Page 129 of 540
PDF/HTML Page 138 of 549
single page version
- paryāy (je chhe) enun astitva ek ja chhe. dravyanun astitva judun ane guṇ, paryāyanun astitva judun
em nathī.
utpād, vyay ne dhruv. utpād - vyayamān paryāy āvī, dhruvamān guṇ āvyā. tevī rīte “dravyanun ane
utpād vyay– dhrauvyanun ek ja astitva chhe. “em suvarṇanā draṣhṭānt pūrvak samajāvavāmān āve chhe”.
adhikaraṇarūpe” āhā... hā..! sonānī je kuṇḍaḷ (ādi) avasthā thāy ane guṇ rahe, e to kartā
dravya chhe. sonāmānthī (je) utpād- vyay paryāy thāy, utpād- vyay - dhrauvya kahyun chhe paṇ ahīnyā
guṇ, paryāyanī vāt chhe. astitvamān guṇ, paryāy āvyā. sonāmānthī je dāgīnānī paryāy thāy, tenā
utpādak suvarṇa sonun chhe. sonī nahīn āhā... hā! (shrotāḥ) hathoḍā-eraṇ vinā kāī thāy?
(uttaraḥ) hathoḍo - eraṇ kām nathī karatā andar! hathoḍānī paryāy chhe enun kartā enun dravya chhe
hathoḍā āmathī ām thāy chhe. e paryāyanun kartā enun dravya chhe. āhā..! “kuṇḍaḷādi –utpādonā,
bājubandh ādi vyayonā ane pīḷāsh ādi dhrauvyonā” bājubandh ādino vyay ane kuṇḍaḷ ādino
utpād, ane pīḷāsh ādi dhruv e
je kuṇḍaḷ (ādi) thāy, bāju bandh paryāy pahelī eno vyay thāy, ane pīḷāshapaṇe dhrauvya rahe. enā
kartā-karaṇ-sādhan (adhikaraṇ) e sonun chhe.
utpād-vyay-dhruvapaṇe rahevun - eno kartā- karaṇ suvarṇa chhe. e suvarṇano svabhāv chhe. jhīṇī vāt bahu
bāpu! āhā.. hā!
tenī paryāyanun kartā-karaṇ - adhikaraṇ chhe.
judān nahi
Page 130 of 540
PDF/HTML Page 139 of 549
single page version
vyayo ane dhrauvyonā svarūpane dravya ja dhāraṇ karatun hovāthī” e sonun ja tene dhāraṇ kare chhe,
traṇeyane āhā... hā! “dravyanā astitvathī ja utpādo, vyayo ane dhrauvyonī niṣhpatti thāy chhe, dravya
na hoy to utpādo, vyayo ane dhrauvyo paṇ na hoy. āvun astitva te dravyano svabhāv chhe). bhāṣhā
to jarī sādī, paṇ have tene (samajavun paḍashe ne...!) āhā... hā!
suvarṇanā svarūpane dhāraṇ karīne pravartatā kuṇḍaḷādi – utpādo, bājubandh ādi vyayo ane
pīḷāshaādi dhrauvyo vaḍe jenī niṣhpatti thāy chhe – evā suvarṇanun” jenī niṣhpatti chhe (eṭale)
dravyanī-suvarṇanī “evā suvarṇanun, mūḷasādhanapaṇe temanāthī niṣhpanna thatun, je astitva chhe, te svabhāv
chhe; tem dravye kṣhetre, kāḷe ke bhāve utpād, –vyay–dhrauvyothī je pr̥uthak jovāmān āvatun nathī”. āhā...
hā.. hā! kartā - karaṇ - adhikaraṇ (rūpe)’ .
chhe. utpād-vyay-dhruvano dravya kartā (chhe). (ahīnyān kahe chhe ke) ā utpād, vyay, ne dhruv e dravyano
kartā chhe. āhā.... hā! jo utpādanī paryāy bahār na hoy, to to dravyanun kartāpaṇun rahetun nathī. vāt
samajāy chhe āmān? (marma chhe.) dravyanī ek - ek paryāy, anādi- anant chhe. emān vartamān
paryāy pragaṭ na hoy, to to enun kartā - karaṇ (adhikaraṇ) paṇun dravyamān chhe e rahetun nathī,.
samajāy chhe kāī? evī rīte vāt siddha karī chhe. ke je bhūtanī ne bhaviṣhyanī paryāyo te dravyamān
shaktirūpe rahī, paṇ vartamān paryāy chhe e jo dravyamān bhaḷī jāy, to paryāy, dravyanun kartā chhe e paṇ
rahetun nathī. āhā...! samajāṇun kāī? je ahīn paryāy thāy chhe. paramāṇu-sonun (dravyanī) kuṇḍaḷ, e
paryāy jo pragaṭ na hoy, to sonānī kartā to e paryāy chhe, to paryāy kartā na rahe to dravya ja siddha
thatun nathī. āhā... hā! chhe?
svarūpane dhāraṇ karīne vastu chhe teno utpād, vyay ane dhruv. e traṇey dravyanā kartā chhe. āhā... hā...
hā! dravyanī ‘siddhi’ e utpād - vyay - dhruvathī thāy chhe. āhā... hā! ghaṇo siddhānt! jo pragaṭ
paryāy na hoy, ane vartamān paryāy paṇ andar bhaḷī jāy, to dravyanī utpādaparyāy (vinā) kartā-
karaṇ -sādhan dravyane (siddha) karavā rahetun nathī. to dravya ja siddha thatun nathī. samajāy chhe kāī?
