp dev, manuShya vagere” e dravyaparyAyanA be
prakAr lIdhA kayA be prakAr (lIdhA). samAnajAtInay ane asamAnajAtIy. samAnajAtIy arthAt A
paramANu-paramANu ek sAthe (skandharUpe) dekhAy chhe te samAnajAtIy dravyaparyAy chhe. (e paryAy)
AtmAthI utpanna thaI nathI. bIjI vAta je karmabandhan thAy chhe. bandhanA e karmanA je paramANu chhe tenA
je guN chhe. karmathI paryAy enA dravya-guNathI utpanna thaI chhe. AtmAe rAg karyo mATe karmabandhanI
paryAy utpanna thaI chhe, em nathI.
(shrotA) siddha bhagavAnane karma nathI bandhAtA...! (uttara) tyAn to
ekalI shuddha paryAyo (pragaT) thaI. potAnA dravya ane guNathI shuddha pUrNa paryAy thaI pachhI karmabandh
khalAs thaI gayA. (pachhI kyAn vAt rahI..!) ahInyAn ashuddhatA chhe eTale karmabandh chhe em paN nathI.
em ahInyA kahe chhe. je karmabandh thAy chhe te paramANu chhe. te samAnajAtIy paramANu ek samayamAn
dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. karmanI paryAyane samAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. ane A
sharIr ane AtmA (ek sAthe dekhAy) te asamAnajAtIy dravyaparyAy chhe. be ek jAt nathI. paN
bannene meLavIne asamAnajAtIy dravyaparyAy kahevAy chhe. AvI jhINI vAtun chhe bApA...! vItarAg mArga
bahu jhINo...! ane e tattvanI vAstavik draShTi ane gnAn thayA vinA samyagdarshan thatun nathI.
samyagdarshan vinA traN kALamAn dharma thato nathI. AhA...hA...hA..!
(ahInyAn) paryAy batAvI chhe, guNo batAvyA chhe - paN e badhA bhedanI draShTi chhoDIne ek
dravyasvarUp akhanD-anant guN ane anant paryAyano pinD je dravya chhe te dravya upar draShTi devAthI
(ekAgratA karavAthI) -paryAyadraShTi chhoDavAthI - samyagdarshan thAy chhe. dharmanI pahelI sharUAt-chothun
guNasthAn (paryAyamAn pragaTe chhe.) shrAvak ane muninI dashA e to judI vAt chhe bApu...! e to koI
alaukik vAt chhe. atyAre to mushkel chhe. haju to samyagdarshananI vAtanA paN vAndhA chhe. (satya vAtano
svIkAr nathI).
AhA...hA...! paramAtmA, trilokanAth, jineshvar dev...! paryAyanA be prakAr kahe chhe. ek
(paryAy) samAnajAtIy dravyaparyAy ekalI sharIranI ane asamAnajAtIy dravyaparyAy jIv ane sharIr
beyane meLavIne paN be ek thayA nathI (mAtra sanyog chhe tethI) asamAnajAtIy dravyaparyAy kahe chhe.
Avun chhe bhagavAn...! tun ya bhagavAn chho prabhu..! (A vastusvarUp samaj ke na samaj to paN)
AhA...hA...!
(shrotA) jIvathI vANI Ave chhe te kaI paryAy..? (uttara) jIv to bhinna chhe,
sharIranI paryAy bhinna chhe paN ek sAthe gaNavAmAn Ave chhe ene asamAnajAtIy dravyaparyAy kahevAy
chhe, paN ek thayA nathI. (shrotA) AtmAmAn rAg-dveSh thAy chhe te asamAnajAtIy dravyaparyAy thaI ke
nahIn...? (uttara) nA, asamAnajAtIy nahIn. e atyAre ahInyAn nahIn. e asamAnajAtIy nahIn. je
rAg thAy chhe te potAnA dravya-guNathI thAy chhe. pachhI

Page 31 of 540
PDF/HTML Page 40 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 31
rAg je vikAr chhe mATe tenI draShTi chhoDIne dravyadraShTi karavI te samyagdarshan chhe. ahInyAn rAg thAy chhe te
potAnA dravya-guNathI utpanna thAy chhe em siddha karavun chhe. prabhu..! parathI nahIn, karmathI nahIn, samajANun?
dhIme-dhIme to kahIe prabhu...! ahInyA to rAg to shun mithyAtva utpanna thAy chhe e paN potAnA
dravya-guNathI utpanna thAy chhe.! AhA...hA....! parathI nahIn, karmathI nahIn, sharIrathI nahIn, strI-kuTumb
parivArathI mithyAtva utpanna thAy chhe em nathI. mithyA shraddhA (eTale) puNyane dharma mAnavo, ane rAg
ne kaShAy mand paDe to mane dharma thAy Avo mithyAtvabhAv (mithyA abhiprAy) enI utpatti te
potAnA dravya - guNanA kAraNathI thAy chhe. AhA...hA...hA..!! samajAy eTalun samajavun...! prabhu...! A
to vItarAgano mArag prabhu...! traN lokanA nAth (nI vItarAgI vANI chhe!) atyAre to A karo....
