Pravachansar Pravachano (Gujarati).

< Previous Page   Next Page >


Page 175 of 540
PDF/HTML Page 184 of 549

 

background image
ગાથા – ૯૯ પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૧૭પ
ક્રમબદ્ધ પરિણામ થાય છે. લોકો અત્યારે માનતા નથી. કે ક્રમબદ્ધ થઈ જાય તો પુરુષાર્થ શું રહ્યો....?
આહા...! એક પછી એક (ક્રમબદ્ધ) પરિણામ થાય તો પુરુષાર્થ વળી (ક્યાં રહ્યો). પણ ક્રમબદ્ધના
નિર્ણયમાં પોતાના સ્વરૂપ તરફ દ્રષ્ટિ થાય છે. (એ દ્રષ્ટિ થવી) એ પુરુષાર્થ છે. આહ... હા... હા..!
આ તો ભગવાનની વાણી છે..! દિવ્ય ધ્વનિ છે...! (ત્રિલોકનાથની દિવ્યધ્વનિમાં (આવ્યું કે) પ્રભુ
તારી ચીજ (આત્મા) શું છે..? એ વિસ્તાર (ક્રમ) શું છે...? પ્રવાહ (ક્રમ) શું છે..? વિસ્તારમાં પણ
એક-એક પ્રદેશ ભિન્ન (ભિન્ન) છે અને પ્રવાહક્રમમાં પણ એકએક પરિણામ ભિન્ન (ભિન્ન) છે. એક
એક પ્રદેશ ઉપર નજર કરવાથી ઉત્પન્ન દ્રષ્ટિ થાય છે. બીજા પ્રદેશની અપેક્ષા ‘વિનષ્ટ’ (દ્રષ્ટિ) છે.
અને બધા પ્રદેશને અખંડ દેખવાથી ‘ધ્રૌવ્ય’ છે. (એટલે) પ્રદેશ છે... છે... છે... છે..., ઉત્પન્ન - વિનષ્ટ
નહીં. ધ્રૌવ્યમાં, પ્રદેશ છે, પ્રદેશ છે, પ્રદેશ છે બસ. એવી રીતે પ્રવાહક્રમમાં જે પરિણામ થાય છે
અનાદિ-અનંત છે. એ પરિણામ બીજા પરિણામથી ભિન્ન છે. આહા.. હા.. સંતોએ - દિગંબર
મુનિઓએ તો આ વાત કરી છે ભાઈ..! ભાઈ, તારે આત્મા જાણવો હોય, તો આ (વસ્તુ-મર્યાદા)
જાણવી પડશે. આવું (વસ્તુસ્વરૂપ) જાણ્યા વિના આત્મા જણાય, ધર્મ થાય - એવું હોતું નથી.
આહા... હા..!
(કહે છે કેઃ) આ આત્મા શું છે..? વિસ્તારક્રમથી કેવો છે, પ્રવાહક્રમથી કેવો છે..? (શ્રોતાઃ)
વિસ્તારક્રમ કોને કહેવો અને પ્રવાહક્રમ કોને કહેવો..? (ઉત્તરઃ) વિસ્તાર આમ વસ્તુ - આત્મા,
વિસ્તાર (ક્રમ) એક નામ. અસંખ્યપ્રદેશે એકરૂપ એ વિસ્તાર. અને પરિણામ એક પછી એક થાય છે
એ પ્રવાહક્રમ. પરિણામ અનંત છે. વિસ્તારક્રમમાં પણ એક પ્રદેશથી બીજો પ્રદેશ ભિન્ન છે. એમ
પ્રવાહક્રમમાં અનંત પરિણામ થાય છે. (અનાદિ-અનંત) એમાં એક-એક પરિણામ બીજા-બીજા
પરિણામથી ભિન્ન ભિન્ન છે. આહા.. હા..!
“સ્વ–રૂપથી ઉત્પન્ન”. શું કહે છે એ..? જુઓ, “તે
પરિણામો પોતાના અવસરમાંસ્વ–રૂપથી ઉત્પન્ન.” કહેવામાં આવ્યા. અને “પૂર્વરૂપથી વિનષ્ટ
હોવાથી”
પૂર્વના (પહેલાના) પરિણામની અપેક્ષા વર્તમાન પરિણામ વિનષ્ટ તો (પૂર્વના- પહેલાના
પરિણામ) વિનષ્ટ-વ્યય કહેવામાં આવે છે. પોતાની અપેક્ષા ઉત્પન્ન કહેવામાં આવે છે. પરની અપેક્ષાથી
વ્યય કહેવામાં આવે છે. “તથા સર્વત્ર પરસ્પર અનુસ્યૂતિથી રચાયેલા એકપ્રવાહપણા વડે.” કોણ...?
પરિણામ, પરિણામ, પરિણામ, પરિણામ, પરિણામ, પરિણામનું એકરૂપ, અનાદિ-અનંત એકરૂપ છે તો
“અનુત્પન્ન અવિનષ્ટ હોવાથી. આમ. પરિણામ છે.. છે... છે... છે... એમ, (ધ્રૌવ્ય). આત્મામાં અસંખ્ય
પ્રદેશ છે. એ વિસ્તારક્રમ (છે), એમાં એક-એક પ્રદેશ છે એ બીજા પ્રદેશથી ભિન્ન છે. એમાં એક
પ્રદેશ પર નજર પડે તો ઉત્પન્ન- ઉત્પાદ કહેવાય છે, અને બીજા પ્રદેશની અપેક્ષા વિનષ્ટ-વ્યય કહેવાય
છે અને બધા પ્રદેશ છે... છે... છે... છે... છે... એનું નામ ધ્રૌવ્ય (છે.)
એવી રીતે આત્માના પરિણામ “ઉત્પત્તિ– સંહાર–ધ્રૌવ્યાત્મક છે. આહા.. હા..! કાંઈ કોઈ દી’
સાંભળ્‌યું ન મળે..! જગતની મજૂરી કરીને મરી ગ્યા...! અનંતકાળથી આહા.. હા..! તત્ત્વ..!! વીતરાગ શું
કહે છે, એ તત્ત્વની હજી કાંઈ ખબર નહીં. પ્રતીતિ તો પછી. આહા.. હા..! આ આત્મા છે, અસંખ્ય -
પ્રદેશી છે, અનાદિ-અનંત પરિણામવાળો છે. બે વાત (કરી). (વિસ્તારક્રમ ને પ્રવાહક્રમ) હવે એમાં
અસંખ્યપ્રદેશોમાં જે એક પ્રદેશ છે તે બીજો પ્રદેશ નથી. તો એક પ્રદેશ ઉપર લક્ષ ગ્યું તો ઉત્પન્ન (ઉત્પાદ)