પરથી ભિન્ન છે પણ દ્રવ્ય છે ઈ પર્યાય નથી ને પર્યાય છે ઈ દ્રવ્ય નથી (એવો અતદ્ભાવ છે.)
આહા... હા... હા! મિથ્યાત્વ જે છે ઈ પર્યાયમાં, એ દર્શનમોહને લઈને નથી. પણ તે પર્યાય છે, તે
દ્રવ્ય નથી ને દ્રવ્ય છેતે પર્યાય નથી. આહા... હા... હા... હા! - “એમ એક આત્મામાં “ત્રણ પ્રકારે”
ધર્મની પર્યાયનો વિચાર કરે, તો આત્મા ‘દ્રવ્ય’ તરીકે છે, જ્ઞાનાદિ ત્રિકાળ ‘ગુણ’ તરીકે છે, અને
સમ્યગ્દર્શનજ્ઞાનચારિત્રની પર્યાય ‘પર્યાય’ તરીકે છે. એ પર્યાય ગુણરૂપે નથી, ગુણ દ્રવ્યરૂપે નથી, દ્રવ્ય
પર્યાયરૂપે નથી. આહા.. હા! આવું ઝીણું છે!
સત્તાસિદ્ધત્વપર્યાય, એમ “ત્રણ પ્રકારે વિસ્તારવામાં (વર્ણવવામાં) આવે છે. એમ નીચે એક
આત્માને સત્તાદ્રવ્ય તરીકે, સત્તાગુણ તરીકે, છે ને...? બીજા હયાતી (આદિ) જ્ઞાનાદિગુણ તરીકે હોં!
એક ગુણ તો છે (સત્તા) ઈ જ્ઞાનાદિગુણો છે પણ એમાં એકબીજાનો અભાવ છે એમાં. અને ઈ
સત્તાને સમ્યગ્દર્શનની પર્યાય થઈ, ઈ (સત્તા) પર્યાય તરીકે એને વર્ણવવામાં આવે (છે.) સત્તા ગુણ
ને જ્ઞાનની પર્યાય થઈ, દર્શનની પર્યાય થઈ એ હયાતી સાથે છે. એ પર્યાય છે (ઈ) પર્યાયમાં
અસ્તિત્વ છે. તે અસ્તિત્વ ગુણમાં તે અસ્તિત્વ નથી, ગુણનું અસ્તિત્વ છે ઈ દ્રવ્યમાં અસ્તિત્વ નથી.
દ્રવ્યની સત્તા છે. ગુણની સત્તા નથી. ગુણની સત્તા છે ઈ પર્યાયની સત્તામાં નથી. (ત્રણેયની સત્તા
જુદી જુદી છે.) આવું! અહા.. હા! ઝીણું બહુ!! મારગ ઝીણો બહુ!!
સત્તાગુણ સિવાયનો તે, જ્ઞાનાદિગુણ નથી. સત્તાગુણ તરીકે સત્તા છે. પણ સત્તાગુણપણે દ્રવ્ય, તે
સત્તાગુણ નથી. સત્તાગુણ જ્ઞાન-દર્શનાદિ ગુણ નથી. સત્તા, સત્તાથી છે. જ્ઞાનાદિ અનંતગુણ છે ઈ રીતે
સત્તા નથી. આહા. હા! આવો વિષય! ગાથા (બધી) તત્ત્વનો વિષય છે આ તો! એકદમ ભિન્ન ભિન્ન
વસ્તુ બતાવે છે. પરથી તો ભિન્ન પણ એકમાં ય ભિ ન્નદ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાય, (ત્રણે ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે
છે.) આહા... હા!
છે.’ નારકીમાં જીવ છે એમ કહેવું ઈ વ્યવહાર છે. દેવમાં જીવ છે એમ