A karo... - tap karo, vrat karo, upavAs karo emAn karatAn karatAn buddhimAn badhun chAlyun jAy chhe
mithyAtvamAn... (ar...ra..ra..!)
ahInyA to paramAtmA em kahe chhe ke paryAy kone kahIe...? ke paryAy, (potAnA) dravya-
guNathI utpanna thAy e paryAy (chhe) e paryAyanA be prakAr chhe, (1) dravyaparyAy ane (2)
guNaparyAy. dravyaparyAyanA bhed keTalA...? tenA be bhed chhe. samAnajAtIy dravyaparyAy ane
asamAnajAtIy dravyaparyAy.
AhA... hA...! samAnajAtIyaparyAy (eTale ke) be paramANuthI mAnDI anant paramANu ekasAthe
(skandharUpe) dekhAy tene samAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. ane A sharIr ne AtmA (dev,
manuShyAdimAn) ek sAthe dekhAy chhe paN chhe bhinna (mAtra sAthe dekhAy chhe) e asamAnajAtIy
dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. e sharIranI paryAy e samAnajAtIy dravyaparyAy chhe.
(shrotA) jIvamAn
(manuShyAdimAn) shI rIte chhe...? (uttara) paN jyAn sudhI sharIr sAthe jIv chhe. eTale sAthe gaNavAmAn
Avel chhe ke A paryAy, jaD ne chetananI gaNIne ene asamAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe.
(shrotA) pudgalanI (sharIranI) samAnajAtIy chhe chhatAn...! (uttara) em chhe ke sharIranI A je
paryAy chhe te to samAnajAtIy dravyaparyAy chhe ho, ane ek AtmA ane bIjo AtmA to ek thatA
nathI. paramANu ek sAthe maLelA hoy chhe. paramANummAn bethI mAnDIne anant ekaThA thayA. ek thatA nathI.
ek sAthe dekhAyA ene samAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. e samAnajAtIy dravyaparyAy A
sharIranI - jaDanI chhe ho...! A vANInI, A jIbhanI e samAnajAtIy dravyaparyAy chhe. ane AtmA
tenAthI bhinna chhe. to AtmAnI paryAy je rAgAdi thAy chhe samyagdarshan thAy chhe te potAnA dravya-guNathI
e paryAy thAy chhe. paN AtmA ane sharIr bey ekasAth gaNavAmAn AvyA to e laukik ekasAth
gaNavAmAn AvyA (ekakShetrAvagAh) chhe to te asamAnajAtIy dravyaparyAy chhe. AhA... hA...! samajANun
kAI...? A to pravachanasAr...! kundakundamahArAjanun kahelun chhe. evun (vastusvarUp) kyAy nathI...!
olo chhe ne bhAI shvetAmbarano... nAhaTA- shvetAmbar chhe tyAn kAshImAn maL‌yo hato. e evun kahe
chhe ke nagnapaNun kundakundAchArye Agrah karIne (munimAn dAkhal) karyun. e jUThI vAt chhe. nagnapaNun munine
to anAdithI chhe, vastrasahit munipaNun to e munipaNun chhe ja nahIn. samajANun? eNe e lakhyun chhe.
chhApun chhe ne...(temAn chhApyun chhe). em ke kundakundAchArye nagnapaNAno Agrah karIne nagnapaNun (muniomAn)
sthApyun. jUThI vAt chhe. e

Page 32 of 540
PDF/HTML Page 41 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 32
(nagnapaNun) anAdithI chhe. e mArag kaI navo nathI. shvetAmbar panth je chhe e to digambaramAnthI je
mithyAdraShTi (thayA hatA) te judA paDayA. ane pachhI sthAnakavAsI mUrtine uthApIne mithyAdraShTi thaIne
judA paDayA chhe. A digambar dharma chhe e navo nathI. anAdino chhe. sarvagna paramAtmAe kahyo chhe. eNe
evun lakhyun chhe ke nagnapaNun kuundakundAchArye sthApyun chhe. jUThI vAt chhe. anAdi muni aparigrahI hoy chhe.
varunno TukaDo paN munine hoto nathI. ane vastrano TukaDo rAkhIne munipaNun mAne, manAve (anumodan
kare) e nigodamAn jashe. ahA... hA! hA! vAt to evI chhe bhagavAn! ‘aShTapAhuD’ mAn ek
‘sUtrapAhuD’ chhe. temAn kahyun chhe ke ek paN vastrano TukaDo rAkhIne muni chhe, sAdhu chhe - muni (paNun)
manAve chhe nigodamAn jashe! to e (nAhaTA) kahe chhe ke kundakundAchArye AgrahathI sthApan karyun chhe. kAraN ke
(‘sUtrapAhuD’) mAn pATh chhe ne...! ke vastrasahit tIrthankar ho to paN munipaNun hotun nathI. evo pATh
chhe ‘aShTapAhuD’ mAn tIrthankar chhe paN vastrasahit chhe to munipaNun hotun nathI. antaramAn Anandano nAth
jAgI svasamvedan visheSh thayun tyAre vastra chhuTI jAy chhe! vastra rahe chhe ne munipaNun hoy chhe traN kALamAn
nahIn, AhA... hA! jhINI vAt chhe bhAI!