(marmanī vāt chhe) ākhun dravya ja siddha thatun nathī. kemake utpād chhe je chhe - pragaṭ paryāy je chhe e
dravyanī kartā chhe, pragaṭaparyāy chhe e dravyanun karaṇ-sādhan chhe, pragaṭaparyāy chhe e dravyanun adhikaraṇ chhe.
(eṭale) ādhār chhe. traṇ karaṇ līdhā chhe (ahīn) āhā... hā... hā! bhāṣhā jarī olī chhe, paṇ
samajāy tevī chhe. (shrotāḥ) mūḷ sādhan kahyun e...! (uttaraḥ) mūḷasādhan chhe ī. (ahīnyān)
mūḷasādhanapaṇe shabda vāparyo chhe. olāmān (pahelān) bījī rīte vāparyo chhe. dravya enun kāraṇ
Page 131 of 540
PDF/HTML Page 140 of 549
single page version
shabda vāparyo chhe. bhāī! dravya, utpād-vyay-dhruvanun (kartā-karaṇ) sādhan chhe. emān to sādhāraṇ vāt
līdhī chhe. āhā... hā! (vāt) jhīṇī chhe, dhīrethī - samajavun! prabhu, ā to mārag! vastu, je chhe, e
utpād - vyay ne dhruvanī kartā chhe, e sādhāraṇ vāt karī, ahīnyān to dravya, je chhe, emān utpād-
vyay-dhruv na hoy, to e utpād - vyayane dhruv to dravyanā kartā (karaṇ-adhikaraṇ) chhe. (e vinā)
dravya ja siddha thatun nathī. āhā... hā... hā!
chhe. ī to olāmān. ‘chiddavilāsamān’ āvyun chhe ne..! ‘anitya nityano nirṇay kare chhe.’
je chhe (e paryāy bahār na hoy to) dravya ja siddha thatun nathī. āhā... hā! samajāy chhe kāī....?
vedānt paryāyane mānatā nathī pragaṭ. ekalun dravya (māne) āhā... hā... e dhruv chhe ene siddha karanār
koṇ...? dhruv (dhruvane) siddha kare..? enī je paryāy chhe. utpād- vyayanī paryāy je chhe - e tene
siddha kare chhe. “ā dravya” chhe ene utpād- vyay siddha kare chhe. pragaṭaparyāy je chhe e dravyane siddha-
sābit kare chhe. bījī rīte laīe to, ā to astitvaguṇanī vyākhyā līdhī chhe.
teno nirṇay thāy chhe. ahīnyān to e ātmāne ke pratyek padārthane (jo) utpād- vyay-dhruv na hoy
to e utpād- vyav-dhruv (to) dravyane siddha kare chhe. (jo e na hoy to dravya siddha thatun nathī.) to
utpād paryāy na hoy, vyayaparyāy na hoy, dhruv na hoy to dravya siddha karanārun (koī) rahetun nathī.
āhā... hā... vedānt sarvavyāpak mānīne paryāyane uḍāvī dye chhe. pragaṭ paryāy chhe (nahīn), pragaṭ
pariṇaman chhe ja nahīn em māne chhe. samajāṇun kāī...? āhā... hā...!
hoy, to e paryāy (ja) dravyane siddha kare chhe. e to rahetun nathī. āhā... hā...! bhāī, āvī vātun
chhe. nīche chhe juo, (phūṭanoṭamān) utpād- vyay- dhrauvyo ja dravyanān kartā chhe, (karaṇ ane adhikaraṇ
chhe; tethī utpād- vyay-dhrauvyo ja dravyanā svarūpane dhāraṇ kare chhe.) chhe..? nīche. āhā.. hā! are
utpād- vyayanī paryāy na hoyato dravyane siddha na kare (uparānt) are, pūrvanī paryāy vyay na thāy
to dravyane siddha na kare (eṭale vyay vinā dravya siddha na thāy.) ane emān kāyam rahenārun dhrauvya chhe
e na hoy to (paṇ) dravya siddha na thāy. dhrauvya sattva chhe (sattva vinā sat siddha na thāy). ā
dhrauvya dravyane siddha kare chhe. dhrauvya - dhruvapaṇun e kartā chhe
Page 132 of 540
PDF/HTML Page 141 of 549
single page version
āvī vātun chhe have, ko ‘bhāī...! āvun jhīṇun chhe. lokone samajavāmān (agharun lāge...!) (vedānt)
nishchayābhāsī thaī gyā chhe. pragaṭaparyāy chhe ene eṇe mānī nathī. samajāy chhe kāī..? shrīmade (shrīmad
rājachandre) kahyun chhe. ‘paryāyane eṇe mānī nathī māṭe vedāntī nishchayābhāsī chhe. shrīmadamān chhe. (hāthanondh
1. pr̥u. 173)
samādhān vedāntamān jovāmān āvatun nathī. ātmā nānā vinā, bandhamokṣha hovā yogya ja nathī. te to
chhe, tem chhatān kalpit kahevāthī paṇ upadeshādi kārya karavā yogya ṭharatān nathī.”)
