130 ]
‘द्रव्यानुयोगदीपो’ १‘द्रव्यानुयोगसिद्धान्तसूत्रं तत्त्वार्थसूत्रादिस्वरूपो द्रव्यागमः स एव दीपः स । ‘आतनुते’ विस्तारयति अशेषविशेषतः प्ररूपयति । के ? ‘जीवाजीवसुतत्त्वे’ उपयोगलक्षणो जीवः तद्विपरीतोऽजीवः तावेव शोभने अबाधिते तत्त्वे वस्तुस्वरूपे आतनुते । तथा ‘पुण्यापुण्ये’ सद्वेद्यशुभायुर्नामगोत्राणि हि पुण्यं ततोऽन्यत्कर्मापुण्यमुच्यते, ते च मूलोत्तरप्रकृतिभेदेनाशेषविशेषतो द्रव्यानुयोगदीप आतमुते । तथा ‘बन्धमोक्षौ च’
e pramANe charaNAnuyoganun prayojan chhe.’’2. 45.
anvayArtha : — [द्रव्यानुयोगदीपः ] dravyAnuyogarUpI dIpak [जीवाजीवसुतत्त्वै ] jIv ane ajIv sutattvone, [पुण्यापुण्ये ] puNya tathA pApane [च ] ane [बन्धमोक्षौ ] bandh tathA mokShane [श्रुतविद्यालोकं ] bhAvashrutagnAnano prakAsh thAy tevI rIte [आतनुते ] vistArapUrvak nirUpe chhe – pragaT kare chhe.
TIkA : — ‘द्रव्यानुयोगदीपो’ dravyAnuyog siddhAntasUtra – tattvArtha sUtrAdi svarUp dravyAgam – evo ja dIpak (arthAt dravyAnuyogarUpI dIpak) te ‘आतनुते’ vistAre chhe arthAt sampUrNapaNe prarUpe chhe. kone (prarUpe chhe)? ‘जीवाजीवसुतत्त्वे’ jenun lakShaN upayog chhe te jIv ane tenAthI viparIt lakShaN jenun chhe te ajIv chhe. te banne shobhan (sundar) – abAdhit tattvone – vastu svarUpane prarUpe chhe. tathA ‘पुण्यापुण्ये’ shAtAvedanI, shubhaAyu, shubhanAm ane shubhagotra – e puNyakarma chhe. ane tenAthI anya viparIt karma (arthAt ashAtAvedanI, ashubhaAyu, ashubhanAm ane ashubhagotra) apuNya (pAp) karma kahevAy chhe. temane mUl prakRiti ane uttar prakRitinA bhedathI samasta viShayopUrvak dravyAnuyogarUpI dIpak pragaT kare chhe. tathA ‘बन्धमोक्षौ च’ mithyAtva, avirati, pramAd, kaShAy ane yogarUp kAraNothI १. द्रव्यानुयोगः सिद्धान्तः ख 2. mokShamArga prakAshak, gujarAtI AvRutti pRuShTha 273.