puruṣhārthasiddhiupāy ] [ 99
परिवर्जयेदशेषं तमचित्तं वा सचित्तं वा।। १२७।।
anvayārthaḥ– [वा] tathā [तम्] te bāhya parigrahane [अचित्तं] bhale te achetan hoy [वा] ke [सचित्तं] sachetan hoy, [अशेषं] sampūrṇapaṇe [परिवर्जयेत्] chhoḍī devā joīe. [यस्मात्] kāraṇ ke [बहिरङ्गात्] bahiraṅg [सङ्गात्] parigrahathī [अपि] paṇ [अनुचितः] ayogya athavā nindya [असंयमः] asanyam [प्रभवति] thāy chhe.
ṭīkāḥ– ‘यस्मात् बहिरंगात् अपि संगात् अनुचितः असंयमः भवति तस्मात् चं अचित्तं सचित्तं वा अशेषं परिग्रहं परिवर्जयेत्’–arthaḥ– jethī bāhya dhan–dhānyādi parigrahathī paṇ mahān asanyam thāy chhe arthāt jyānsudhī parigrah rahe chhe tyānsudhī sanyamanun sārī rīte pālan thaī shakatun nathī. tethī te bāhya parigrah bhale sajīv hoy ke ajīv hoy– banne prakārano parigrah chhoḍavo joīe.
bhāvārthaḥ– bāhya parigrahamān sansāranā jeṭalā koī padārtho chhe te badhā prāyaḥ āvī jāy chhe. tethī bāhya parigrahanān sajīv ane ajīv evā be bhed karyā chhe. rūpiyā, paisā khetī vagere ajīv parigrah chhe ane hāthī, ghoḍā, baḷad, nokar, chākar e sajīv parigrah chhe. eno paṇ tyāg ekadesh ane sarvadesh thāy chhe. 127.
सोऽपि तनूकरणीयो निवृत्तिरूपं यतस्तत्त्वम्।। १२८।।
anvayārthaḥ– [अपि] ane [यः] je [धनधान्यमनुष्यवास्तुवित्तादिः] dhan, dhānya, manuṣhya, gr̥uh, sampadā vagere [त्यक्तुम्] chhoḍavāne [न शक्य] samartha na hoy [सः] te parigrah [अपि] paṇ [तनू] ochho [करणीयः] karavo joīe. [यतः] kāraṇ ke [निवृत्तिरूपं] 1 tyāgarūp ja [तत्त्वम्] vastunun svarūp chhe. _________________________________________________________________ 1. tattva nivr̥uttirūp chhe teno arthaḥ– darek vastu svadravya, svakṣhetra svakāḷ ane svabhāvathī sadāy
ālambanavaḍe rāgī jīvane bāhya–sāmagrī pratye mamatvarūp rāg bhūmikānusār hoy chhe. teno