Pravachansar Pravachano-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Date: 13-07-1979.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 43 of 44

 

Page 537 of 540
PDF/HTML Page 546 of 549
single page version

gāthā – 114 pravachanasār pravachano pa37
kyān chhokarān? kyān vahuo? kyān makān? kyān lūgaḍān ne dāgīnā ne dhūḷ! āhā... hā! vastunī
paryāy kayā kāḷe thaī enī, ene ne tāre kāī sambandh nathī. āhā... hā! prabhu! enā sāṭu tun rokāī
gayo! ten tārā dravya-paryāyanī sthitine na joī. e ahīnyān kahevā māge chhe (munirāj!) tātparya to
ā chhe.
sharīranī eṭalī vāt (karī chhe ne...!) (tārā dravya–paryāyane jo. e tātparya chhe.!)
visheṣh kaheshe.....
pravachanaḥ tā. 13–7–79.
‘pravachanasār’ 114 gāthāno bhāvārtha.
“bhāvārthaḥ– darek dravya sāmānya–visheṣhātmak chhe.” ek kahīne shun kahevun chhe? dravyamān je
visheṣhapaṇun bhāse chhe. ī enun svarūp chhe. visheṣh koī parane laīne thāy chhe, ī emān-vastunān svarūpamān
nathī. “darek dravya sāmānya-visheṣhasvarūp chhe.” eṭale sāmānya chhe te dhruvapaṇe ṭhīk! paṇ visheṣhamān
paryāyomān badalo thāy chhe. ī badalo thāy chhe emān paranī apekṣhā kāī chhe ke nahīn? ke nā. prabhu!
badalo thavun e to eno-paryāyano svabhāv chhe. āhā... hā! ethī bījā dravyanī - emān koī
dravyanī, paryāyamān apekṣhā nathī. āhā... hā! ākarun kām (ā) besavun! ākhī duniyā! chaud
brahmāṇḍamān anant-anant dravyo, sāmānya-visheṣhasvarūpe ja birāje chhe. enā visheṣhane māṭe koīnī
apekṣhā nathī, koī kāḷe, koī kṣhetre - koī pratikūḷ sanyoge ke anukūḷ sanyoge - enī avasthāne
paranī koī apekṣhā chhe ja nahīn. āhā... hā! tenī avasthā tene kāḷe svatantra thāy - tevun ja enun
sāmānya (ekarūp) rahe, visheṣhapaṇe badale evun svarūp chhe. āhā... hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “tethī darek dravya tenun te ja paṇ rahe chhe. dhruv tarīke darek dravya te ja rahe
chhe. sāmānya tarīke - jemān badalavun nathī - evī sthiti tarīke te tenun te ja rahe chhe. “ane badalāy
paṇ chhe.” palaṭe paṇ chhe. āhā... hā! ī palaṭavun ī to eno-paryāyano dharma ja chhe. paryāy te parane
laīne pariṇāme chhe - koī paṇ dravyanī - paramāṇunī ke ātmānī narakanā jīvanī ke nigodanā
jīvanī, paramāṇu ek-ekanī ke skandhanī koī dravyanī koīnī paryāy-visheṣhapaṇe thavāno teno potāno
svabhāv chhe. emān visheṣhapaṇun lāge chhe ī visheṣhapaṇun bījāne laīne ke sanyoganelaīne (thāy chhe) e
draṣhṭi viparīt chhe. āhā... hā! ā vāt (alaukik chhe) paṇ shabdo sāmānya chhe. vastunī vaheñchaṇī -
anantathī bhinna chhe. darek dravya, ek kṣhetramān rahyān chhatān - ek ākāshanā pradeshamān chha dravya chhe. bhale
ātmā ākho nahīn paṇ asaṅkhyapradeshe. ek ākāshanā pradeshe chhe. asaṅkhyapradeshī hovā chhatān. evā-
evā anantā jīvanā asaṅkhyapradesh. ek jīv ek pradeshamān na rahī shake. ek jīv asaṅkhyapradeshamān
rahe. ākāshanā. chhatān kahe chhe ke ī ākāshanī paryāyanī - apekṣhāe tyān ī rahelo

