Pravachansar Pravachano-Gujarati (English transliteration). Date: 13-07-1979.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 43 of 44

 

Page 537 of 540
PDF/HTML Page 546 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa37
kyAn chhokarAn? kyAn vahuo? kyAn makAn? kyAn lUgaDAn ne dAgInA ne dhUL! AhA... hA! vastunI
paryAy kayA kALe thaI enI, ene ne tAre kAI sambandh nathI. AhA... hA! prabhu! enA sATu tun rokAI
gayo! ten tArA dravya-paryAyanI sthitine na joI. e ahInyAn kahevA mAge chhe (munirAj!) tAtparya to
A chhe.
sharIranI eTalI vAt (karI chhe ne...!) (tArA dravya–paryAyane jo. e tAtparya chhe.!)
visheSh kaheshe.....
pravachana tA. 13–7–79.
‘pravachanasAr’ 114 gAthAno bhAvArtha.
“bhAvArtha– darek dravya sAmAnya–visheShAtmak chhe.” ek kahIne shun kahevun chhe? dravyamAn je
visheShapaNun bhAse chhe. I enun svarUp chhe. visheSh koI parane laIne thAy chhe, I emAn-vastunAn svarUpamAn
nathI. “darek dravya sAmAnya-visheShasvarUp chhe.” eTale sAmAnya chhe te dhruvapaNe ThIk! paN visheShamAn
paryAyomAn badalo thAy chhe. I badalo thAy chhe emAn paranI apekShA kAI chhe ke nahIn? ke nA. prabhu!
badalo thavun e to eno-paryAyano svabhAv chhe. AhA... hA! ethI bIjA dravyanI - emAn koI
dravyanI, paryAyamAn apekShA nathI. AhA... hA! Akarun kAm (A) besavun! AkhI duniyA! chaud
brahmAnDamAn anant-anant dravyo, sAmAnya-visheShasvarUpe ja birAje chhe. enA visheShane mATe koInI
apekShA nathI, koI kALe, koI kShetre - koI pratikUL sanyoge ke anukUL sanyoge - enI avasthAne
paranI koI apekShA chhe ja nahIn. AhA... hA! tenI avasthA tene kALe svatantra thAy - tevun ja enun
sAmAnya (ekarUp) rahe, visheShapaNe badale evun svarUp chhe. AhA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “tethI darek dravya tenun te ja paN rahe chhe. dhruv tarIke darek dravya te ja rahe
chhe. sAmAnya tarIke - jemAn badalavun nathI - evI sthiti tarIke te tenun te ja rahe chhe. “ane badalAy
paN chhe.” palaTe paN chhe. AhA... hA! I palaTavun I to eno-paryAyano dharma ja chhe. paryAy te parane
laIne pariNAme chhe - koI paN dravyanI - paramANunI ke AtmAnI narakanA jIvanI ke nigodanA
jIvanI, paramANu ek-ekanI ke skandhanI koI dravyanI koInI paryAy-visheShapaNe thavAno teno potAno
svabhAv chhe. emAn visheShapaNun lAge chhe I visheShapaNun bIjAne laIne ke sanyoganelaIne (thAy chhe) e
draShTi viparIt chhe. AhA... hA! A vAt (alaukik chhe) paN shabdo sAmAnya chhe. vastunI vahenchaNI -
anantathI bhinna chhe. darek dravya, ek kShetramAn rahyAn chhatAn - ek AkAshanA pradeshamAn chha dravya chhe. bhale
AtmA Akho nahIn paN asankhyapradeshe. ek AkAshanA pradeshe chhe. asankhyapradeshI hovA chhatAn. evA-
evA anantA jIvanA asankhyapradesh. ek jIv ek pradeshamAn na rahI shake. ek jIv asankhyapradeshamAn
rahe. AkAshanA. chhatAn kahe chhe ke I AkAshanI paryAyanI - apekShAe tyAn I rahelo

Page 538 of 540
PDF/HTML Page 547 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa38
chhe. AhA... hA! em nathI. (shrotA) AkAsh na hoy to rahe kyAn? (uttara) I to nimittanI
(vyavahAr) kathanI chhe. I ja Ave chhe ne...! ke AkAsh parano AdhAr hoy, to AkAshano AdhAr
koN?
