116 ]
लब्ध्वा राज्ञामिन्द्राश्चक्रवर्तिनस्तेषां चक्रं चक्ररत्नं । किं विशिष्टं ? ‘अवनीन्द्रशिरोऽर्चनीयं’ अवन्यां निजनिजपृथिव्वां इन्द्रा मुकुटबद्धा राजानस्तेषां शिरोभिरर्चनीयं । तथा ‘धर्मेन्द्रचक्रं’ लब्ध्वा धर्मस्तस्योत्तमक्षमादिलक्षणस्य चारित्रलक्षणस्य वा इन्द्रा अनुष्ठातारः प्रणेतारो वा तीर्थकरादयस्तेषां चक्रं संघातं धर्मेन्द्राणां वा तीर्थकृतां सूचकं चक्रं धर्मचक्रं । कथंभूतं ? ‘अधरीकृतसर्वलोकं’ अधरीकृतो भृत्यतां नीतः सर्वलोकस्त्रिभुवनं येन तत् । एतत्सर्वं१ लब्ध्वा पश्चाच्छिवं चोपैति भव्य इति ।।४१।। aparimit (amAp) hoy chhe, tathA ‘राजेन्द्रचक्रम्’ rAjAonA indro te rAjendro – chakravartIo, chakravartIonA chakraratnane prApta kare chhe. ‘अवनींद्रशिरोऽर्चनीयम्’ ke je potapotAnI pRithvIonA adhipati mukuTabaddha rAjAonAn mastako dvArA pUjanIy hoy chhe, tathA ‘धर्मेन्द्रचक्रम्’ dharmendrachakrane – uttam kShamAdirUp athavA chAritrarUp dharmanA indronA anuShThAtA athavA praNetA – tIrthankar AdinA samUhane athavA dharmendronA – tIrthankaronA sUchak dharmachakrane prApta kare chhe. ‘अधरीकृतसर्वलोकम्’ ke jeNe sarva lokane (traN bhuvanane) dAsarUp banAvyA chhe (potAnA mahimA AgaL traN bhuvanane jeNe tuchchha (halakA) karI dIdhA chhe – nIche pADI dIdhA chhe) — e badhun prApta karIne pachhI samyagdraShTi jIv mokSha pAme chhe.
bhAvArtha : — A antim shlokamAn AchArya shlok 36 thI 41 sudhIno upasanhAr karatAn kahe chhe ke – samyaktvanA prabhAve samyagdraShTi jIv uttam sAnsArik sukh heyabuddhie bhogavI – arthAt uttam manuShyapaNun, indranI aparimit vibhUti, batrIs hajAr mukuTabaddha rAjAo dvArA pUjanIy chakravartIpad ane trailokya pUjya tIrthankarapad prApta karIne ante mokSha pAme chhe.
samyaktva AtmAno shuddha pariNAm chhe, tenAthI samvar – nirjarA pUrvak mokShanI prApti thAy chhe. ahIn je samyaktvanun phaL laukik sukh batAvyun chhe te upacharit kathan chhe; vAstavamAn te samyaktvanun phaL nathI paN bhUmikAnusAr vartatA tenA sahachararUp prashasta shubh rAganun te phaL chhe, em samajavun.
samyagdraShTine darshanamohano abhAv hovAthI temane satyArtha shraddhAn, satyArtha gnAn pragaT hoy chhe ane mithyAtva sAthe anantAnubandhI kaShAyano paN abhAv hovAthI tene svarUpAcharaNachAritra paN anshe hoy chhe. १. तत्सर्वं लब्ध्वा पश्चाच्च शिवमुपैति भव्य इति घ० ।