Page 538 of 540
PDF/HTML Page 547 of 549
single page version

gāthā – 114 pravachanasār pravachano pa38
chhe. āhā... hā! em nathī. (shrotāḥ) ākāsh na hoy to rahe kyān? (uttaraḥ) ī to nimittanī
(vyavahār) kathanī chhe. ī ja āve chhe ne...! ke ākāsh parano ādhār hoy, to ākāshano ādhār
koṇ?
(shrotāḥ) ākāshano ādhār ākāsh... (uttaraḥ) thaī rahyun. ane pariṇamanamān darek dravyanā
pariṇamanamān kāḷ nimitta chhe. to kāḷanā pariṇamanamān koṇ? ī to ek nimittapaṇun siddha karavun hoy
tyāre (em kathanī thāy.) ethī karīne svadravyanī paryāyamān koī paṇ ghālamel ke pheraphār paradravyathī
thāy evun svarūp nathī. ākarī vāt bāpu!! bhāṣhā sādī chhe. (shrotāḥ) e vāt vyājabīne yathārtha ja
chhe...
(uttaraḥ) chaud brahmāṇḍamān - anantā dravyo potāthī sāmānya ne visheṣhapaṇe rahelā chhe. potānā
sāmānyane to paranī apekṣhā hoy ja nahīn, paṇ palaṭavānī bhinnabhinna anek avasthā thāy, ethī
em lāge ke jāṇe paranī koī apekṣhā hashe? ke nā. to sāmānya tenun te ja paṇ rahe ane badalāy
paṇ chhe.
“dravyanun svarūp ja. āvun ubhayātmak hovāthī” svarūp ja ubhayātmak āvun chhe. sāmānya ne
visheṣh - enun svarūp ja chhe. visheṣhapaṇun parane laīne thāy, e koī chīj nathī. āhā... hā!
(kahe chhe keḥ) ek ātmāne potānā sāmānya-visheṣh māṭe koī anant-anant padārthamānthī -
tīrthan karanī paṇ tene jarūr nathī. āhā... hā! shāstramān to vāt ghaṇe ṭhekāṇe āve. ‘emanā charaṇ-
kamaḷathī prāpti thāy samyagdarshananī’ āhā... hā! vāt tyān karī ke nimitta tyān kevun hoy? eṭalun
jaṇāve chhe. bākī samyagdarshananī paryāy, visheṣh chhe. sāmānya pote kāyam chhe ane samyagdarshan paryāy,
e visheṣh chhe. visheṣhapaṇun paṇ enun potānun svarūp chhe. e visheṣhapaṇun koī paranī-apekṣhāthī thayun chhe,
karmano ughāḍ thayo andar ne darshanamohano abhāv thayo, māṭe samyagdarshananī paryāy thaī, to tyān
visheṣhanun sāmarthyapaṇun potānun chhe te rahetun nathī. āhā...! samajāṇun kāī...?
(shrotāḥ) tattvārthasūtra
mān to āve chhe... (uttaraḥ) e nimittanī nimittanī kathanī. ‘tattvārthasūtramān’ āve chhe ke द्रव्याश्रया
निर्गुणा गुणाः। (adhyāy-pa sūtra-41) darek dravyanā guṇo, te dravyane ādhāre ane guṇane ādhāre
guṇ nahīn. e sutarun chhe. ā nityabhāv chhe te pariṇame chhe. pariṇamavun pariṇaman enun svarūp chhe
(dravyanun.) āhā... hā!
(kahe chhe) samyagdraṣhṭi jīv, potānā sāmānya-visheṣh sivāy, par padārthathī antaramān taddan
udās chhe. āhā... hā! koī paranī apekṣhāe mārāmān pher paḍashe, ane māre laīne paranī avasthāmān
kyān’ ka kok ṭhekāṇe kanīk pher paḍashe, e draṣhṭi, samyagadraṣhṭinī nathī. āhā... hā! vāt to thoḍī chhe
paṇ gambhīratā shī enī ghaṇī!
“dravyanun svarūp ja āvun ubhayātmak” sāmānya ne visheṣhasvarūp ja
e chhe. “dravyanān anyatvapaṇāmān ane ananyatvapaṇāmān (virodh pāmatān nathī)” dravyanī pahelī
paryāy nahotī ne thaī e māṭe - te apekṣhāe te te paryāy anya-anya chhe te dravyanī sāthe
ananyapaṇe chhe e beyamān virodh nathī. anyapaṇun paṇ kahevāy chhe ne ananyapaṇun paṇ kahevāy