(shrotA) AkAshano AdhAr AkAsh... (uttara) thaI rahyun. ane pariNamanamAn darek dravyanA
pariNamanamAn kAL nimitta chhe. to kALanA pariNamanamAn koN? I to ek nimittapaNun siddha karavun hoy
tyAre (em kathanI thAy.) ethI karIne svadravyanI paryAyamAn koI paN ghAlamel ke pheraphAr paradravyathI
thAy evun svarUp nathI. AkarI vAt bApu!! bhAShA sAdI chhe. (shrotA) e vAt vyAjabIne yathArtha ja
chhe...
(uttara) chaud brahmAnDamAn - anantA dravyo potAthI sAmAnya ne visheShapaNe rahelA chhe. potAnA
sAmAnyane to paranI apekShA hoy ja nahIn, paN palaTavAnI bhinnabhinna anek avasthA thAy, ethI
em lAge ke jANe paranI koI apekShA hashe? ke nA. to sAmAnya tenun te ja paN rahe ane badalAy
paN chhe.
“dravyanun svarUp ja. Avun ubhayAtmak hovAthI” svarUp ja ubhayAtmak Avun chhe. sAmAnya ne
visheSh - enun svarUp ja chhe. visheShapaNun parane laIne thAy, e koI chIj nathI. AhA... hA!
(kahe chhe ke) ek AtmAne potAnA sAmAnya-visheSh mATe koI anant-anant padArthamAnthI -
tIrthan karanI paN tene jarUr nathI. AhA... hA! shAstramAn to vAt ghaNe ThekANe Ave. ‘emanA charaN-
kamaLathI prApti thAy samyagdarshananI’ AhA... hA! vAt tyAn karI ke nimitta tyAn kevun hoy? eTalun
jaNAve chhe. bAkI samyagdarshananI paryAy, visheSh chhe. sAmAnya pote kAyam chhe ane samyagdarshan paryAy,
e visheSh chhe. visheShapaNun paN enun potAnun svarUp chhe. e visheShapaNun koI paranI-apekShAthI thayun chhe,
karmano ughAD thayo andar ne darshanamohano abhAv thayo, mATe samyagdarshananI paryAy thaI, to tyAn
visheShanun sAmarthyapaNun potAnun chhe te rahetun nathI. AhA...! samajANun kAI...?
(shrotA) tattvArthasUtra
mAn to Ave chhe... (uttara) e nimittanI nimittanI kathanI. ‘tattvArthasUtramAn’ Ave chhe ke द्रव्याश्रया
निर्गुणा गुणाः। (adhyAy-pa sUtra-41) darek dravyanA guNo, te dravyane AdhAre ane guNane AdhAre
guN nahIn. e sutarun chhe. A nityabhAv chhe te pariName chhe. pariNamavun pariNaman enun svarUp chhe
(dravyanun.) AhA... hA!
(kahe chhe) samyagdraShTi jIv, potAnA sAmAnya-visheSh sivAy, par padArthathI antaramAn taddan
udAs chhe. AhA... hA! koI paranI apekShAe mArAmAn pher paDashe, ane mAre laIne paranI avasthAmAn
kyAn’ ka kok ThekANe k kpher paDashe, e draShTi, samyagadraShTinI nathI. AhA... hA! vAt to thoDI chhe
paN gambhIratA shI enI ghaNI!
