puruShArthasiddhiupAy ] [ 123 maravA–jIvavAno koI sambandh nathI. bas e ja bannemAn bhed chhe. tethI gRuhastha shrAvake sAdhAraN vanaspatino sarvathA ja tyAg karavo joIe ane sapratiShThit pratyekano paN tyAg karavo joIe kem ke ek sAdhAraN vanaspatinA ek sharIramAn anantAnant jIv rahe chhe. tethI jyAre ApaNe ek baTeTun khAIe chhIe tyAre anantAnant jIvono ghAt karIe chhIe.
have ahIn ek sAdhAraN vanaspatino vichAr karavAmAn Ave chhe. jemake ek baTeTun lyo. A baTeTAnA jeTalA pradesho chhe tenA karatAn asankhyAtaguNAn sharIr chhe, te badhAn sharIranA pinDane ‘skandh’ kahIe chhIe. (jem ek ApaNun sharIr chhe) ane te ek skandhamAn asankhyAt lokapramAN ‘anDar’ chhe (jem ApaNA sharIramAn hAth, pag vagere upAng chhe) ane ek anDaramAn asankhyAt lokapramAN ‘pulavI’ chhe, (jem ApaNA hAthane AngaLIo chhe) ane ek pulavImAn asankhyAt lokapramAN ‘AvAs’ chhe, (jem ek AngaLImAn traN veDhA hoy chhe) ane ek ‘AvAs’mAn asankhyAt lokapramAN nigodanA ‘sharIr’ chhe. (jem ek veDhAmAn anek rekhAo chhe) ane ek nigod sharIramAn anant siddha (muktAtmA)nI rAshithI anantaguNA jIv chhe (jem ek AngaLInI rekhAmAn asankhyAt pradesh chhe) e rIte ek baTeTAmAn athavA ek baTeTAnA TUkaDAmAn anantAnant jIv rahe chhe. tethI AvI vanaspationo shIghra tyAg karavo joIe. 162.
anvayArtha– [च] ane [प्रभूतजीवानाम्] ghaNA jIvonA [योनिस्थानं] utpattisthAnarUp [नवनीतं] navanIt arthAt mAkhaN [त्याज्यं] tyAg karavA yogya chhe. [वा] athavA [पिण्डशुद्धौ] AhAranI shuddhimAn [यत्किञ्चित्] je thoDun paN [विरुद्धं] viruddha [अभिधीयते] kahevAmAn Ave chhe [तत्] te [अपि] paN tyAg karavA yogya chhe.
TIkA– ‘च प्रभूत जीवानां योनिस्थानं नवनीतं त्याज्यं वा पिण्डशुद्धौ यत्किञ्चित् विरुद्धं अभिधीयते तत् अपि त्याज्यम्।’ artha–ghaNA jIvone UpajavAnun sthAn evun mAkhaN ane tAjun mAkhaN te paN tyAg karavA yogya chhe ane AhArashuddhimAn je kAI paN niShiddha chhe te badhun ja chhoDavun joIe.