chāritranī paryāy pragaṭ pariṇamanamān bahār utpādapaṇe na hoy, to e (ātmā) dravya ja siddha thatun
nathī. ane pūrvanī paryāyano vyay na thāy, to (paṇ) dravya siddha thatun nathī. ane dhruvapaṇun na hoy to
paṇ dravya siddha thatun nathī. āhā... hā... hā! gajab vāt chhe...! digambar santoe gajab kām karyā
chhe..!! thoḍāmān paṇ eṭalun badhun samāḍī dīdhun chhe. āhā... hā.. keṭalun samāḍayun chhe. evī vāt have
(shvetāmbaramān ya nathī.) batrīs sūtra jenā 31 hajār shlok..! varaso - varas vāñchatā be mahinā...!
emān paṇ kāī (tattva) nahī, paṇ ā (tattva) nahīn bāpā..! ā to anrtapūraṇaparamātmāsvarūp,
akhaṇḍ enī paryāy na hoy to ene siddha karavānun sādhan rahyun nahīn. to to dravya ja siddha nahīn thāy.
āhā... hā.. hā...! dravyaguṇ na hoy to e utpād- vyay-dhruvanī siddhi thatī nathī. e pahelī vāt
āvī gaī. have ahīnyān utpād- vyay-dhruv na hoy, to dravya siddha thatun nathī. samajāy chhe kāī
āmān...? bhāṣhā to sādī chhe have (bhāvabhāsan kaṭhaṇ chhe). em bhūt ne bhaviṣhyanī paryāy
vartamānamān (pragaṭ) nathī. paṇ vartamānanī paryāy, vartamān pragaṭ na hoy ne andar hoy, to e dravya
ja siddha thatun nathī. (e paryāyane māne) e nishchayābhāsī, mithyādraṣhṭi chhe. evī vāt chhe bhāī...!
samajāy chhe kāī...? jhīṇī vāt bahu bhāī...! āhā... hā... hā!
karaṇ-sādhan ne adhikaraṇ em dhrauvya paṇ kartā-karaṇ-sādhan ne adhikaraṇ (chhe). konun? keḥ dravyanun.
āhā... hā... hā!
(jāṇavāmān) na āve to (ā) ‘dravya chhe’ em siddha kyāthī thayun? ‘dravya chhe’ em āvyun kyāthī?
āhā.. hā! dhī.. methī samajavun. paryāy (eṭale) je pragaṭ pariṇaman (e) na hoy. to ‘ā dravya
chhe. evun jāṇyun koṇe? dravya to
Page 133 of 540
PDF/HTML Page 142 of 549
single page version
dravyane siddha kare chhe. āhā... hā... hā...! ā pariṇaman to vedānte mānyun nahīn. pragaṭ. e to dhruv chhe.
(kūṭastha) ekalun jāv. (rakhaḍavā!) ahīnyā e kahe chhe. jhīṇī vāt chhe bhāī!
paṇ dravyane siddha kare chhe. bhale (e paryāy) vyay thaī paṇ te ‘sat’ hatun ne...! “utpādavyay–
dhrauvyayuktan sat” chhe ne..! “vyay” paṇ sat chhe. e pūrvanī avasthā “vyay” thaī e paṇ dravyane
siddha kare chhe. “vyay” kartā-karaṇ - sādhan ne adhikaraṇathī dravyane siddha kare chhe. āhā... hā! em
paṇ utpādanī paryāy kartā thaīne, sādhan thaīne, adhikaraṇ thaī ne dravyane siddha kare chhe. tem pragaṭ
paryāy gaī (dravyamān) e “vyay’ nī paryāy paṇ dravyane siddha kare chhe. āhā... hā! e vyay kartā,
‘vyay’ sādhan, ‘vyay’ adhikaraṇ (eṭale) ādhār e paṇ dravyane siddha kare chhe. traṇ bol kartā-
karaṇ - adhikaraṇ, chha kārakamān (ahīnyān e) traṇ līdhā chhe, (ane) ahīnyān karmakārak, sampradānakārak
ane apādānakārak nathī līdhā. bākī ahīnyā to olā - paryāyothī dravyane siddha karavānī vāt chhe
ne...! nahitar to paryāy je chhe e ṣhaṭkārakapaṇe pariṇamatī utpanna thāy chhe. paṇ ahīnyān to paryāyathī
‘dravya’ siddha karavun chhe. āhā... hā... hā..!
adhikaraṇ chhe. emān ek nyāy phare to ākhun tattva pharī jāy. samajāy chhe kāī?
chhe.’ āhā... hā! ‘utpādavyayadhrauvyayuktam sat’ e utpād-vyay-dhrauvya vaḍe dravyanī siddhi thāy chhe.
