264 ]
इत्थं दीयमानस्य फलं दर्शयन्नाह —
विमार्ष्टि स्फे टयति । खलु स्फु टं । किं तत् ? कर्म पापरूपं । कथंभूतं ? निचितमपि उपार्जितमपि पुष्टमपि वा । केन ? गृहकर्मणा सावद्यव्यापारेण । कोऽसौ कर्त्री ? प्रतिपूजा दानं । केषां अतिथीनां न विद्यते तिथिर्येषां तेषां । किंविशिष्टानां ? गृहविमुक्तानां svIkAr karI tathA shok ane viShAdano tyAg karI, jeno lobh shithil (mand) thayo chhe evA shrAvakane avashya ahinsA hoy chhe.’’
‘‘A atithisamvibhAg – vaiyAvRutya shikShAvratamAn dravyaahinsA to pragaT chhe ja, kem ke dAn devAthI bIjAnI kShudhA – tRuShAnI pIDA maTe chhe tathA dAtA lobhano tyAg kare chhe, tethI bhAvaahinsA paN thAy chhe arthAt dAn karanAr ahinsA vratanun pAlan kare chhe.’’1 113.
A pramANe ApavAmAn AvelA dAnanun phaL darshAvIne kahe chhe —
anvayArtha : — [खलु ] kharekhar jem [वारि ] jaL [रुधिरम् ] lohIne [अलम् ] sArI rIte [धावते ] dhUe chhe, (sAph kare chhe) tem [गृहविमुक्तानाम् ] gRuhatyAgI [अतिथीनाम् ] atithijanone [प्रतिपूजा ] Apelun yathAyogya AhArAdi dAn, [गृहकर्मणा ] gRuhakAryathI [निचितं ] sanchit karelAn [कर्म अपि ] pApono paN [खलु ] kharekhar [विमार्ष्टि ] nAsh kare chhe.
TIkA : — ‘विमार्ष्टि’ nAsh kare chhe. ‘खलु’ kharekhar – nakkI. shun te? ‘कर्म’ pAparUp karmane. kevAn (karmane)? ‘निचितं अपि’ upArjit – poShelAn (karmane) paN. ‘केन’ shA vaDe (upArjit)? ‘गृहकर्मणा’ pApayukta vyApAr vaDe. kartA koN? ‘प्रतिपूजा’ dAn. kone? ‘अतिथीनां’ jemane (AvavA mATe) koI tithi (divas) nishchit nathI tevA atithijanone. 1. juo puruShArthasiddhi – upAy gujarAtI AvRutti, shlok 173 – 174 TIkA tathA bhAvArtha.