Pravachansar Pravachano (Gujarati). Page: 174.

ગાથા – ૯૯ પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૧૭૪

ભગવાન આત્મામાં જે અસંખ્યપ્રદેશ - વિસ્તારક્રમ છે. એના પ્રદેશો પરસ્પર ભિન્ન-ભિન્ન છે. દરેક
પ્રદેશ, એક-બીજાથી ભિન્ન-ભિન્ન છે. અસંખ્ય પ્રદેશ (સમગ્રપણે) છે તો (પણ) દરેક પ્રદેશ એક-
બીજાથી ભિન્ન છે. છે...? (વિસ્તારક્રમનું કારણ પ્રદેશોનો પરપસ્પર વ્યતિરેક છે. ક્રમ આમ (તીરછો -
પહોળાઈ - એકસાથ) (આત્મામાં) અસંખ્યપ્રદેશ છે એ વિસ્તારક્રમમાં એક એક પ્રદેશ ભિન્ન - ભિન્ન
છે. “તેમ પ્રવાહક્રમનું કારણ પરિણામોનો પરસ્પર વ્યતિરેક છે.” તેમ એક પછી એક પરિણામ થાય

છે તે પ્રવાહક્રમ (અનાદિ-અનંત) એમાં પણ એક-એક સમયનું પરિણામ છે તે પરસ્પર ભિન્ન-ભિન્ન
છે. એક પરિણામ, બીજા પરિણમથી એકત્વ થતું નથી. આહા...હા...હા...! આ તો તત્ત્વ કેવું છે, સર્વજ્ઞ
પરમેશ્વર, જિનેશ્વરદેવે જેવાં જોયાં, એવું તારે સમજવું પડશે. એ સમજણ કરીને પછી તત્ત્વદ્રષ્ટિ કરીને
અભેદ પ્રાપ્ત કરવું. પહેલાં સમજે જ નહીં કે તત્ત્વ શું છે....? (તો) અભેદ ઉપર દ્રષ્ટિ ક્યાંથી કરશે...?
આહા...હા...’ ભેદ છે. જ્ઞાન કરવામાં ભેદ છે. અસંખ્યપ્રદેશ (આત્મામાં) છે, પણ એક-એક પ્રદેશ
બીજા પ્રદેશથી ભિન્ન ભિન્ન છે. એમ આત્મામાં પ્રવાહક્રમમાં અનંત પરિણામ છે, છતાં એક-એક
પરિણામ એક બીજાથી પરસ્પર ભિન્ન ભિન્ન છે. આહા.. હા..! સમજાણું કાંઈ...?

(અહીંયાં કહે છે કેઃ) “જેમ તે પ્રદેશો પોતાના સ્થાનમાં સ્વ–રૂપથી ઉત્પન્ન” આહા... ઝીણી

વાત છે. (આત્મામાં) પ્રદેશ અસંખ્ય એમાં જે જે પ્રદેશ પોતાના સ્થાનમાં છે, (તે) સ્વરૂપથી ઉત્પન્ન
- લક્ષમાં આવ્યા કે આ પ્રદેશ છે અંદર - એક - એક. અસંખ્ય નથી. “ને પૂર્વરૂપથી વિનષ્ટ” પૂર્વના

પ્રદેશની અપેક્ષાએ નથી, એ અપેક્ષાએ વિનષ્ટરૂપે છે. વર્તમાન પ્રદેશનું લક્ષ કરવાથી, (એટલે)
અસંખ્યપ્રદેશમાં (થી) એક પ્રદેશનું લક્ષ કરવાથી (અર્થાત્) પોતાના સ્થાનમાં સ્વ-રૂપથી) ઉત્પન્ન
કરવામાં આવ્યું. (અને) એકપ્રદેશમાં બીજો પ્રદેશ નથી એ અપેક્ષાએ (પૂર્વરૂપથી) વિનષ્ટ કરવામાં
આવ્યો. આહા...! છે...? “તથા સર્વત્ર (બધેય) પરસ્પર અનુસ્યૂતિથી.” અનુસ્યૂતિ એટલે

અન્વયપૂર્વક જોડાણ, કાયમ અક પછી એક રચિત “રચાયેલા એકવાસ્તુપણા વડે અનુત્પન્ન –
અવિનષ્ટ હોવાથી ઉત્પત્તિ – સંહાર–ધ્રૌવ્યાત્મક છે.” આહા... હા... હા... કોનું કહ્યું...? પ્રદેશની પહેલા
વાત કરી. કે આત્મા કોણ છે...? તેની ખબર નહીં.. આ આત્મા છે. આ પરમાણુ - શરીરથી તો ભિન્ન
તદ્ન આત્મા (છે). અંદર અસંખ્યપ્રદેશ (આત્માના) છે. એ અસંખ્ય પ્રદેશ સમગ્રપણે (અખંડ) છે.
એમાં એક પ્રદેશથી બીજો પ્રદેશ ભિન્ન-ભિન્ન છે. એવી રીતે આ ક્રમસર પરિણામ થાય છે અનાદિ-
અનંત. (એ) સમગ્ર પ્રવાહક્રમથી એક છે. (પણ) એમાં એક-એક સમયનું પરિણામ ભિન્ન-ભિન્ન છે.
આહા.. હા...! આવો દ્રવ્યનો સ્વભાવ (છે). એની ખબર નહીં (લોકોને). અનુસ્યૂત = ઉત્પત્તિ -
સંહાર-ધ્રૌવ્યાત્મક પ્રદેશ, પ્રદેશ ક્ષેત્રી અપેક્ષા. “તેમ તે પરિણામો પોતાના અવસરમાં સ્વ–રૂપથી

ઉત્પન્ન” પરિણામ પણ જે એક સમયમાં ઉત્પન્ન થાય છે, એ અપેક્ષાથી એને ઉત્પન્ન કહેવામાં આવે છે.
છે..? “તે પરિણામ પોતાના અવસરમાં” પોતાના કાળ- અવસરમાં જ પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે.

આહા... હા...! આગળ પાછળ નહીં. “ક્રમબદ્ધ” આહા... હા.. હા..! પોતાના અવસરમાં જ્યારે
પરિણામ થાય છે. ત્યારે તે પરિણામ ત્રિકાળની અપેક્ષાથી ભિન્ન છે. બધા અનાદિ -અનંત પ્રવાહ
(ક્રમ) પરિણામ છે. (તો) તે એક પરિણામ પોતાના અવસરમાં થ્યા તો તે પરિણામ બીજા
પરિણામથી ભિન્ન છે. (શ્રોતાઃ) ક્રમબદ્ધ..! (ઉત્તરઃ) ક્રમબદ્ધ છે. એક પછી એક

< Previous Page Next Page >