Pravachansar Pravachano (Gujarati).

< Previous Page   Next Page >


Page 257 of 540
PDF/HTML Page 266 of 549

 

background image
ગાથા – ૧૦૦ પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૨પ૭
નહીં. કો’ આ કાયદા છે (વીતરાગના) રામજીભાઈ કાયદા શીખ્યા હતા (લૌકિકના) નહી? આહા...
હા! આવો કાયદો છે વીતરાગનો!!
(કહે છે કેઃ) એકલી સ્થિતિ, ધ્રુવ જ કહે કે ધ્રુવ જ છે (ઉત્પાદવ્યય નથી). તો ધ્રુવ જે છે એ
ઉત્પાદવ્યયના કારણ વિના- વ્યતિરેક વિના- ભિન્ન ભિન્ન જાત (વિસદ્રશ) વિના એકલું ધ્રુવપણું
(કૂટસ્થપણું) હોઈ શકે જ નહીં. આહા...હા! હવે આમાં કોઈ ઘેર (જતાં) પૂછે કે (સાંભળીને) શું
સમજ્યા? આહા...હા...હા! (તો કહેવું કે) સાંભળવા આવો, તો સમજાય જ તે તમારે! અમો તો
બપોરે (બહુ સુક્ષ્મ તત્ત્વ સમજીએ છીએ!) આહા...હા!
(અહીંયાં કહે છે કેઃ) “કેવળ” -ટકવું-પ્રાપ્ત કરવા જનારી “મૃત્તિકાની” માટીની “વ્યતિરેકો
સહિત સ્થિતિનો”. વ્યતિરે કો એટલે ભિન્નભિન્ન જે ઉત્પાદ ને વ્યય છે તે સહિત સ્થિતિની
“અન્વયનો.” (એટલે) સ્થિતિ કહો, અન્વય કહો કે ધ્રુવ કહો (એકાર્થ છે). “તેને અભાવ થવાને
લીધે, સ્થિતિ જ ન થાય.”
ઉત્પાદવ્યયના વ્યતિરેકો વિના સ્થિતિ જ રહે નહીં. ધ્રુવપણું જ રહે નહીં.
આહા... હા! ઉત્પાદ-વ્યયના કારણ વિના-વ્યતિરેક વિના (વ્યતિરક) નામ ભિન્ન ભિન્ન દશા વિના-
અભિન્નપણું એકલું રહી શકે જ નહીં આહા... હા! કેમ કે દરેક દ્રવ્ય (ને) નવી નવી અવસ્થા પલટે છે
એ નજરે દેખાય છે. ને જુની અવસ્થા વ્યય થાય છે. એ ઉત્પાદ નેવ્યય ન હોય (તો) એકલું ધ્રુવ હોઈ
શકે જ નહીં. ભિન્ન ભિન્ન ઉત્પાદ કે વ્યય વ્યતિરેક વિના અભિન્નપણું -ધ્રુવ રહી શકે જ નહી. સમજાણું
કાંઈ? આચાર્યે ઘણા ન્યાયથી વાત કરી છે. પણ અભ્યાસ જોઈએ’ ને ભઈ આ. આહા...! આ તો એક
એક તત્ત્વ સ્વતંત્ર!! એક તત્ત્વના ઉત્પાદ, પોતાને કારણે થાય એ ઉત્પાદ એકલો તું જોવાજા. તો ઉત્પાદનું
ઉપાદાનકારણ સંહાર (છે). સંહાર વિના એ ઉત્પાદ ઉત્પન્ન દેખાય નહીં. અહા...! સમજાણું? આહા... હા!
અને એકલો સંહાર ગોતવા જાય (તો) સંહારના કારણ ઉત્પાદ (એ ઉત્પાદકારણ) વિના સંહાર હોઈ શકે
નહીં. અને ધ્રુવ ગોતવા જાય (તો) ઉત્પાદવ્યયવિના-વ્યતિરેક વિના ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારના ઉત્પાદ વ્યય
વિના ધ્રુવ હોઈશકે નહીં. આવી વાતું છે. કોઈ દી’ સાંભળી (ન હોય.) (પંડિતજી!) નવરાશ વગર, આ
વખતે નવરાશ લીધો એ ઠીક કર્યું! અ.. હા... હા! આ તો ધીમે-ધીમે સમજવાની વાત છે! વીતરાગ
મારગ છે બાપુ! સંતોએ કેટલી કરુણા કરીને ટીકાઓ રચી! (છે.).
(શ્રોતાઃ) કરુણા તો આપે કરી
(છે!). (ઉત્તરઃ) આ તો સંતો! દિગંબર મુનિઓ (એ)! જગતને ન્યાલ કરવાનો રસ્તો બતાવ્યો છે!
‘બંધનથી છૂટી જાય અને સંસારનો અંત આવે’ એની વાત છે ‘આ’!! આહા... હા!
(કહે છે) તું જો એકલો ધ્રુવ જ છે એમ ગોતવા જાય, તો ધ્રુવ છે ઈ વ્યતિરેક વિના ધ્રુવ છે
ઈ રહે શી રીતે? (કારણ) એમાં કાર્ય જે છે એ કાર્ય નથી ને એકલું કારણ જ-ધ્રુવ છે એમ તો