238 ]
सामयिकं नाम स्फु टं शंसन्ति प्रतिपादयन्ति । के ते ? सामयिकाः समयमागमं
विन्दन्ति ये ते सामायिका गणधरदेवादयः । किं तत् ? मुक्तं मोचनं परिहरणं यत् तत्
सामयिकं । केषां मोचनं ? पंचाघानां हिंसादिपंचपापानां । कथं ? आसमयमुक्ति
वक्ष्यमाणलक्षणसमयमोचनं आ समन्ताद्व्याप्य गृहीतनियमकालमुक्तिं यावदित्यर्थः । कथं तेषां
मोचनं ? अशेषभावेन सामस्त्येन न पुनर्देशतः । सर्वत्र च अवधेः परभागे अपरभागे च ।
अनेन देशावकाशिकादस्य भेदः प्रतिपादितः ।।९७।।
[पंचाघानाम् ] pAnch (hinsAdi) pAponA [मुक्तं ] tyAgane [सामयिकं नाम ] sAmAyik
nAmanun shikShAvrat [शंसन्ति ] kahe chhe.
TIkA : — ‘सामयिकं नाम शंसन्ति’ kharekhar sAmAyik (shikShAvrat) kahe chhe — sAmAyikanun pratipAdan kare chhe. koN te? ‘सामयिकाः’ samay eTale Agamane (shAstrane) je jANe chhe te sAmAyiko – gaNadharadevAdi. shun te? ‘मुक्तं’ je chhoDavun te – tyAgavun te sAmAyik chhe. konun tyAgavun? ‘पञ्चाघानाम्’ hinsAdi pAnch pAponun. kaI rIte? ‘आसमयमुक्ति’ karavA dhArelI pratignAno samay chhUTe – sarva taraphathI vyApta arthAt pUro thAy tyAn sudhI – sAmAyik mATe svIkArelo nishchit kAL chhUTe arthAt pUrNa thAy tyAn sudhI evo artha chhe. temanun (pAnch pAponun) kaI rIte mochan – tyAg? ‘अशेषभावेन’ (te tyAg) samasta bhAvathI (sampUrNarUpathI), ekadeshathI nahi; ane ‘सर्वत्र’ sarvatra arthAt maryAdAnI bahAr ane andar. AnAthI deshAvakAshikanA bhedanun (sAmAyik shikShAvratanun) pratipAdan karavAmAn Avyun chhe.
bhAvArtha : — sAmAyik vakhate karelI maryAdAnI andar ane bahAr – sarvatra (badhI jagyAe) sAmAyik mATe nishchit karelA samay sudhI, hinsAdi pAnche pAponA man – vachan – kAy ane kRut – kArit – anumodanAthI karelA tyAgane gaNadharadevAdi sAmAyik shikShAvrat kahe chhe.
potAnI karelI maryAdAmAn paN sAmAyikanA nishchit kAL sudhI bhogopabhogano sarvathA tyAg karavAthI, sAmAyik vratadhArI shrAvak paN munivat pAnch pApothI sarvathA rahit thaI jAy chhe.
sAmAyik vratamAn hinsAdi pAnche pApono sarvathA tyAg hoy chhe ane rAg – dveShanA tyAgarUp sarva prANIo pratye sAmyabhAv hoy chhe. vaLI kahyun chhe ke —