puruShArthasiddhiupAy ] [ 173
bhAvArtha– bandh chAr prakAranA chhe–prakRitibandh, pradeshabandh, sthitibandh, anubhAgabandh. AmAnthI prakRitibandh ane pradeshabandh yogathI thAy chhe tathA sthitibandh ane anubhAgabandh kaShAyothI thAy chhe. have A chAre bandhonun svarUp kahe chhe. 1. prakRitibandh–prakRiti nAm svabhAvanun chhe. karmonI mUL–prakRiti ATh ane uttar–prakRiti ekasoaDatAlIs chhe, jem ke gnAnAvaraNIy karmano svabhAv paDadA samAn chhe. je vastu upar paDado DhankAyo hoy te paDado te vastunun gnAn na thavAmAn kAraN chhe, tevI ja rIte jyAnsudhI AtmAnI sAthe gnAnAvaraNIy karmarUpI paDado hoy tyAnsudhI te AtmAne padArthonun samyaggnAn na thavAmAn kAraN chhe.
darshanAvaraNIy karmano svabhAv darabArI jevo chhe. jem darabArI rAjAnun darshan thavA deto nathI tem darshanAvaraNIy karma AtmAne sva–par padArthonun darshan thavA detun nathI.
vedanIy karmano svabhAv madh chopaDelI talavAr jevo chhe. jem te talavAr chATavAthI mIThI lAge chhe paN te jIbhane kApI nAkhe chhe. tem vedanIy karma paN pahelAn thoDA samay sudhI sukharUp lAge chhe, pachhI te ja dukh ApanAr banI jAy chhe.
mohanIy karmano svabhAv madirA jevo chhe. jem madirA pIvAthI manuShyane potAnA manuShyapaNAnun bhAn rahetun nathI tevI ja rIte A mohanIy karmamAn joDAvAthI AtmA potAnun svarUp bhUlI par padArthomAn potApaNun, kartA–bhoktA, svAmIpaNun mAne chhe.
Ayukarmano svabhAv heDabeDI sahit jel samAn chhe. jem je mANas jyAnsudhI jelamAn chhe tyAnsudhI te mANas tyAnthI kayAny paN jaI shakato nathI tevI ja rIte je jIve je Ayukarmano bandh karyo chhe te Ayu jyAnsudhI pUrNa na thAy tyAnsudhI tene te ja gatimAn rahevun paDe chhe.
nAmakarmano svabhAv chitrakAr samAn chhe. jem chitrakAr judI judI jAtanA arthAt koIvAr manuShyanun, koIvAr ghoDAnun, koIvAr hAthInun chitra banAve chhe, tevI ja rIte nAmakarma paN A jIvane koIvAr mANas banAve chhe, koIvAr ghoDo banAve chhe, koIvAr kANo, koIvAr bahero, koIvAr lUlo ityAdi prakAre anekarUp banAve chhe.
gotrakarmano svabhAv kumbhAr jevo chhe, jem kumbhAr koIvAr nAnun vAsaN banAve chhe ane koIvAr moTun vAsaN banAve chhe, tem gotrakarma paN A jIvane koIvAr uchcha kuLamAn ane koIvAr nIch kuLamAn pedA kare chhe.
antarAyakarmano svabhAv bhanDArI jevo chhe. jem rAjA koIne k kInAm