156 ]
‘परिवादो’ मिथ्योपदेशोऽभ्युदयनिःश्रेयसार्थेषु क्रियाविशेषेष्वन्यस्यान्यथा- प्रवर्तनमित्यर्थः । ‘रहोऽभ्याख्या’ रहसि एकान्ते स्त्रीपुंसाभ्यामनुष्ठितस्य क्रियाविशेषस्याभ्याख्या
puruShArthasiddhi – upAyamAn kahyun chhe ke —
‘‘.....A badhAn ja vachanomAn pramattayog ja ek hetu kahevAmAn Avyo chhe, tethI asatya vachanamAn paN (pramattayogano sadbhAv hovAthI) hinsA nishchit thAy chhe.’’ (shlok 99)
‘‘jUTh vachananA tyAgI mahAmuni hey ane upAdeyano vAramvAr upadesh kare chhe. tyAn pApanI nindA karatAn pApI jIvane (potAnA doShanA kAraNe) temano upadesh bUro lAge chhe, athavA koIne dharmopadesh kharAb lAge te dukh pAme, paN te AchAryone (upadesh sAmbhaLanAranI lAgaNI dukhAvA chhatAn) jUThano doSh lAgato nathI. kem ke temane pramAd (kaShAy) nathI, pramAdapUrvak vachanamAn ja hinsA chhe. tethI ja kahyun chhe ke pramAd sahit yogathI vachan bolavAn te ja jUTh je, anyathA nahi.’’ (shlok 100no bhAvArtha). 55
have satyANuvratanA atichAro kahe chhe —
anvayArtha : — [परिवादरहोभ्याख्या ] mithyA (khoTo) upadesh devo, koInI gupta kriyAne pragaT karI devI, [पैशुन्यम् ] anyano abhiprAy jANI tene irShAthI pragaT karavo, [कूटलेखकरणम् ] khoTo lekh (dastAvej) lakhavo, [च ] ane [न्यासापरिहारितापि ] gIro rAkhelI vastune paN anshe haDap karI javAnAn (pachAvI pADavAnAn vachano bolavAn) — e [पञ्च ] pAnch [सत्यस्य ] satyANuvratanA [व्यतिक्रमाः ] atichAro chhe.
TIkA : — ‘परिवादो’ mithyA upadesh arthAt svarga ane mokShanI prayojanavALI kriyAvisheShomAn koInun anyathA samApan karavun te parivAd (mithyA upadesh) chhe. ‘रहोऽभ्याख्या’ ekAntamAn strI – puruSh dvArA karelI koI vishiShTa kriyAne pragaT karavI te