“dravyanun svarUp ja Avun ubhayAtmak” sAmAnya ne visheShasvarUp ja
e chhe. “dravyanAn anyatvapaNAmAn ane ananyatvapaNAmAn (virodh pAmatAn nathI)” dravyanI pahelI
paryAy nahotI ne thaI e mATe - te apekShAe te te paryAy anya-anya chhe te dravyanI sAthe
ananyapaNe chhe e beyamAn virodh nathI. anyapaNun paN kahevAy chhe ne ananyapaNun paN kahevAy

Page 539 of 540
PDF/HTML Page 548 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa39
chhe. pahelI (paryAy) nahotI ne bIjI thaI ane te-kALe siddhapad vakhate narakagati ke manuShyagati
(Adi) nathI ke manuShyagati vakhate te siddhagati nathI. I anya-anya kahevAy chhe. chhatAn te anya-
anya, ananya chhe. e dravyathI te visheSh ananya chhe. AhA... hA... hA... hA! samajAy chhe kAI...?
Avun svarUp have!! bAIyun ne badhAne bichArAne... vakhat maLe nahIn. jindagIyun hAlI jAy chhe! AhA...
hA! manuShyapaNAnun AyuShya chhe. chhe eTalun ja chhe. jeTalo kAL dehamAn rahevAnun-visheShapaNe rahevAnun (chhe.)
teTalo kAL raheshe. AyuShyane kAraNe kahevun e paN ek nimitta chhe. AhA... hA! e sthitimAn potAnI
sAmAnya-visheSh dravyashakti, parathI judI jo sAmbhaLI nahIn ane parane laIne kaIpaN mAramAn pheraphAr
thAy chhe ne mArAthI paramAn kaI pheraphAr thAy chhe (evA abhiprAyavALAnun) paribhramaN nahi maTe prabhu!
AhA...! enA bhavabhramaNanA chakro vicharIt draShTine laIne nahIn maTe. AhA... hA!
ahInyAn kahe chhe “Avun ubhayAtmak hovAthI dravyanA ananyapaNAmAn e paryAy ananya chhe
dravyanI. “ane anyapaNAmAn” pahelI nahotI ne anya thaI chhe, I anyapaNun kahevAy ane
ananyapaNun paN kahevAy chhe. (emAn “virodh nathI.” jem ke, marIchi ane shrImahAvIr svAmI”
marIchino jIv RuShabhadev bhagavAn vakhate (hato ne...!) AhA... hA! “marIchi ane shrImahAvIr
svAmInun jIvasAmAnyanI apekShAe ananyapaNun.” bhinnapaNun nathI ananyapaNun chhe. “ane jIvanA
visheShonI apekShAe anyapaNun hovAmAn koI prakArano virodh nathI.”
juo! kyAn marIchinI paryAy
ane kyAn bhagavAn (mahAvIr svAmInI) paryAy! jIv to I ja chhe. jIvasAmAnya eTale kAyam
rahenArAnI apekShAe ananyapaNun chhe. paN jIvanA visheShonI - apekShAe anyapaNun” kyAn marIchinI
paryAy ne kyAn bhagavAnanI paryAy? e anya-anyapaNun chhe. e vastumAn - svarUpanI sthitimAn chhe.
koI paranI apekShA emAn chhe nahIn. AhA... hA!
(have kahe chhe ke) “dravyArthikanayarUpI ek chakShuthI jotAn dravyasAmAnya ja jaNAy chhe.”
paryAyane jonArI Ankhyane (sarvathA) bandh karIne, dravyane jovAnI Ankhya ughaDe chhe. (e chakShuthI jotAn)
dravyasAmAnya ja jaNAy chhe.
