Pravachansar Pravachano (Gujarati).

< Previous Page   Next Page >


Page 125 of 540
PDF/HTML Page 134 of 549

 

background image
ગાથા – ૯૬ પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૧૨પ
ગુણો, ને પર્યાયો જે છે એનો આધાર દ્રવ્ય-પાણી છે. બીજો કહે કે મેં પાણી પીધું ને દીધું, એ પાણીનું
કાર્ય મેં કર્યું (એમ નથી) (શ્રોતાઃ) પાણીમાંથી બરફ બાંધે છે ને... (ઉત્તરઃ) બરફ - બરફ કોણ
બાંધે? દરેક દ્રવ્યની પર્યાયને ગુણ તે દ્રવ્યને કારણે છે. આહા,... હા... હા! એવું છે બાપુ! વીતરાગ
ધરમ, એવો ઝીણો છે. નિશ્ચય ને સત્ય જ આ છે. ઓલો વ્યવહાર બીજો છે એમ કહેવું એ તો
કથનમાત્ર છે. વસ્તુનું સ્વરૂપ જ આવું છે. આહા.... હા! ‘ઘડો કુંભારે કર્યો’ એ તો કથનમાત્ર
વ્યવહારની ભાષા છે. બાકી ઘડાની પર્યાય ને પરમાણુના ગુણો, એનો આધાર એ માટીના પરમાણુ છે.
માટીના પરમાણુથી ઘડાની પર્યાય થઈ છે. કુંભારથી નહીં. આહા... હા... હા! આવું કઠણ પડે જગતને,
શું થાય? પરમાત્મા, જિનેશ્વરદેવ! વાત કરે છે આ...!!
હવે (કહે છે) તેમાં–કેમ? “એવા સુવર્ણનું, મૂળ સાધનપણે તેમનાથી નિષ્પન્ન થતું, જે અસ્તિત્વ
છે, તે સ્વભાવ છે; તેમ દ્રવ્યે, ક્ષેત્રે, કાળે કે ભાવે ગુણોથી અને પર્યાયોથી જે પૃથક જોવામાં આવતું નથી,
કર્તા–કરણ – અધિકરણરૂપે દ્રવ્યના સ્વરૂપને ધારણ કરીને”
આહા... હા! શું કહે છે? વસ્તુ છે તેના
ગુણોને પર્યાય, તેનો કર્તા- કરણ (એટલે) સાધન દ્રવ્ય (છે). હવે અહીંયાં ગુંલાંટ ખાય છે. કે ગુણ ને
પર્યાય તે દ્રવ્યની કર્તા, ગુણ ને પર્યાય એ દ્રવ્યનું કરણ- સાધન, અને ગુણ ને પર્યાય એ દ્રવ્યનો
આધાર-અધિકરણ (છે). આહા... હા! આવી વાતું છે ભાઈ! આ તો વીતરાગ ત્રિલોકનાથ! સર્વજ્ઞ
પરમેશ્વર, જેણે જ્ઞાનમાં જોયું, જેવું સ્વરૂપ છે તેવું વર્ણવ્યું! આહા.. હા આ તો હું આનું કરી દઉં ને આને
સુખી કરી દઉંને બીજાને દુઃખી કરી દઉંને...! (શ્રોતાઃ) એક બીજાને મદદ તો કરે ને...! (ઉત્તરઃ) મદદ
કોણ કરે? મદદની પર્યાય કોને કહેવી? આહા...! આહા..! આકરી વાતું છે ભાઈ!
(અહીંયાં તો કહે છે કેઃ) ગુણ, પર્યાયનો કર્તા આત્મા કે દ્રવ્ય પણ દ્રવ્યનો કર્તા- કરણને
આધાર એના ગુણ ને પર્યાય (છે). અરસ - પરસ બધું છે!! આહા... હા... હા!
આહા... હા! કેટલાકે તો સાંભળ્‌યું ય ન હોય જિંદગીમાં કે જન્મ્યા જૈનમાં પણ, જૈન
પરમેશ્વરનું શું કહેવું છે? બીજાને મદદ કરો! ભૂખ્યાને આહાર આપો! તરસ્યાને પાણી આપો! આંહી
કહે છે, કોણ આપે? સાંભળ તો ખરો. જે પરમાણુની જે અવસ્થા જે ક્ષણે થાય, તે અવસ્થા ને ગુણ
તે દ્રવ્યના છે. (તેથી) દ્રવ્ય એનો કર્તા છે. અને દ્રવ્યનો કર્તા પણ આ ગુણ ને પર્યાય છે! એ ગુણ ને
પર્યાય દ્રવ્યના કર્તા-કરણ -ને દ્રવ્યનો આધાર (છે). પર્યાય દ્રવ્યનો આધાર! આહા... હા... હા!!
આવું છે. નવરાશ ન મળે, વાણિયાને ધંધા આડે નવરાશ ન મળે. આખો દી’ ધંધો પાપનો. બાયડી-
છોકરાં સાચવવા ને વ્યાજ ઉપજાવવાને પૈસા કર્યા. એમાં ધર્મ તો નથી પણ પુણ્યના ય ઠેકાણાં નથી.
આહા... હા... હા! અહીંયાં તો તત્ત્વની વાત’ . કે એમ પરમાણુ તેના ગુણ, પર્યાયને આધારે પરમાણુ
(છે). આહા.. હા!
(શું કહે છે જુઓ,) આ જે છે (ચોપડીનું પૂંઠું) ઈ આ ચોપડીને આધારે રહ્યું છે, એમ નથી.
એમ કહે છે. એની પર્યાય ને ગુણનો આધાર, એનું દ્રવ્ય છે. અને તે ગુણ, પર્યાયના આધારે તે દ્રવ્ય
છે. શું કહ્યું? આ લાકડી આમ રહી છે કે ના. એ પોતાની પર્યાય ને ગુણને આધારે એ રહી છે. અને
તે ગુણ ને પર્યાય ‘કર્તા’ ને દ્રવ્ય તેનું ‘કાર્ય’ છે. આહા... હા... હા..! વસ્તુ એવી છે બાપા! આ
સીસપેન છે જુઓ, આ ઊંચી થાય છે ઉપરથી, કહે છે કે એ તો એની પર્યાય છે. અને એનામાં વર્ણ,
રસ, ગંધ (સ્પર્શ) ગુણ છે, એ