have granthanun varNan kare chhe. A granthamAn puruShanA arthanI siddhinA upAyanun vyAkhyAn karashe. tethI pratham ja puruShanun svarUp kahe chhe–
गुणपर्ययसमवेतः समाहितः समुदयव्ययध्रौव्यैः।। ९।।
anvayArtha– [पुरुषः] puruSh arthAt AtmA [चिदात्मा] chetanAsvarUp [अस्ति] chhe, [स्पर्शगन्धरसवर्णैः] sparsha, gandh, ras, ane varNathI [विवर्जितः] rahit chhe, [गुणपर्ययसमवेतः] guN ane paryAy sahit chhe tathA [समुदयव्ययध्रौव्यैः] utpAd, vyay ane dhrauvya [समाहितः] yukta chhe.
TIkA– पुरुषः चिदात्मा अस्ति –puruSh chhe te chaitanyasvarUp chhe.
bhAvArtha– (पुरु) uttam chetanA guNamAn (सेते) svAmI thaIne pravarte tenun nAm puruSh chhe. gnAn, darshan, chetanAnA nAthane puruSh kahIe. A ja chetanA avyApti, ativyApti ane asambhav e traN doSharahit A AtmAnun asAdhAraN lakShaN chhe. avyApti doSh tene kahe chhe ke jene jenun lakShaN kahyun hoy te tenA koI lakShyamAn hoy, ane koI lakShyamAn na hoy. paN koI AtmA chetanA rahit nathI.
jo AtmAnun lakShaN rAgAdi kahIe to avyApti dUShaN lAge chhe kAraN ke rAgAdi sansArI jIvane chhe, siddha jIvone nathI.
je lakShaN lakShyamAn hoy ane alakShyamAn paN hoy tene ativyApti dUShaN kahIe. paN chetanA jIv padArtha sivAy bIjA koI padArthamAn nathI. jo AtmAnun lakShaN amUrtatva kahIe to ativyApti dUShaN lAge; kAraN ke jevI rIte AtmA amUrtik chhe tevI rIte dharma, adharma, AkAsh ane kAL paN amUrtik chhe. vaLI je pramANamAn na Ave tene asambhav kahIe. chetanA jIv padArthamAn pratyakSha ane parokSha pramANathI jaNAy chhe. jo AtmAnun lakShaN jaDapaNun kahIe to asambhav doSh lAge chhe; kAraN ke te pratyakSha pramANathI bAdhit chhe. A rIte traN doSh rahit AtmAnun chetanA lakShaN