(ahInyAn kahe chhe) vastra je chhe te samAnajAtIy dravyaparyAy chhe. ane A vastra ane AtmAnI
sAthe joDAN vyavahArathI chhe to tene asamAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. bhAShA to sAdI chhe
prabhu! (bhAShAnun bhAvabhAsan kaThaN chhe jarI.)
AhA...hA..! mArga to prabhue to... dingabar santoe to... kevaLagnAnanA keDAyatoe.. kevaLagnAn
khaDun karI dIdhun chhe! emAn kyAy sandehane sthAn nathI. samajaN karavI bahu kaThaN (chhe) bhAI!
vartamAnamAn to bahu garabaD chAlI chhe. A vrat karo ne. tap karo ne.... upavAs karo ne.... gajarath
kADho ne.. . are! e to jaDanI paryAy chhe. e paryAy to samAnajAtIy paramANuothI utpanna thAy chhe,
tArAthI nahIn, hA! tArAmAn to mAtra (te pratyeno) rAg thAy chhe. e rAg tArA dravya - guNathI
(utpanna thayo chhe. rath kADhavAnAn ne vagerethI kaI rAg utpanna thayo chhe em nathI. bhagavAnanA darshan
karavAthI je andar (AtmAmAn) rAg thayo te bhagavAnanA darshanathI nathI thayo. tenA (bhagavAnanA)
dravya-paryAy bhinna chhe ane AnA dravya-paryAy tenAthI bhinna chhe. rAg to tenAthI thayo nathI paN rAg
to potAnA dravya-guNanA AshrayathI potAthI potAnAmAn utpanna thayo chhe. bhagavAnane joIne (rAg)
thayo chhe evun chhe nahIn. are.. re! AvI vAtun have! mArag bApA, prabhuno! (alaukik chhe). tun prabhu chhe.
AhA! e gAyanamAn na Avyun..! ‘prabhu! mere tum sab bAte pUrA. ‘parakI Ash kahA kare prItam?
tum kahAn ho adhUrA’. ‘tum kai bAte adhUrA’ - prabhu! tun to pUrNAnand nAth chhone andar! arere...!
shun thAy bhAI! pachhI (loko) kahe ke sonagaDhanun Am (ekAnt) chhe em nathI bApu! A to
bhagavAnanI kahelI vAt chhe bApu! sonagaDhanI AnhI vAt nathI! samajAyun?
(kahe chhe ke) asamAnajAtIy - draShTAnt Apashe vastrano- “jevA ke jIvapudgalAtmak dev,
manuShya vagere.” dev - manuShyane asamAnajAtIy dravyaparyAy kahevAmAn Ave chhe. e dravyaparyAyanAn be
prakAr AvyA. have guNanI paryAyanA be prakAr (kahe chhe).

Page 33 of 540
PDF/HTML Page 42 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 33
“guN dvArA AyAtanI anekatAnI pratipattinA kAraNabhUt guN paryAy chhe. te paN dvividh
chhe (1) svabhAvaparyAy ane (2) vibhAvaparyAy.”
AhA...hA...! guNo dvArA AyatanI anekatAnI pratipattinA kAraNarUp guNaparyAy - shun kahe
chhe? (ke) AtmAnI gnAn, darshanAdi guN (nI paryAy), pudgalanA sparsha, ras, gandhAdi guN (dvArA)
Ayat eTale lambAI (apekShA) paryAy, ekapachhI ek je paryAy thAy chhe te anekatAnI pratipatti chhe
eTale svIkAr (gnAn, prApti) ene kAraNabhUt guNaparyAy (chhe). dravyaparyAy, samAnajAtIy
asamAnajAtIy be prakAr kahyA. have guNaparyAy, potAnA guN dvArA Ayat nAm paryAy - e anek
paryAyanI pratipattinA kAraNabhUt guNaparyAy kahevAmAn Ave chhe. AtmAmAn matignAn, shrutagnAn,
avadhignAn, Adi kramasar je gnAn thAy chhe - e Ayat nAm lambAI - ane te anek thayun to
anekatAnI pratipattinA kAraNabhUt guNaparyAy kahevAmAn Ave chhe. AhA...hA! AvI vAt chhe!
