puruShArthasiddhiupAy ] [ 31
TIkA– ‘‘अखिलज्ञैः इदं सकलं वस्तुजातं अनेकान्तात्मकं उक्तं किमु सत्यं वा असत्यं वा। जातु इति शंका न कर्तव्या’’– sarvagnadeve A samasta jIvAdi padArthono samUh anekAntAtmak eTale anek svabhAvasahit kahyo chhe te shun sAchun chhe ke jUThun chhe–kadI evI shankA na karavI.
bhAvArtha– shankA nAm sanshayanun chhe. jinapraNIt padArthomAn sandeh na karavo tene 1 nishankit nAmanun ang kahIe. 23.
एकान्तवाददूषितपरसमयानपि च
anvayArtha– [इह] A [जन्मनि] lokamAn [विभवादीनि] aishvarya, sampadA Adi, [अमुत्र] paralokamAn [चिक्रत्वकेशवत्वादीन्] chakravartI, nArAyaNaAdi padone [च] ane [एकान्तवाददूषितपरसमयान्] ekAntavAdathI dUShit anya dharmone [अपि] paN [न आकांक्षेत्] chAhe nahi.
TIkA– ‘‘इह जन्मनि विभवादीनि न आकांक्षेत्’’ samyagdraShTi A lokamAn to sampadA vagere ane putrAdine chAhe nahi. ‘च अमुत्र चक्रित्व केशवत्वादीन् न आकांक्षेत्’– vaLI paralokamAn chakravartIpad, nArAyaNapad ane Adi shabdathI IndrAdi padane chAhatA nathI. ‘एकान्तवाददूषितपरसमयान् अपि न आकांक्षेत्– vastunA ekAntasvabhAvanun kathan karavAne lIdhe dUShaN sahit je anyamat tene paN chAhatA nathI.
bhAvArtha– nikAnkShit nAm vAnchchhA rahitanun chhe. kAraN ke A lok sambandhI puNyanA phaLane chAhatA nathI tethI samyaktvI puNyanA phaLarUp IndriyanA viShayone _________________________________________________________________
1. svAmI samantabhadrAchAryakRut ratnakaranDashrAvakAchAr gA 11 mAn kahyun chhe ke– tattva A ja chhe, Avun ja chhe, anya nathI athavA bIjI rIte nathI. evI niShkampa talavAranI tIkShNadhAr samAn sanmArgamAn sanshay rahit ruchi–vishvAsane nishankit ang kahe chhe.
2. nikAnkShA (viShayonI–viShayanA sAdhanonI abhilAShA–AshAne kAnkShA kahe chhe) arthAt karmane vash thaIne, antavALA, udayamAn dukhamishrit ane pApanA bIjarUp sukhamAn anityatAnun shraddhAn thavun te nikAnkShit ang chhe. (ratna0 shrA0 gA0 12)