246 ]
अधिकुर्वीरन् सहेरन्नित्यर्थः । के ते ? सामयिकं प्रतिपन्नाः सामायिकं स्वीकृत- वन्तः । किंविशिष्टाः सन्तः ? अचलयोगाः स्थिरसमाधयः प्रतिज्ञातानुष्ठाना- परित्यागिनो वा । तथा मौनधरास्तत्पीडायां सत्यामपि क्लीवादिवचनानुच्चारकाः दैन्यादिवचनानुच्चारकाः । कमधिकुर्वीरन्नित्याह — शीतेत्यादि — शीतोष्णदंशमशकानां पीडाकारिणां तत्परिसमन्तात् सहनं तत्परीषहस्तं, न केवलं तमेव अपि तु उपसर्गमपि च देवमनुष्यतिर्यक्कृतं ।।१०३।।
तं चाधिकुर्वाणाः सामायिके स्थिता एवंविधं संसारमोक्षयोः स्वरूपं चिन्तयेयुरित्याह — [मौनधराः ] maun dharIne tathA [अचलयोगाः ] yogonI pravRuttine achaL (sthir) karIne [शीतोष्णदंशमशकपरीषहम् ] shIt, uShNa, DAns, machchhar Adi pariShahone [च ] ane [उपसर्गम् ] upasargane [अपि ] paN [अधिकुर्वीरन् ] sahan karavAn joIe.
TIkA : — ‘अधिकुर्वीरन्’ sahan karavAn joIe evo artha chhe. koNe te? ‘सामायिकं प्रतिपन्नाः’ sAmAyikano jemaNe svIkAr karyo chhe teoe. kevA prakAranA vartatA teo? ‘अचलयोगाः’ sthir samAdhivALA A (sAmAyikanA) anuShThAnanI pratignAno parityAg nahi karatA thakA tathA ‘मौनधराः’ tenI pIDA hovA chhatAn nAmarda AdinAn vachano nahi bolatA arthAt dIn vachanonun uchchAraN nahi karatA (teo). shun sahan karavun joIe? te kahe chhe — ‘शीतोष्णेत्यादि’ pIDAkArI shIt, uShNa, DAns, machchhar Adine sarva prakAre sahan karavAn te pariShah – tene; kevaL tene ja nahi, parantu ‘उपसर्गमपि च’ dev – manuShya – tiryanch kRut upasargane paN (sahan karavo joIe).
bhAvArtha : — sAmAyik karanAr shrAvake maun dhAraN karI tathA man – vachan – kAyanI pravRuttine rokI – sthir karI shIt – uShNa – DAns – machchharAdi bAvIs pariShahone tathA dev – manuShya – tiryanch kRut upasargone paN sahan karavA, arthAt pariShaho ane upasarga sambandhI pIDA hovA chhatAn maun sevI tene sahan karavI; parantu svIkArelI sAmAyikanI pratignAne chhoDavI nahi tem ja namAlAn yA dIn vachano bolavAn nahi. 103.
tene (pariShah ane upasargane) sahan karatAn, sAmAyikamAn sthit (shrAvakoe) A prakAranun sansAr – mokShanun svarUp vichAravun joIe em kahe chhe —