dravyaparyAyanA be prakAr kahyA. guNaparyAyanA be prakAr (chhe)
‘guN dvArA Ayat’ - Ayat eTale
lambAi ‘anekatAnI pratipatti’ chhe? (pratipatti) prApti, svIkAr ‘kAraNabhUt guNaparyAy chhe.’ e
guNaparyAy kahevAmAn Ave chhe. AvI vAt chhe. dravyaparyAyanA be prakAr kIdhA. have guNaparyAyanA be prakAr
(kahe chhe)
‘te paN dvividh chhe’ e guN (paryAy) be prakAre chhe. guNaparyAyanA paN be prakAr chhe. ek
svabhAvaparyAy ane ek vibhAvaparyAy.’ temAn, samasta dravyone potapotAnA agurulaghuguN dvArA
pratisamay pragaTatI ShaTsthAnapatit hAnivRuddhirUp anekapaNAnI anubhUti te svabhAvaparyAy;’
AhA... hA...! darek dravyamAn agurulaghune kAraNe ShaTguN hAnivRuddhi anAdi- anant paryAyamAn
hoy chhe. tene svabhAvaguNaparyAy kahevAmAn Ave chhe. emAn vibhAv nahIn, vikAr nahIn. samajANun
kAI...? guNaparyAyanA be prakAr (kahyA). agurulaghu (guN) nI ShaTguN hAnivRuddhi (rUp) thatI paryAy
hoy chhe. ene svabhAvaguNarpAy kahevAmAn Ave chhe, e svabhAvaparyAy chhe. agurulaghuguNanA kAraNe je
anant guNanI ShaTguNahAnivRuddhirUp dashA thAy chhe ene svabhAvaguNaparyAy kahevAmAn Ave chhe. A...
re...! bIjI jAt. AkhI vAt chhe! ane
“rUpAdikane ke gnAnAdikane sva–paranA kAraNe pravartatI” -
juo...! AmAn I ja lIdhun bhAI...! olA vastramAn nAkhashe. paN A sharIramAn varNa, gandh, ras, sparsha
chhe. - e rUpAdik (chhe). ane AtmAmAn gnAnAdi chhe. - (e gnAnAdik chhe.) enun sva-paranA kAraNe
pravartanA. AtmA (mAn) rAg chhe kAraN potAnun chhe ane nimitta karma chhe. to sva-parane kAraNe
pravartamAn
“pUrvottar avasthAmAn” pahelA - pachhInI dashAne hovAvALI “je tAratamya tene lIdhe
jovAmAn AvatA”tAratamyatA eTale hInAdhikatAnA kAraN jovAmAn AvavAvALA “svabhAvavisheShorUp
anekapaNAnI Apatti te vibhAvaparyAy.
svabhAvavisheSharUp anekatvanI ApattirUp vibhAvaparyAy chhe.
keTalunk AmAn yAd rahe...! pharIne, rUp ras, gandh, sparsha- paramANunA rang, gandh, ras, sparsha- enI
jyAre hInAdhikapaNe thAy chhe e vibhAvaparyAy
----------------------------------------------------------------------
1. sva te upAdAn ane par te nimitta
2. pUrvottar = pahelAnI ane pachhInI.
3. Apatti = AvI paDavun te.

Page 34 of 540
PDF/HTML Page 43 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 34
chhe. AtmAmAn paN gnAn, darshan, AnandAdimAn rAgAdi vikAr ke matignAnAdi (thAy chhe) ene ahInyAn
vibhAvaparyAy kahevAmAn Avel chhe. AhA... hA...!
“rUpAdikane gnAnAdikane sva–paranA kAraN” - sva upAdAnane par nimitta...! “pUrvottar”
pahelAnI ane pachhInI “Apatti” nAm AvI paDavun te, jANavAmAn Ave chhe (je) pUrvottar
avasthAmAn thatI je tAratamyatA tene lIdhe jovAmAn AvatI svabhAvavisheSharUp - e chhe to vibhAvarUp
chhatAn svabhAv (potAmAn chhe mATe) e anekatvanI Apatti te vibhAv paryAy chhe. abhyAs (joIe).
lokone A mULatattvano abhyAs nathI. ane emane em chAlo... karo... A sAmAyik ko... poShah
karo... pratikraN karo. tyAg (karo)... paN shenA? mithyAtvanA tyAg vinA parano tyAg kyAthi
Avyo..? parano grahaN-tyAgadharma to AtmAmAn chhe nahIn? .. (‘samayasAr’) parishiShTamAn pAchhaL 47
shaktio chhe. (temAn ek ‘tyAgopAdAn shUnyatvashakti chhe. AtmA sivAy parapadArthanA grahaN-tyAg
enAthI AtmA shUnya chhe.) jaDane grahaN kare ane jaDane chhoDe shun AtmA...? em enAthI AtmA to
bhinna chhe. paranA tyAg- grahaNathI (AtmA) shUnya chhe. A to par chhUTayun to men tyAg karyo... paN shun
tyAg karyo? hajI tane mithyAtvano to tyAg nathI, to (sAcho) tyAg kyAthi Avyo? AhA...
