152 ]
‘व्यतीचारा’ विविधा विरूपका वा अतीचारा दोषाः । कति ? ‘पंच’ । कस्य ? thAy em mAnavun e bhram chhe. tethI vrat – avrat e banne vikalpa rahit, jyAn paradravyanA grahaN – tyAganun kAI prayojan nathI evo udAsIn vItarAg shuddhopayog te ja mokShamArga chhe. nIchalI dashAmAn keTalAk jIvone shuddhopayog ane shubhopayoganun yuktapaNun hoy chhe, tethI e vratAdi shubhopayogane upachArathI mokShamArga kahyo chhe, paN vastuvichArathI jotAn shubhopayog mokShano ghAtak ja chhe. A rIte je bandhanun kAraN chhe te ja mokShanun ghAtak chhe – evun shraddhAn karavun. shuddhopayogane ja upAdey gaNI teno upAy karavo tathA shubhopayog – ashubhopayogane hey jANI tenA tyAgano upAy karavo.....’’
A shlokanI TIkAmAn AchArye kahyun chhe ke — ‘अत्र कृतवचनं कर्तुः स्वातंत्र्य प्रतिपत्त्यर्थम्’ ahIn ‘kRut vachan’ e kartAnI svAtantryanI pratipatti arthe chhe. A batAve chhe ke jIv potAnA bhAvono svatantrapaNe kartA chhe. karma mand paDyA eTale kArya thayun em nathI, paN te svatantrapaNe thayun chhe, teno kartA karma nathI. jo karma teno kartA hoy to banne dravyonI ekatAno prasang Ave je siddhAnta viruddha chhe. 53.
have tenA (ahinsANuvratanA) atichAr kahe chhe —
anvayArtha : — [छेदनबन्धनपीडनम् ] (kAn, nAk Adinun) chhedan, bandhan (ichchhit sthAne jatAn rokavun), pIDan (lAkaDI, chAbUk AdithI mAravun), [अतिभारारोपणम् ] shaktithI adhik bhAr lAdavo, [च ] ane [आहारवारणा ] samayasar pUratAn AhAr – pANI na devAn – e [पञ्च ] pAnch [स्थूलवधात् ] sthUL hinsAthI [व्युपरतेः ] viratinA (arthAt sthUL hinsA tyAganA ahinsANuvratanA) [व्यतीचाराः ] atichAro chhe.
TIkA : — ‘व्यतीचारा’ vividh athavA vratane virUp vikRut karanArA doSho keTalA?