“tethI dravya ananya arthAt tenun te ja bhAse chhe” dravyArthikathI to dravya
anantakALamAn tenun te ja bhAse chhe. “ane paryAyArthikanayarUpI bIjA ek chakShuthI jotAn dravyanA
paryAyorUpI visheSho jaNAy chhe” visheShamAn taphAvat moTo (chhe.) “tethI dravya anya–anya bhAse chhe”
kyAn marIchinI paryAy? ne kyAn tIrthankar-kevaLInI paryAy? AhA... hA! kyAn nigodamAn - ek
akSharanA anantamA bhAganI paryAy? e jIv (tyAnthI) nIkaLIne manuShya thaIne ATh varShe kevaL
(gnAn) pAme! AhA... hA! kyAn? sAmAnyanI apekShAe jIv eno I. visheShanI apekShAe to
(jabaro taphAvat.) nigodamAn akSharanA anantamA bhAge (gnAnaparyAyano) ughAD ane nyAnthI manuShya
thAy, kAraN ke tyAn paN (nagodamAn paN) shubhabhAv chhe. paryAyamAn shubhabhAv

Page 540 of 540
PDF/HTML Page 549 of 549
single page version

gAthA – 114 pravachanasAr pravachano pa40
chhe. shubhabhAv vakhate I AtmA tanmay chhe. AhA... hA! ane enA phaL tarIke jayAre manuShyapaNun thayA
chhe. te manuShyapaNAmAn visheSh dashA nyAn kyAn (nagodamAn) akSharano anantamo bhAg ane ahInyAn ATh
varShe antarmukh jyAn najar kare chhe. AhA... hA! jyAn bhagavAn (AtmA) pUraN sAmarthyamAn svabhAvathI
bharelo bhagavAn! antarmukh najar kare chhe (ekAgra thAy chhe) tyAn kevaL (gnAn) thAy chhe. AhA...
hA! AvI vAt chhe. vItarAgano mArag koI alaukik chhe!! loko (jANe ke) sAdhAraN Am hoy
ane (kriyAkAnDamAn) sAmAyik karavI ne poShA karavA ne paDikkamaNun karavun, lIlotarI no’ khAvI ne
chovihAr karavo, upavAs karavA ne e badhun samvar ne tap. upavAs karavA te tap ne A nirjarA!!
A... re! kyAnnun kyAn (mAnyun) prabhu! vItarAg sarvagnadev, paramAtmA! eNe kahelo dravyano ane
paryAyano svabhAv, bhale bhinna-bhinna paryAy hoy, chhatAn dravyanI apekShAe to e paryAyo anya-anya
nathI ananya chhe. paryAyanI apekShAe - I pahelI no’ tI ne thaI anya tethI anya-anya kahevAy
chhe. paN ene ne ene ane emAn (jovAnun chhe.) AhA... hA!
(kahe chhe ke) ek ahInyAn abajopati khammA-khammA thato hoy, jANe gAdIe beTho hoy
dukAne. pachIs-pachAs nokaro hoy. AhA... hA! phU thaI jAy marIne narake jAy. AhA... hA!
paryAyamAn I apekShAe anya-anya chhe. anerI paryAy (thAy) kShaNamAn anerI-anerI (thAy chhe.)
juone...! chhatAn AtmAnI sAthe anerI nathI. (ananya chhe.) AtmA sAthe to paryAy ananya chhe.
AhA... hA! AtmA ja emAn (paryAyamAn) varte chhe. AhA... hA!
“paryAyArthikanayarUpI bIjA ek
chakShuthI jotAn dravyanA paryAyorUpI visheSho jaNAy chhe tethI dravya anya–anya bhAse chhe.” joyun?
paryAyathI jue to (dravya) anya-anya bhAse chhe. dravyathI jue to ananya chhe. pahelAn dravyathI jue to
paryAy paN enI ja chhe. ananya chhe. paryAyathI kAI judun nathI dravya. AhA... hA... hA!
(ahInyAn kahe chhe ke) “banne nayorUpI banne chakShuothI jotAn dravyasAmAnya” vastu sAmAnya
dhruv paN chhe “tathA dravyanA visheSho” paryAy paN chhe. “banne jaNAy chhe tethI dravya ananya temaj
anya–anya bhAse chhe” 114.
have sarva virodhane dUr karanArI saptabhangI pragaT kare chhe– jainadarshanano prAN chhe A
saptabhangI!!
samApta