hA..! samajANun kAI? e dayA, dAn, vrat, bhakti (nA) pariNAm je shubh pariNAm chhe te dharma nathI,
adharma chhe. e adharma chhe ane tene dharma mAnavo (te) mithyAtva chhe. to hajI adharmano draShTimAn tyAg
nathI tyAn ene bahAramAn tyAg ane tyAgI thaI gayo e kyAthi Avyun...? AhA...hA..! AvI vAto
chhe bApu...! prabhu (AtmA) anant-anant-anant guNothI bharelo chhe..! jenI (guNonI) sankhyAno
pAr nathI. ek ek AtmAmAn hon...! jeTalA guN- (pAr nahIn, apAr. apAr) AhA... hA..!
jeTalA AtmA chhe enAthI anantAguNA paramANu chhe. tenAthI anantaguNA traN kALanA samay chhe.
enAthI anantaguNA AkAshanA pradesh chhe. A lok chhe tyAn sudhI bhagavAn birAje chhe. e asankhya
jojan chhe. ane (tyArapachhI) khAlI bhAg alok chhe. anant...anant...anant...anant...AkAsh chhe.
jeno kyAy ant nahIn e AkAshamAn (kShetramAn) ek paramANun rahe tene pradesh kahe chhe. e AkAshanA
pradeshanI sankhyA apAr-apAr chhe. dashey dishAmAn kyAy pAr nahIn, pachhI shun...pachhI shun... pachhI shun..em
anant...! anant....! anant...! chAlyA jAo lakShathI, to paN kyAy ant nathI. e AkAshanA je
pradesh chhe. sankhyA (chhe) enAthI anantaguN guN ek (ek) AtmAmAn chhe...! are, ek (ek)
paramANumAn paN anantaguNA guN chhe. jeTalI sankhyA AtmAmAn chaitanya (guNonI) chhe eTalI paramANumAn
jaDanA guNonI chhe. e paramANumAn paN AkAshanA pradesho karatAn anantaguNA guN chhe. AhA...hA...!
samajANun...? hajI dravya ne guN kone kahe...? pachhI paryAy kone kahe...? (tenI samaj nahIn).
AhA...hA...! (hindI) bhAI ek hatA ne...! gayA lAge chhe. hindI hatA ne...! jhINun bahu
paDe! ene vaLI muhUrta kevun! muhUrta kevun AtmAmAn.... are prabhu, e to vyavahAranayathI - asadbhUt
vyavahAranayathI jANavA kahevAy paN AdaraNIy to prabhu AtmA chhe. anant guN, pUrNAnand...! anant...
anant.... anant... anant kyAy ant nahIn eTalA apAr guN-shaktino bhanDAr prabhu (AtmA) chhe.
e guNabhedano paN Adar nahIn,

Page 35 of 540
PDF/HTML Page 44 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 3p
Adar ne upAdey to trikALI dravyasvabhAv je chhe e ek AtmA chhe. e upAdey -AdaraNIy karavAthI
samyagdarshan thAy chhe. bIjI rIte traN kALamAn samyagdarshan thatun nathI. AhA....hA....! dev-guru ne dharmanI
shraddhA AvI e rAg chhe, e samyak nahIn navatattvanI bhedarUp shraddhA e paN rAg chhe, samyagdarshan nahIn.
AhA...hA...! bhagavAn AtmA.. e AkAshanA pradeshanI sankhyA karatAn jemAn anantaguNA guN
chhe. jyAn AkAshano kyAy ant nathI! enA pradeshathI paN anantaguNA guN evA anant guNonun
ekarUp dravya. e AvI gayun. vistArasAmAnya (samudAy) - vistArasAmAnya je guNo chhe enun
ekarUp te dravya chhe. vistArasAmAnyaguNo dravyanA AdhAre chhe. e ‘dravya’ nI ‘draShTi’ karavI (e
samyagdarshan chhe). AhA.. hA...! paryAy draShTi chhoDavI, guNabhedanI draShTi chhoDavI, rAganI draShTi chhoDavI,
guN-guNInA bhedanI draShTi chhoDavI ane te gnAyakabhAv pUrNAnandasvarUp prabhunI draShTiI karavI (e ja
prayojan chhe). A badhun (vastusvarUp) samajavAmAn to levAnun (chhe). paryAy chhe, rAg chhe (guNabhed
chhe) paN te potAne Ashray karavA lAyak nathI. Ashray karavAlAyak to trikALIprabhu dravya (je
‘samayasAr’) gAthA - 11 mAn kahyun
[भूदत्थमस्सिदो खलु] bhUtArtha bhagavAn! (Atma) padArtha,
trikALI bhagavAn je ekarUp chhe eno Ashray karavAthI samyagdarshan thAy chhe. bAkI koI rIte
samyagdarshan thatun nathI. samyagdarshan vagar (sAchA) gnAn, charitra, vrat, tap, niyam hotA nathI.
