અન્વયની છે, એના વિના એ હોય નહીં. અને ઇ અન્વય, વ્યતિરેકો વિના હોય નહીં અને એ વ્યતિરેકો,
અન્વય વિના હોય નહીં. જો વ્યતિરેકો અન્વય વિના હોય તો ધ્રુવનો (અન્વયનો) જ નાશ થઈ જાય.
આહા...હા...હા! માળે સમજાય છે કાંઈ? (શ્રોતાઃ) તું ભગવાન છો, ભગવાન બનાવવાની વાત (આપ
કરો છો ને...!) (ઉત્તરઃ) ચાલે છે, હાલે ઈ ખરું અંદરથી! આહા... હા! કેટલી વાત કરે છે ઓહોહો!
કીધું ને...! “ચૈતન્ય વગેરેનો ઉચ્છેદ થાય.” સત્ છે એકલો સંહાર ગોતવા જાય ઉત્પત્તિ વિનાનો સંહાર
હોઈ શકે નહીં અને કાં’ સંહાર એલો ગોતવા જાય તો સત્નો સંહાર થઈ જાય. (માન્યતામાં). સત્
ચૈતન્ય છે એનો સંહાર થઈ જાય! (અહીંયાં) બીજા પરમાણુ આદિ ન લીધા ભગવાન ચૈતન્ય ધ્રુવ છે
ધ્રુવ અંદર એ સંહારમાં, ઉત્પત્તિમાં-વ્યતિરેકોમાં કારણ અન્વય છે. જો એકલો સંહાર ગોતવા જઈશ તો
એનું (મૂળ) કારણ અન્વય, તેનો નાશ થશે. આહા...હા! ગુણીરામજી આવી વાત ઝીણી છે. આ વળી
ફરીવાર લેવાનું કીધું ભાઈએ, રામજીભાઈએ! આચાર્યોની શૈલી તો ઘણી સરળ અને સીધી સીધી!!
આહા...! ઉચ્છેદ થાય
વિના ન હોય એમ સિદ્ધ કર્યું. હવે ‘ધ્રુવ’ (સિદ્ધ કરે છે.) આહા...હા...હા!
(ઉત્પાદ અને વ્યય વિનાનું) એકલું ધ્રુવપણું; એકલું ટકવાપણું, એકલું અવસ્થાન. અન્વય, વ્યતિરેકો
સહિત જ હોય છે. ધ્રુવ છે તે વ્યતિરે કો સહિત જ હોય. અને તેથી ધ્રોવ્ય ઉત્પાદવ્યયસહિત જ હોય,
એકલું હોઈ શકે નહીં. જેમ ઉત્પાદ અથવા વ્યય દ્રવ્યનો અંશ છે-સમગ્ર દ્રવ્ય નથી. આહા... હા!
ઉત્પાદને વ્યય દ્રવ્યનો અંશ (છે) સમગ્ર દ્રવ્ય નથી. તેમ ધ્રૌવ્ય પણ દ્રવ્યનો અંશ છે, સમગ્ર દ્રવ્ય નથી.
આહા...હા! દ્રવ્ય તો ઉત્પાદવ્યયને ધ્રુવ ત્રણે થઈને છે. અહા...!
સમકિતની ઉત્પત્તિ વિના એ ધ્રુવપણું સિદ્ધ થશે નહીં. આહા... હા! સમજાણું કાંઈ? આહા... હા! ખૂબી
તો જુઓ!! કે ધ્રુવ છે એ મિથ્યાત્વના વ્યય વિના ને સમકિતની ઉત્પત્તિ વિના એ ધ્રુવ સિદ્ધ થશે જ
નહીં. એનો અર્થ ઈ કે સમકિતની ઉત્પત્તિ ધ્રુવને આશ્રયે છે, એ ઉત્પત્તિ ધ્રુવ વિના નહીં થાય.
આહા... હા! અને ધ્રુવ વિના મિથ્યાત્વનો વ્યય પણ નહીં થાય. કારણકે બે ય વ્યતિરેકો (ઉત્પાદ-
વ્યય) ભિન્ન ભિન્ન છે.