Page 539 of 540
PDF/HTML Page 548 of 549
single page version

gāthā – 114 pravachanasār pravachano pa39
chhe. pahelī (paryāy) nahotī ne bījī thaī ane te-kāḷe siddhapad vakhate narakagati ke manuṣhyagati
(ādi) nathī ke manuṣhyagati vakhate te siddhagati nathī. ī anya-anya kahevāy chhe. chhatān te anya-
anya, ananya chhe. e dravyathī te visheṣh ananya chhe. āhā... hā... hā... hā! samajāy chhe kāī...?
āvun svarūp have!! bāīyun ne badhāne bichārāne... vakhat maḷe nahīn. jindagīyun hālī jāy chhe! āhā...
hā! manuṣhyapaṇānun āyuṣhya chhe. chhe eṭalun ja chhe. jeṭalo kāḷ dehamān rahevānun-visheṣhapaṇe rahevānun (chhe.)
teṭalo kāḷ raheshe. āyuṣhyane kāraṇe kahevun e paṇ ek nimitta chhe. āhā... hā! e sthitimān potānī
sāmānya-visheṣh dravyashakti, parathī judī jo sāmbhaḷī nahīn ane parane laīne kaīpaṇ māramān pheraphār
thāy chhe ne mārāthī paramān kāī pheraphār thāy chhe (evā abhiprāyavāḷānun) paribhramaṇ nahi maṭe prabhu!
āhā...! enā bhavabhramaṇanā chakro vicharīt draṣhṭine laīne nahīn maṭe. āhā... hā!
ahīnyān kahe chhe “āvun ubhayātmak hovāthī dravyanā ananyapaṇāmān e paryāy ananya chhe
dravyanī. “ane anyapaṇāmān” pahelī nahotī ne anya thaī chhe, ī anyapaṇun kahevāy ane
ananyapaṇun paṇ kahevāy chhe. (emān “virodh nathī.” jem ke, marīchi ane shrīmahāvīr svāmī”
marīchino jīv r̥uṣhabhadev bhagavān vakhate (hato ne...!) āhā... hā! “marīchi ane shrīmahāvīr
svāmīnun jīvasāmānyanī apekṣhāe ananyapaṇun.” bhinnapaṇun nathī ananyapaṇun chhe. “ane jīvanā
visheṣhonī apekṣhāe anyapaṇun hovāmān koī prakārano virodh nathī.”
juo! kyān marīchinī paryāy
ane kyān bhagavān (mahāvīr svāmīnī) paryāy! jīv to ī ja chhe. jīvasāmānya eṭale kāyam
rahenārānī apekṣhāe ananyapaṇun chhe. paṇ jīvanā visheṣhonī - apekṣhāe anyapaṇun” kyān marīchinī
paryāy ne kyān bhagavānanī paryāy? e anya-anyapaṇun chhe. e vastumān - svarūpanī sthitimān chhe.
koī paranī apekṣhā emān chhe nahīn. āhā... hā!
(have kahe chhe keḥ) “dravyārthikanayarūpī ek chakṣhuthī jotān dravyasāmānya ja jaṇāy chhe.”
paryāyane jonārī āṅkhyane (sarvathā) bandh karīne, dravyane jovānī āṅkhya ughaḍe chhe. (e chakṣhuthī jotān)
dravyasāmānya ja jaṇāy chhe.
“tethī dravya ananya arthāt tenun te ja bhāse chhe” dravyārthikathī to dravya
anantakāḷamān tenun te ja bhāse chhe. “ane paryāyārthikanayarūpī bījā ek chakṣhuthī jotān dravyanā
paryāyorūpī visheṣho jaṇāy chhe” visheṣhamān taphāvat moṭo (chhe.) “tethī dravya anya–anya bhāse chhe”
kyān marīchinī paryāy? ne kyān tīrthaṅkar-kevaḷīnī paryāy? āhā... hā! kyān nigodamān - ek
akṣharanā anantamā bhāganī paryāy? e jīv (tyānthī) nīkaḷīne manuṣhya thaīne āṭh varṣhe kevaḷ
(gnān) pāme! āhā... hā! kyān? sāmānyanī apekṣhāe jīv eno ī. visheṣhanī apekṣhāe to
(jabaro taphāvat.) nigodamān akṣharanā anantamā bhāge (gnānaparyāyano) ughāḍ ane nyānthī manuṣhya
thāy, kāraṇ ke tyān paṇ (nagodamān paṇ) shubhabhāv chhe. paryāyamān shubhabhāv