AhA... hA...! AvI vAtun chhe.
e ahInyAn kahyun ke A vibhAvaparyAyanI vyAkhyA chAle chhe. “rUpAdikane ke gnAnAdikane sva–
paranA kAraNe pUrvottar avasthAmAn thatun je tAratamya tene lIdhe jovAmAn AvatA svabhAvavisheShorUp
anekapaNAnI Apatti te vibhAvaparyAy.
pUrvottar avasthAmAn thavAvALA tAratamya - hInAdhik - kAraN jovAmAn AvatA svabhAvavisheSho
chhe. to svabhAvavibhAv. lyo, e... ya! olI rAD pADatA ‘tA ne... rAgadveSh jIvanI paryAy..?!
jIvanI paryAy ne vaLI AtmAthI thaI chhe!! vibhAv AtmAthI thayo chhe. parathI nahIn. ek dravya je chhe.
pratyek anant dravya chhe, e potAnA guN ane paryAyane chumbe chhe, sparshe chhe. paN paranI paryAyane chumbatA
nathI, sparshatA nathI kadI... ar...ra...! AvI vAt kyAthi (AvI)?! samajANun kAI..?
(‘samayasAr’) trIjI gAthAmAn kahyun chhe ke
(“kevA chhe te sarva padArtho..? potAnA dravyamAn antarmagna
rahel potAnA anant dharmonA chakrane (samUhane) chumbe chhe – sparshe chhe to paN jeo paraspar
ekabIjAne sparsha karatA nathI)
AhA...hA.. pratyek dravyanA je guN ane shakti- je trikALI je
vistArasAmAnya ane paryAy je AyatasAmAnya (samudAy) tene ja - te guN- paryAyane - dravya chumbe
chhe. paN paranI paryAyane sparshe nahIn traN kAL - traN lokamAn. AtmA karmanI paryAyane kyArey aDayoy
nathI. AtmA sharIranI paryAyane kyArey sparshyoy nathI. sharIranI paryAy paN AtmAne kyArey aDI
nathI. karmano uday kyArey rAgane spasharyoy nathI. (shrotA) sva-paranA kAraNe. ...? (uttara)
nimitta kIdhun ne..! nimitta kAraN upAdAn potAthI thayun chhe. nimitta kAraN chhe. (jIve) vibhAv karyo
chhe to karma nimitta kAraN chhe. vibhAv batAvavo chhe ne eTale svabhAvavisheSh kIdho chhe. AhA... hA...!
Avun chhe (vastusvarUp)
“tAratamya tene lIdhe jovAmAn AvatA svabhAvavisheShorUp anekapaNAnI
Apatti te vibhAvaparyAy.

Page 36 of 540
PDF/HTML Page 45 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 36
have A (pUrvokta kathan) draShTAntathI draDh karavAmAn Ave chhe - have e (uparokta) vAt
ekadam na samajAy to ame draShTAntathI kahIe chhIe, samajavA mATe, em amRutachandrAchArya mahArAj kahe
chhe. draShTAnt de chhe. “jem Akhuny paT avasthAyI (sthir rahevA) evA vistArasAmAnyasamudAy vaDe-
jem sampUrNa paT eTale vastra, avasthAyI eTale sthir. vistArasAmAnyasamudAy vaDe eTale vastra je chhe
enA je guNo chhe - vistArasAmAnya “ane doDatA– (vahetA, pravAharUp) doDatI paryAy, “evA
AyatasAmAnyasamudAy vaDe rachAtun thakun te – may ja chhe.”
vastra guNamay ja chhe. vastranA potAnA
anantaparamANunA guN ane enI paryAy - e guN-paryAyathI tanmay paT (vastra) chhe. samajANun. ...?
(shrotA) kaThaN chhe A... (uttara) bhAShA to sAdI chhe. paN have (eNe vastu-tattva samajavun paDashe
ne...!) ahInyAn to kahe chhe paT-vastra- (temAn) sthir vistArasAmAnyasamudAy (guNo) chhe. AtmAmAn je
guNo chhe, sthir dhruv chhe. paT - vastranA guNo sthir chhe. paTano dAkhalo pachhI AtmAmAn utArashe. “tem
Akhoy padArtha ‘dravya’ nAmanA avasthAyI vistArasAmAnyasamudAy vaDe ane doDatA AyatasamudAy
vaDe rachAto thako dravyamay ja chhe.”
