Pravachansar Pravachano (Gujarati).

< Previous Page   Next Page >


Page 513 of 540
PDF/HTML Page 522 of 549

 

background image
ગાથા – ૧૧૪ પ્રવચનસાર પ્રવચનો પ૧૩
ચાર ગતિની ને એક સિદ્ધની. આહા...હા! એ સિદ્ધને જોવાની પર્યાયની આંખ્યુંને પણ સર્વથા બંધ કરી
દઈને, અરે...રે! આહા...હા! પોતાને તો સિદ્ધપર્યાય નથી, પણ શ્રદ્ધામાં એને છે કે સિદ્ધપર્યાય થવાની
છે મારે. છતાં ઈ સિદ્ધપર્યાયને જોવાની આંખ્યું (સર્વથા) બંધ કરી દે. આહા...! અને બીજા સિદ્ધ જે
છે - અનંતા સિદ્ધો
वंदीत्तु सव्वसिद्धે (‘સમયસાર’ ગાથા-૧) લો! કીધું ત્યાં. ભાઈ! સમયસારમાં.
(ત્યાં તો કહ્યું) જ્ઞાનમાં સ્થાપીને, એમ કહ્યું છે ને ત્યાં...! અહીંયાં તો કહે છે કે તારી પર્યાયમાં
સિદ્ધને જોવાનું ય બંધ કરી દે. આહા... હા! ભાઈ...! આ તો પ્રવચનસાર છે! ભાઈ, આ તો સંતોના
કાળજાં - હૃદય છે!! અરે! એવી વાત સાંભળવા મળે ક્યાં? ભાઈ! આહા...!
કહે છે “ઉઘાડેલા દ્રવ્યાર્થિક નય વડે” આહા... હા! જયારે આ (પર્યાયને જોવાનું) બંધ કર્યું
ને ઈ ઉઘડયું ને જ્ઞાન સ્વને જોવાનું. સમજાય છે કાંઈ? “જયારે અવલોકવામાં આવે છે, ત્યારે
નારકપણું, તિર્યંચપણું, મનુષ્યપણું, દેવપણું અને સિદ્ધપણું – એ પર્યાયોસ્વરૂપ – વિશેષોમાં રહેલા
(એક) જીવસામાન્યને અવલોકનારા.” જોયું? પર્યાયને (જોવા) તરફની આંખ્યું બંધ કરી દઈ -
પછી તો દ્રવ્ય (ને જોવાની) આંખ્યું બંધ કરી દઈને પર્યાયને જાણ એમે ય કહેશે. જાણવાની અપેક્ષાએ
(આદરવાની અપેક્ષાએ) મૂળ-પહેલું આંહીથી લીધું. દ્રવ્યને જોવાનું (સૌથી પહેલું) કીધું છે. આહા...
હા! ભગવાન! આ તો ભગવાનના ઘરની વાતું છે! પામર પ્રાણી! શું કરે એને! આહા...! એવી ચીજ
છે! એમાં એમ અભિમાન કરી નાખે કે આવડે છે મને આ, અમને વાંચ્યું છે ને...! બાપુ! ગર્વ ઊતરી
જાય એવું છે. આહા... હા... હા! ભાઈ! તારી પર્યાયને જોવાનું પણ બંધ કરી દે. અને (છતાં)
જોવાનું રહેશે તો ખરું (પર્યાયને) જોવાનું બંધ કર્યું એટલે દ્રવ્યને જોવાનું ઉઘડેલું જ્ઞાન, એ વડે
કરીને અવલોકવામાં આવતાં પર્યાયોસ્વરૂપ વિશેષોમાં રહેલા - ઇ પાંચેય પર્યાયમાં - વિશેષમાં
રહેલા એક
“જીવસામાન્યને અવલોકનારા” ભાષા શું છે? “એ પર્યાયોસ્વરૂપ વિશેષોમાં
રહેલા”... પાછું વિશેષોમાં રહેલા. આહા... હા... હા! બીજી ચીજ તો ઈ પર્યાયમાં રહેલી છે જ નહીં.
આહા... હા! દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર અને સિદ્ધને ય કાઢી નાખ અહીંથી. ફકત પર્યાયોરૂપ જે સિદ્ધની પર્યાય
છે એવા વિશેષોમાં રહેલા (વળી) એવા વિશેષોમાં રહેલા એક
“જીવ સામાન્યને અવલોકનારા” -
એક જીવને - સામાન્યને - ધ્રુવરૂપે જાણનારા (ઈ) પર્યાય તો થઈ. આહા... હા! કો’ આવું કોઈ દિ’
સાંભળ્‌યું’ તું! સ્થાનકવાસીમાં ક્યાંય નહોતું? (શ્રોતાઃ) દુનિયાની કોઈ પીઠમાં નથી... (ઉત્તરઃ)
આહા...! ભગવાન ત્રિલોકના નાથની વાણી છે આ. આહા...!
આત્માને સ્પર્શી નાખે એવી વાત છે!
રહે નહીં ભાઈ, બીજું જુદું - જુદું ન રહી શકે હવે! આવી રીતે જાણે જોયો (આત્માને) કે જેને
સિદ્ધની પર્યાયમાં પણ દ્રષ્ટિ નથી. પણ એ પર્યાયમાં રહેલો જે આત્મા, છે? (પાઠમાં) સિદ્ધની
પર્યાયમાં - એ પર્યાયોસ્વરૂપ વિશેષોમાં રહેલા
“એક જીવસામાન્યને.” એક જીવસામાન્યને... ઓલી
(નારક આદિ) પાંચ પર્યાયો હતી. ઈ પાંચેય પર્યાયમાં રહેલો પાછો. આહા... હા... હા! શું શૈલી ને શું
ટીકા!! ગજબ છે!!