dravya tyāre tenā lakṣhamān āve chhe. ahīnyān ātmā upar utāryu chhe eṭalā māṭe (kahyun lakṣhamān āve chhe)
bījāmān (eṭale) bījā dravyone kāī lakṣhamān āve, evun nathī. (ātmadravya sivāy) bījā anya
pāñch dravyamān to tenī paryāy, utpād-vyay-dhruv tem siddha kare eṭalun bas. paṇ (e paryāyo) dravyane
siddha kare chhe e jāṇanār chhe ātmā. shun kahyun e? keḥ bījā anantā dravyo je jaḍ chhe, enā utpād-
vyay ne dhrauvya (je kartā - karaṇ - sādhan - adhikaraṇ dravyanā chhe) e kāī e (jaḍ) dravya jāṇe
chhe? enun dravya jāṇe chhe? e jaḍ (paryāy) jāṇe chhe? e jāṇanār to bhagavān gnān chhe. e gnān
em jāṇe chhe ke utpād-vyay ane dhrauvya, kartā-karaṇ ne adhikaraṇ e dravyanun chhe. em gnān jāṇe chhe.
em potānun gnān paṇ vartamānaparyāy je pragaṭ chhe samakitanī - gnānanī shāntinī vagere, e paryāy
utpād chhe e kartā- sādhan - karaṇ ane adhikaraṇ dravyanun chhe. āhā.. hā! hā! (shrotāḥ)
mithyātvanā vyayathī dravya siddha thāy ne...! (uttaraḥ) utpād- vyay ne dhruvathī dravya siddha thāy chhe.
mithyātvano vyay thāy chhe, samakitanī utpatti ane dravya dhruvapaṇe rahyun. e traṇey dravyane siddha kare chhe.
ṭhīk pūchhayun eṇe. em ke vyay mithyātvane chhe ne...! mithyātvano vyay, samakitanī utpatti, pragaṭ
paryāyanī utpatti ane pragaṭ paryāy hatī teno vyay, dhruvanun dhruvapaṇun eno bhāv
Page 134 of 540
PDF/HTML Page 143 of 549
single page version
āḍe navarāsh na maḷe! (tattva samajavānī) e bhāī! (shrotāḥ) enāthī dravya siddha thāy chhe,
utpād-vyay - dhruvathī dravya siddha thāy chhe. (uttaraḥ) hā... hā! .. hā! e dravya siddha thāy chhe. utpād-
vyay-dhruv (paṇ) siddha thāy chhe. dravyathī utpād-vyay-dhruv siddha thāy chhe. utpād-vyay-dhruvathī dravya
siddha thāy chhe. pahelo adhikār chālyo ne...! (emān) dravyathī utpād-vyay-dhruv siddha thāy chhe em
kīdhun. pachhī ahīnyān ā ṭīkāmān have kahe chheḥ utpād - vyay - dhruvathī, utpād - vyay - dhruv - kartā
- karaṇ adhikaraṇ (rūpe) dravya siddha thāy chhe, kartānun kārya dekhāy chhe bhale karaṇ līdhun nathī paṇ e
kartā dravyane siddha kare chhe. āhā! bahu jhīṇī vāt chhe!
chhe. āhā... hā! jene utpādano paryāy pragaṭ nathī tene dravya siddha nathī, em kahe chhe. samajāṇun kāī?
vedānt jevī mānyatā thaī gaī. jene pragaṭ paryāy thaī, ek samayanī paryāy pragaṭ chhe, e (je)
paryāy pragaṭ chhe e siddha kare chhe, jo paryāy pragaṭ na hoy to dravyane siddha kare koṇ? āhā... hā!
samajāṇun kāī?
karyun. dhrauvyathī dravyanā dhruvasvarūpane dhāraṇ karyun. āhā... hā...! antaranī vātun jhīṇī bāpu bahu...!
āhā... hā...! keṭalī... amr̥utachandrāchārya...! gāthāmānthī ṭīkā āvī kāḍhī. āhā... hā.. hā...! ke
kundakundāchāryane ām kahevun chhe. ane bhagavān pāsethī ā sāmbhaḷyun chhe...! bhagavān pāse ā sāmbhaḷyun
chhe. (vaḷī) kundakundāchāryanā shlokamān ā chhe. ā enī ṭīkā karīne dravya duhe chhe ā eno bhāv chhe.
āhā... hā..
‘dravya chhe’ em jāṇyun koṇe...? ātmāmān chhe em ene jāṇavānun nathī. bījānun to astitva chhe ja
e utpād eno kartā ne dravya enun kārya. evun ā gnān jāṇe. eṭale kahe chhe ke ā je paryāy utpanna
thāy chhe, e paryāy enā paramāṇune siddha kare chhe. ene gnān jāṇe chhe. shun kīdhun samajāṇun...? ā bhāṣhā
bolāy chhe. e bhāṣhānī paryāy chhe, e utpād chhe. pūrvanī vargaṇāno vyay chhe. guṇ dhruv chhe. e
bhāṣhānā utpād-vyay ne dhrauvya e paramāṇudravyane siddha kare chhe. em jāṇe chhe koṇ...? “gnān” e
shabda-bhāṣhāne to khabare ya nathī) ke ame shun chhīe..?) vastunun svarūp ām chhe. paṇ enun gnān
kone chhe...? gnān jāṇe... āhā... hā..! eṭale ā paryāy je utpanna thāy chhe. e paryāy enā
paramāṇu (dravya) ne siddha kare chhe. ene gnān jāṇe chhe. āhā... hā... ā vrat karone... bhakti karone...
pūjā karo... ne upavās karone...!! vakhat (eḷe gāḷyo).