Page 540 of 540
PDF/HTML Page 549 of 549
single page version

gāthā – 114 pravachanasār pravachano pa40
chhe. shubhabhāv vakhate ī ātmā tanmay chhe. āhā... hā! ane enā phaḷ tarīke jayāre manuṣhyapaṇun thayā
chhe. te manuṣhyapaṇāmān visheṣh dashā nyān kyān (nagodamān) akṣharano anantamo bhāg ane ahīnyān āṭh
varṣhe antarmukh jyān najar kare chhe. āhā... hā! jyān bhagavān (ātmā) pūraṇ sāmarthyamān svabhāvathī
bharelo bhagavān! antarmukh najar kare chhe (ekāgra thāy chhe) tyān kevaḷ (gnān) thāy chhe. āhā...
hā! āvī vāt chhe. vītarāgano mārag koī alaukik chhe!! loko (jāṇe ke) sādhāraṇ ām hoy
ane (kriyākāṇḍamān) sāmāyik karavī ne poṣhā karavā ne paḍikkamaṇun karavun, līlotarī no’ khāvī ne
chovihār karavo, upavās karavā ne e badhun samvar ne tap. upavās karavā te tap ne ā nirjarā!!
ā... re! kyānnun kyān (mānyun) prabhu! vītarāg sarvagnadev, paramātmā! eṇe kahelo dravyano ane
paryāyano svabhāv, bhale bhinna-bhinna paryāy hoy, chhatān dravyanī apekṣhāe to e paryāyo anya-anya
nathī ananya chhe. paryāyanī apekṣhāe - ī pahelī no’ tī ne thaī anya tethī anya-anya kahevāy
chhe. paṇ ene ne ene ane emān (jovānun chhe.) āhā... hā!
(kahe chhe keḥ) ek ahīnyān abajopati khammā-khammā thato hoy, jāṇe gādīe beṭho hoy
dukāne. pachīs-pachās nokaro hoy. āhā... hā! phū thaī jāy marīne narake jāy. āhā... hā!
paryāyamān ī apekṣhāe anya-anya chhe. anerī paryāy (thāy) kṣhaṇamān anerī-anerī (thāy chhe.)
juone...! chhatān ātmānī sāthe anerī nathī. (ananya chhe.) ātmā sāthe to paryāy ananya chhe.
āhā... hā! ātmā ja emān (paryāyamān) varte chhe. āhā... hā!
“paryāyārthikanayarūpī bījā ek
chakṣhuthī jotān dravyanā paryāyorūpī visheṣho jaṇāy chhe tethī dravya anya–anya bhāse chhe.” joyun?
paryāyathī jue to (dravya) anya-anya bhāse chhe. dravyathī jue to ananya chhe. pahelān dravyathī jue to
paryāy paṇ enī ja chhe. ananya chhe. paryāyathī kāī judun nathī dravya. āhā... hā... hā!
(ahīnyān kahe chhe keḥ) “banne nayorūpī banne chakṣhuothī jotān dravyasāmānya” vastu sāmānya
dhruv paṇ chhe “tathā dravyanā visheṣho” paryāy paṇ chhe. “banne jaṇāy chhe tethī dravya ananya temaj
anya–anya bhāse chhe” 114.
have sarva virodhane dūr karanārī saptabhaṅgī pragaṭ kare chheḥ– jainadarshanano prāṇ chhe ā
saptabhaṅgī!!
samāpta