- vistArasAmAnya ane doDato pravAh-e paTamAn - vastramAn ek
pachhI ek, ek pachhI ek vachche vighna nahIn, kramabaddha paryAy thaI rahI chhe, evA pravAharUp thato
AyatasAmAnyasamudAy vaDe rachAto thako, e paT (vastra) potAnA guN ne paryAyamAn tanmay chhe. (kahe
chhe ke) A vastra, potAnA je guN, varNa gandh-ras-sparsha ane potAnI paryAy A (dhoLI Adi) e
guN-paryAyamAn vastra tanmay chhe. AtmAne te (vastra) sparshatun nathI, sharIrane te sparshatun nathI. AhA..
hA...! A kyAnnun (vastusvarUp) Avun sonagaDhanun...? (nA) Ato bhagavAnanA gharanI A vAt A
chhe. jineshvaradev...! emanun (kahelun) je dravya-tattva (svarUp) emaNe kahel guN ane paryAy (nun
svarUp) koI alaukik chhe..!
(ahInyAn kahe chhe ke) paT - potAnA vistArasAmAnyasamudAy (eTale) guNo ane krame - krame
thatI AyatasAmAnyasamudAy (eTale) paryAyo - enAthI rachit thatun guN-paryAyamAn paT tanmay chhe.
vastra potAnA guN-paryAyamAn tanmay chhe. vastra sharIr par hovA chhatAn vastrano ek paN pradesh vastrathI
haTato nathI. AhA...hA.. have AvI vAtun...! A to bhagavAnanI 93mI gAthA chhe. hajI to
‘pravachanasAr’ nI pahelI gAthA chhe. ‘gney adhikAr’ A samakit adhikAr chhe...! are ene abhyAs
(karavo) joIe, bhAI...! A to vItarAganI kolej chhe. sarvagnabhagavAn, trilokanAthanA kathananI
(gnAnanI) kolej chhe. emAn (kolejamAn) thoDun-ghaNun jANapaNun (abhyAs) hoy to kolejamAn samajI
shake...! AhA...hA! ..
(vaLI) shun kIdhun draShTAnt daIne...! jem A vastra chhe. to guN chhe je - kAyam rahevA vALI
shaktio je chhe, varNa, gandh, ras, sparsha ane (tenI) avasthAo A dhoLI (lAl-kALI) Adi te
paryAy chhe. e (paryAy ek pachhI ek thAy chhe. to e guN-paryAyamAn e vastra tanmay chhe. e rIte,
darek padArtha, e prakAre sampUrNa padArtha dravyanAmak avasthAyI vistArasAmAnyasamudAy vaDe, doDatA
AyatasAmAnyasamudAy vaDe rachAto thako (dravyamay ja chhe). darek vastu paramANuthI mAnDIne AtmA -
bhagavAnano AtmA ane bhagavAnanI vANI - badhA potAnA guN -paryAyamAn tanmay chhe. vANI je chhe
te potAnA guN - paryAyamAn tanmay chhe. bhagavAn sAthe vANIno kAI sambandh chhe ja nahIn.

Page 37 of 540
PDF/HTML Page 46 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 37
AhA...hA...! sarvagna parameshvar, jineshvaradevanun tattvagnAn bahu sUkShma chhe! AkhA jagatamAn (Avun
gnAn) kyAy nathI. vedAnt kahe chhe te...! ek AtmA chhe ne sarvavyApak chhe. e sarva mithyA bhram chhe.
A to sarvagna paramAtmAe trikAL ek samayamAn traN kAL, traN lok joyAn. emanI vANImAn A
(vastu) svarUp Avyun chhe...!
(ahInyAn) shun kahe chhe ke vastra dravya chhe. to te dravya-vastra potAnA guN ane paryAyamAn tanmay
chhe. em sarva padArtha-paramANu, siddha, AtmA, nigodano jIv e badhA (dravyo) potAnA guN ane
paryAyamAn tanmay dravya chhe. enI (sansArI jIvanI) sAthe je karma chhe tenI sAthe (jIvadravya) tanmay
nathI. karma je chhe te samAnajAtIy dravyaparyAy chhe. tene AtmA sAthe sambandh nathI. AhA.... hA... hA...!