‘chhe’ vikr̥ut thaī jāy, vibhāv thaī jāy...? chhe ne? pahelān (ṭīkāmān) āvī gyun chhe ne...! kyān
āvyun chhe. juo,
Page 135 of 540
PDF/HTML Page 144 of 549
single page version
nirapekṣha hovāne līdhe anādi – anant hovāthī tathā ahetuk ekarūp vr̥uttie sadāy pravartatun hovāne
līdhe ‘vibhāvadharma’ thī vilakṣhaṇ hovāthī.” astitva chhe. chhe’ emān vibhāv shun āve...?
astitvamān vibhāv āve to viparīt thaī jāy, to astitva viparīt thaī jāy..? eṭale
astitva ‘nathī’ em thaī jāy...? shun kīdhun ī...? astitva nāmano je guṇ chhe, e vibhāv rūpe
thato nathī. ‘chhe’ ene vibhāvarūpe thavun eṭale shun...? ‘chhe’ ene viparītarūpe thavāy...? ‘chhe’ nun
‘nathī’ thaī jāy...? āhā... hā...! bījā guṇo hīṇī (avasthā) rūpe pariṇame, paṇ ā astitva
nāmano guṇ chhe e ‘chhe’ e vibhāv ke ‘nathī’ em thāy...? vibhāvano artha to e thyo ke ‘chhe’
e ghaṭī gyun. ‘chhe’ emān ghaṭe shun.... ne vadhe shun...? āhā... hā!
karavā khātar āvun thāy..! āhā... hā... hā! hajī em kahe ke vyavahārathī nishchay chhe em mānatā
nathī, nimittane bilakul kartā mānatā nathī, em kahe chhe e vāt barābar chhe. nimitta chhe em māne
paṇ nimitta (kāī kare nahīn) to nimitta nakāmun gyun. to nimitta kahe chhe shun karavā...? paṇ eto
vastu chhe bījī. bījī chīj chhe e bījī chīj ahīn kāī kare chhe, enā utpādane (paṇ) e utpād
to (enun) dravya kare chhe. ane enā utpādathī to dravyanī siddhi chhe. nimittanā utpādathī dravyanī siddhi
chhe...? (kadī na hoy.) āhā... hā.. āvun chhe. bhāṣhā to sādī chhe, prabhu..! dhīme dhīme samajāy evun
chhe. na samajāy evun nathī. e bhāī...! bāne ṭhīk chhe hamaṇān, ā mahino thyo,... vaishākh sud
agiyārase āvyā chhe ne...! mahino thyo. āhā..hā! olāne bār mahinā thyā, nāīrobīmān, mandiranun
muhūrta...! jeṭh shud-11 thyun chhe tyān. pandar lākh (kharchīne) digambar mandir (bane chhe) āphrikāmān
digambar jain mandir koī dī’ be hajār varas thayān na hotun.
badhā deshamān hatun paṇ atyāre to ā sthiti chhe. anārya jevo desh thaī gyo... āhā... hā...!
mūḷasādhan tarīke nahotun. kāraṇ ke temān dravyanun astitva to chhe utpād- vyay - dhruvapaṇe kare chhe. (tyān
ṭīkāmān ām chhe
kāraṇ ke sādhan ā chhe. utpād vyay-dhrauvyathī dravya chhe e sādhan chhe. (mūḷasādhanapaṇe’ olāmān shabda
nahoto. dravya je chhe utpād - vyay - dhrauvyapaṇe thāy (tyān) mūḷasādhanapaṇe em nahotun. nyāy
samajāy chhe āmān? ānhī e sādhan kahyun
Page 136 of 540
PDF/HTML Page 145 of 549
single page version
ā... hā... e vāt thaī chūkelī chhe vañchāī gyu tyāre “mūḷasādhanapaṇe temanāthī niṣhpanna thatun, je
astitva chhe.” vastu chhe tenun hovāpaṇun enun mūḷasādhan utpād-vyay ne dhrauvya chhe. āhā... hā... hā
enāthī siddha thāy chhe te dravya! ‘mūḷasādhan’ to e chhe. have e paryāyane na māne (ene) mūḷasādhan
to rahe nahi! hen! āhā... hā... hā...! dravyane siddha karavā (eṭale) dravyano anubhav karavā māṭe paryāy
pragaṭ chhe. e nathī to to e rahyun nahīn e loko to (vedānt) em kahe chhe ne... ātmāno anubhav e
shun vaḷī, to to dvait thaī gayun! ātmāno anubhav shun? ātmā chhe bas! paṇ ahīnyān to kahe chhe ke
‘chhe’ eno je anubhav thāy paryāyamān tyāre ‘chhe’ evun khyālamān āve. kāraṇ paramātmā chhe āhā...
hā..! (koṇ?) bhagavān trikāḷī ānandano nāth, sachdiānand prabhu! sanātan satya dhruv chhe. enun e
taraph dhyān gayā vinā, te taraph shraddhā gayā vinā ā kāraṇ paramātmā nitya dhruv chhe e koṇ nakkī
kare? (e gnān-shraddhā-dhyānanī paryāy nakakī kare chhe)
kahyun chhe ne....! (chhapadanā patramān)... ‘shraddhāpaṇe kevaḷagnān thayun chhe, vichār dashāe kevaḷagnān thayu chhe;
īchchhādashāe kevaḷagnān thayun chhe. mukhyanayanā hetuthī kevaḷagnān vartte chhe... shraddhā thatān kevaḷagnān thayun
eṭale kevaḷagnān to hatun j paṇ shraddhā thaī tyāre ‘kevaḷagnān chhe’ em āsthā āvī. āhā... hā...!
“evā dravyanun –mūḷasādhanapaṇe” emān (ṭīkāmān traṇ bolamān) karaṇamān (eṭale) sādhan to āvyun’
tun. shun kīdhu? kāī samajāṇun.? kartā-karaṇ-adhikaraṇ kahyun temān sādhan to āvyun tun. chhatān visheṣh ā
sādhan ke je dravya chhe utpād - vyay- dhrauvyanun kartā - karaṇ ne sādhan ne adhikaraṇ chhe, e karatān
(visheṣh) utpād- vyay - ne dhrauvya e dravyanun sādhan chhee mūḷasādhan chhe. āhā... hā!
vrat karo. bhagavānanī pūjā karo. rath kāḍho... pañch kalyāṇak karo. are kāī emān, karo... karo to
mithyātva chhe sāmbhaḷane. karavānī buddhi e ja mithyātva chhe. ar... ra...! tyāre to...! gajab vāt
bāpu! bhāv hoy shubh! ke āvun hoy ī. paṇ e shubhabhāv vikr̥ut chhe. enāthī ātmānī siddhi na
thāy. ā ‘ātmā āvo chhe’ em e vikr̥ut (avasthāthī) na thāy. eno avikr̥utasvabhāv je nirmaḷ
(chhe) enī shraddhā gnān shānti ādinī je nirmaḷaparyāy, tenāthī dravyanun bhān thāy, tethī tene
‘mūḷasādhan’ utpād- vyay - dhrauvyane kīdhun. āhā... hā...hā... hā.! utpād- vyay - dhrauvya te dravya chhe
tyān tene mūḷasādhan na kahyun bhāī! shun kahyun? ke dravya - vastu chhe e guṇ, paryāyanān kartā- karaṇ-
adhikaraṇ-sādhan chhe em (pahelā) āvī gayun chhe ne...! paṇ ‘mūḷasādhan’ tyān shabda vāparyo nathī.
(shrotāḥ) tyān karaṇ kahyun chhe paṇ ‘mūḷasādhan’ kahyun nathī... (uttar;) hā... sādhan-karaṇ to āvī gayun chhe
Page 137 of 540
PDF/HTML Page 146 of 549
single page version
svarūp dhāraṇ kare chhe. dravyanān svarūpane jaṇāve chhe e āthī utpād-vyay dhrauvyathī jaṇāve chhe. tethī te
‘mūḷasādhan’ chhe. āhā... hā... hā... hā...!
pūraṇ svarūp birāje chhe, anant - anant guṇanā pūrṇa (piṇḍ) rūpe dravya prabhu birāje chhe, jene kāraṇ
paramātmā kaho, pañchamabhāv kaho, gnāyak kaho, bhūtārtha kaho, (sandesh astitva kaho.) (ekārtha chhe.)
āhā... hā...! ene - dravyane, utpād-vyay-dhrauvya (siddha kare chhe) (kone...?) ātmā ne, āpaṇe
ātmāmān utāravun chhe. ho! bījā jaḍ-anantā dravyo chhe. paṇ e bījā kāī jāṇe chhe? ‘mūḷasādhan’
ā dravyanun chhe, e bījā jaḍ- dravyo (kāī) jāṇe chhe? jo ke jaḍane māṭe sādhan to ā ja chhe.
utpād vyay ne dhrauvya te dravyanī siddhi karavānun sādhan chhe. paṇ ene (jaḍane) kyān khabar chhe? khabar
karanār to bhagavān ātmā chhe. āhā...! (ātmā jāṇe chhe ke) mārun dravya te utpād-vyay-dhrauvyathī
chhe ane bījānā dravya enā utpād-vyay- dhrauvyathī chhe. āhā... hā...! have āvī vātun hoy
sonagaḍhanī (loko kahe chhe) ekānt chhe ne ā chhe, bichārā kahe...! khabar na maḷe tattvanī, āhā..!
jindagī chālī jāy chhe bāpā! āhā! are! anādi - anant kāḷamān- vachchamān āvyo ek
(manuṣhyano) bhav (paṇ) bhavanā abhāv karavā māṭeno ā bhav chhe. ā to. āhā... hā... hā...
hā..!! (shrotāḥ) toj bhav saphaḷ thayo kāī kahevāy...? (uttar;) tyāre tene manuṣhya kahevāy.