AvI jhINI vAt chhe. A to je adhikAr Ave te kahevAy emAn bIjun shun thAy...? bhagavAn
trilokanAth je kahe chhe e kundakundAchArya kahe chhe ane TIkAkAr amRutachandrAchArye spaShTa karyun chhe ane tenun
ahInyA vadhu spaShTIkaraN thAy chhe. paTanA draShTAnte pratham kahyun guNaparyAyamAn paT tanmay chhe. em darek dravya
potAnA guNaparyAyamAn tanmay chhe. paranI sAthe koI sambandh chhe nahIn...! A sharIr je jaD chhe. - mATI
chhe. tenI sAthe AtmAne kaI sambandh nathI. sharIr dravya chhe. (anant paramANuno pinD sharIr chhe) to
tenA dravya-guN - paryAyamAn e sharIr tanmay chhe. AtmA potAnA guN ne paryAyamAn tanmay chhe. ek -
ek paramANu je chhe te tenA anant guN ne paryAyamAn tanmay chhe. (je potAnA guN-paryAyamAn tanmay
chhe) tene dravya kahe chhe. jhINI vAt chhe bhAI...! A to dhImethI samajavAnI vAt chhe. jene indro
sAmbhaLe...! bhagavAnanI vANI (sAmbhaLavA) samosaraNamAn pahelA devalokanA indra Ave. shakrendra ane
enI indrANI, ek bhav avatArI chhe. bey jaNA ek bhav karIne mokSha javAnA chhe. shakrendra ane enI
rANI bey mokSha jashe evo siddhAntamAn lekh chhe. bey manuShya thaI mokSha javAnA chhe. e sAmbhaLavA Ave
e vANI kevI hashe bApu...! jene ek bhave mokSha jAvun chhe ane traN gnAn to chhe atyAre mati, shrut,
avadhi. samakitI chhe saudharma devalok-batrIs lAkh vimAn-eno sAhyabo indra-ene bhagavAnanA
darshanano rAg Ave paN e mAnato nathI ke e rAg mAro chhe. (hun to gnAtA chhun) to pachhI batrIs
lAkh vimAn mArA (e samakitIne na hoy). are..! samakitIne e chhe nahIn. samakitI to mAne chhe
ke mArA dravya-guNathI utpanna thayelI samakitaparyAy, e rAgathI utpanna nathI thaI, dev-guruthI utpanna
nathI thaI, e mArI paryAyamAn ane mArA guNamAn hun tanmay chhun. bIjAnI paryAyanA kAraNathI hun mArI
paryAyamAn tanmay chhun e nahIn ane bIjAnI paryAyamAn hun tanmay chhunem paN nahI. AhA...hA...hA...!
jarI’ka A to abhyAs kare to samajAy evun chhe bApu..! vItarAg mArag...! jineshvaradev
trilokanAth (no) e koI alaukik mArag chhe. duniyAmAn kyAy nathI. jain parameshvar sivAy kyAy
dharma nathI. AhA.. hA...! paN jainamAn janmelAne ya hajI khabar nathI ke; dravya shun... guN shun... paryAy
shun...? vAt sArI AvI. bhaiyA..! tamArI upasthitimAn A bhAv sArA AvyA... sarvagnadevathI AvI.
hindI kahA ne...! ene kAm Ave te chAle chhe hindImAn (vyAkhyAn) (shrotA) ApanI karuNA chhe
(uttara)
eNe vachchethI (hindI chalAvo) kahyun hatun..! AhA...hA...!
(ahInyA kahe chhe) ke jevI rIte paT- vastra, draShTAnt to juo..! e vastra je chhe dravya. e
vastranA je

Page 38 of 540
PDF/HTML Page 47 of 549
single page version

gAthA – 93 pravachanasAr pravachano 38
guN chhe - varNa, gandh, ras, sparsha (Adi) ane enI paryAy dhoLI Adi-e guN- paryAyamAn e
vastra tanmay chhe. e dravya emAn tanmay chhe. dravya (nun kShetra) eTalAmAn chhe. em evI rIte sampUrNa
padArtha - anant padArtha - bhagavAne dIThA chhe te kIdhA. e (potAnA guNaparyAyamAn tanmay chhe) bhagavAn
kevaLagnAnamAn jANe chhe to e ‘dravya’ guN-paryAyamAn tanmay chhe. lokAlokamAn tanmay nahIn. shun kahe
chhe...? bhagavAn ke je kevaLagnAnamAn traN kAL, traN lok dekhe chhe. to e je (dekhavAnI) paryAy chhe e
potAnA dravya - guNathI utpanna thaI chhe. ane e guN ne paryAyamAn e AtmA tanmay chhe. traN lokamAn
e paryAy tanmay nahIn. AhA...hA...hA...! AvI vAtun jhINI chhe bApu..! thoDo abhyAs karavo joIe.
bhAI! ... AhA...! Avo vakhat kyAre maLe...! manuShyabhav anantakALe maLe...! ‘chhahaDhALA’ mAn to
em kahyun chhe ke nigodamAnthI nIkaLIne IyaL thAy - e be Indriy-to paN ‘chintAmaNiratan’ e
bhavane chhahaDhALAmAn kahyo chhe. tene (IyaLanA bhavane) chintAmaNi kahyun to manuShyapaNun ane emAn
(vaLI) jainamAn janma (thavo e to mahAchintAmaNi samAn chhe.) AhA.... hA..! emAn bhagavAnanI
vANI kAne paDe (sAmbhaLavA maLe) e mahA durlabh chhe....!
ahInyAn to kahe chhe ke paT jem potAnA guN- paryAyamAn tanmay chhe e rIte samasta padArtha-
dravya (pot-potAnA guN -paryAyamAn tanmay chhe.) ‘Akhoy padArtha ‘dravya’ nAmanA avasthAyI
vistArasAmAnyasamudAy vaDe ane doDatA Ayat sAmAnyasamudAy vaDe rachAto thako dravyamay ja chhe.” -
dravyanI vyAkhyA karI.. have guNonI vyAkhyA kare chhe.
visheSh kaheshe....
OM