‘gnāyak īti manuṣhya;’ manuṣhya ene kahīye ke je jāṇavānun. kārya kare. āh... hā..! ā kone jāṇavānun
kārya kare? ke (ātma) dravyane (bījāne nahi) ane te utpanna thaī je gnān, darshan shānti ādinī
paryāy, e ‘mūḷasādhan’ (ātma) dravyane siddha karavānun (sādhan) chhe, āhā.... hā... hā...! āmān
kāīk’ ya pher paḍe to ākhā tattvano goṭo ūṭhe. (eṭale ke ātmā na jaṇāy.) samajāṇun kāī.?
dhrauvyonun astitva chhe, dhruvanun nahīn dhruvapaṇun chhe te dravyane siddha kare chhe. āhā... hā... hā...! ‘dhruvapaṇun’
chhe te dravya ne siddha kare chhe, āhā... hā... āvī vāt...!
ane dhrauvyonā astitvathī ja dravyanī niṣhpatti thāy chhe.” āhā... hā... hā... hā! shun paṇ thoḍā
shabdomān..! (tattvanun pūrṇa svarūp..!) santoe jagatane, dravyanī prasiddhi, ‘mūḷasādhan’ tarīke kahī (chhe)
āhā... hā..! em ātmāmān paṇ guṇo samyagdarshan, gnān ādinī paryāy ane mithyātvanī
(paryāy) no vyay, e enī (paryāy je) utpanna thaī e (ātma) dravyanān ‘mūḷasādhan’ tarīke
prasiddhi kare chhe. ‘chhe’ enī prāpti, ‘chhe’ eno nirṇay (‘chhe’ enī siddhi) e kare chhe. ‘chhe’ eno
nirṇay, utpād-vyay ne dhrauvya kare. āhā... hā...! samajāṇun kāī? thoḍu
Page 138 of 540
PDF/HTML Page 147 of 549
single page version
līṭī) “nirapekṣha hovāne līdhe anādi– anant hovāthī” chhe ne...! “tathā ahetuk” anādi-anant
chhe tene hetu koṇ...? āhā.... hā... hā... vaḷī ene utpād- vyay ne dhrauvya sādhan (hetu) kahyun! paṇ
e to ‘mūḷasādhan’ paṇe chhe’ āhā... hā... hā...! keṭalun lojīk nākhyun chhe. nyāyathī (kahyun chhe paṇ)
māṇaso madhyastha thaīne (samajatā nathī ke) shāstrano āshay shun chhe! e kāḍhe! samaje nahī ne
āḍāavaḷā goṭā karīne artha ūbhā kare. āhā... hā...! e sonagaḍhano siddhānt ekānt chhe. ekānte,
ekānt chhe em kahevānun jainadharmamān bahu sahelun thaī gayun! are bhagavān bāpu. tāru ekānt tun kahevā
jaīsh? nirmaḷ paryāy te dravyane pahoche! e to āpaṇe āvī gayun ne...! nirmaḷ paryāy tene -
dravyane pakaḍe chhe. rāg tyān chhe māṭe te sādhan nathī. em āvī gayun chhe pahelān āmān. bhagavān
mahāprabhu! ek samayanā paramātmasvarūpe ja prabhu chhe. paramātma svabhāv eno hīṇo ochho adhik chhe
nahin. enun siddhapaṇun-tenī samyagdarshananī paryāy, gnānanī paryāyamān je anādi anant chhe em (dravya)
siddha thāy chhe. ahīnyān to astitvaguṇanī vāt karī chhe paṇ ā to ātmā upar (utāryu chhe) “ahetuk
ekarūp pariṇatie sadāy pariṇamatun hovāne līdhe” joyun? pariṇatie pariṇamatun hovāne līdhe (eṭale
paryāy) em paṇ dhruvadravya em nahīn”
pariṇame chhe, paryāyamān paṇ ansharūpe (chhe) paṇ e dravya, guṇ ne paryāy ek ja chhe badhun āhā... hā..
hā... hā...! bhāī, amāre dharam karavo joīe; ā vātane shun? bāpu, dharam karavo hoy tyāre (to
samajavun paḍashe ke) dharam karanār koṇ? e paryāy chhe ke dravya? ane kayā dravyane āshraye e paryāy
thāy? enī khabar ya nahīn ne dharam thāy kyāthī tane?
samyagdarshan (paryāy) dravyane siddha kare chhe, ke ā ansh chhe e ākhā dravyano chhe. āhā... hā... hā...
hā!!
‘nathī’ em thāy to vibhāv thāy. paṇ ‘nathī’ em thāy kyāthī emān? āhā.... hā... hā...
astitvaguṇ paṇ vibhāvadharmathī bhinna prakārano’ chhe.
guṇ paryāyothī ja niṣhpanna thāy chhe. shun kīdhu
Page 139 of 540
PDF/HTML Page 148 of 549
single page version
thāy chhe. ek vāt. ane dravya guṇ-paryāyothī ja niṣhpanna thāy chhe. bījī vāt sanyukta karyu! sanyukta ja
chhe.
nīpaje chhe.” ane “dravya utpād vyay – dhrauvyothī nīpaje chhe. āhā... hā... hā..! tattvagnān jhīṇun!
vītarāganun tattvagnān bāpu jhīṇun bahu! sarvagna parameshvare jevun joyun chhe (ne) jevun svarūp chhe tevun kahyun
chhe. eṇe karyu nathī kāī koī bījā dravyanun (jene) kahyun chhe enun ya karyu nathī. āhā.... hā... hā..!
em bhāṣhā paṇ eṇe karī nathī. āhā... hā...! chhatān em kahevāy ke emaṇe jevun jāṇyun evun kahyun
kahenāranī bhāṣhānī paryāy, to jaḍane (paramāṇu dravyane) siddha kare chhe. e kāī bhagavānane siddha nathī
karatī ke ā bhagavānanī bhāṣhā chhe...! bhāṣhānā guṇ paryāy, bhāṣhānā paramāṇune siddha kare chhe.
bhāṣhānā utpād-vyay ne dhrauvya, bhāṣhānā paramāṇu ne siddha kare chhe. āhā... hā... āvun chhe!
vastu chhe em nakakī karyu.
Page 140 of 540
PDF/HTML Page 149 of 549
single page version
उवदिसदा खलु धम्मं जिणवरवसहेण पण्णत्तं ।। ९७।।
उपदिशता खलु धर्म जिनवरवृषभेण प्रज्ञप्तम् ।। ९७।।
–e dharmane upadeshatā jinavaravr̥uṣhabh nirdiṣhṭa chhe. 97.
(sarva dravyo), lakṣhit thatān hovā chhatān sarva dravyonun, vichitratānā vistārane asta karatun, sarva dravyomān
pravartīne vartatun ane pratyek dravyanī bandhāyelī sīmāne avagaṇatun, ‘sat’ evun je sarvagat sāmānya
lakṣhaṇ - bhūt sādrashya - astitva te kharekhar ek ja jāṇavun. e rīte ‘sat’ evun kathan ane ‘sat’
evun gnān sarva padārthono parāmarsha karanārun chhe. jo te em na hoy (arthāt jo te sarvapadārthaparāmarshī na
hoy) to koīk padārtha sat (hayātīvāḷo) hovo joīe, koīk asat (hayātī vināno) hovo
joīe, koīk sat tathā asat hovo joīe, ane koīk avāchya hovo joīe; parantu te to viruddha
ja chhe. ane ā (‘sat’ evun kathan ane gnān sarvapadārthaparāmarshī hovānī vāt) to siddha thaī shake chhe,
vr̥ukṣhanī jem.
----------------------------------------------------------------------
2. sarvagat=sarvamān vyāpanārun.
3. vyāvr̥utta=judun; chhuṭun; bhinna.
4. parāmarsha=sparsha; khyāl; vichār; lakṣha; smaraṇ.
Page 141 of 540
PDF/HTML Page 150 of 549
single page version
kare chhe, tem ghaṇān bahuvidh dravyone potapotānā visheṣhalakṣhaṇabhūt svarūp- astitvanā avalambanathī
ūbhun thatun je anekatva tene sāmānya lakṣhaṇabhūt sādrashyadarshak ‘sat’ paṇā vaḍe (‘sat’ evā bhāv
vaḍe, hovāpaṇā vaḍe, ‘chhe’ paṇā vaḍe) ūbhun thatun ekatva tirohit kare chhe. vaḷī jem te vr̥ukṣhonī
bābatamān, sāmānyalakṣhaṇabhūt sādrashyadarshak vr̥ukṣhapaṇāthī ūbhā thatā ekatva vaḍe tirohit thatun hovā chhatān
(potapotānā) visheṣhalakṣhaṇabhūt svarūp-astitvanā avalambanathī ūbhun thatun anekatva spaṣhṭapaṇe
prakāshamān rahe chhe - (ābād rahe chhe, naṣhṭa thatu nathī), tem sarva dravyonī bābatamān paṇ,
sāmānyalakṣhaṇabhūt sādrashyadarshak ‘sat’ paṇāthī ūbhā thatā ekatva vaḍe tirohit thatun hovā chhatān
(potapotānā) visheṣhalakṣhaṇabhūt svarūp astitvanā avalambanathī ūbhun thatun anekatva spaṣhṭapaṇe
prakāshamān rahe chhe. (ghaṇān (arthāt saṅkhyāthī anek) ane bahuvidh (arthāt āmravr̥ukṣha, ashokavr̥ukṣha
ityādi anek prakāranān) vr̥ukṣhonun potapotānun svarūp-astitva bhinna bhinna hovāthī svarūp-astitvanī
apekṣhāe temanāmān anekapaṇun chhe. parantu vr̥ukṣhapaṇun ke je sarva vr̥ukṣhonun sāmānya lakṣhaṇ chhe ane je
sarvavr̥ukṣhomān sādrashya (samānapaṇun) batāve chhe tenī apekṣhāe sarva vr̥ukṣhomān ekapaṇun chhe; ā ekapaṇā ne
mukhya karīe tyāre anekapaṇun gauṇ thāy chhe; tevī rīte ghaṇān (arthāt anant) ane bahuvidh (arthāt
chha prakāranān) dravyonun potapotānun svarūp- astitva bhinna-bhinna hovāthī svarūp-astitvanī apekṣhāe
temanāmān anekapaṇun chhe, parantu satpaṇun (-hovāpaṇun, ‘chhe’ evo bhāv) ke je sarva dravyonun sāmānya
lakṣhaṇ chhe ane je sarva dravyomān sādrashya batāve chhe tenī apekṣhāe sarva dravyomān ekapaṇun chhe. ā
ekapaṇāne mukhya karīe tyāre anekapaṇun gauṇ thāy chhe. vaḷī ā pramāṇe jayāre sāmānya satpaṇāne
lakṣhamān letān sarva dravyonā ekatvanī mukhyatā thavāthī anekatva gauṇ thāy chhe, tyāre paṇ te (samasta
dravyonun svarūp - astitva sambandhī) anekatva spaṣhṭapaṇe prakāshamān ja rahe chhe.) (ā pramāṇe sādrashya
- astitvanun nirūpaṇ thayun) 97.
----------------------------------------------------------------------