kahAnajainashAstramALA ]
वैयावृत्यं दानं ब्रुवते प्रतिपादयंति । कथं ? चतुरात्मत्वेन चतुःप्रकारत्वेन । के ते ? चतुरस्राः पण्डिताः । तानेव चतुष्प्रकारान् दर्शयन्नाहारेत्याद्याह — आहारश्च भक्तपानादिः औषधं च व्याधिस्फोटकं द्रव्यं तयोर्द्वयोरपि दानेन । न केवल तयोरेव अपि तु उपकरणावासयोश्च उपकरणं ज्ञानोपकरणादिः आवासो वसतिकादिः ।।११७।।
तच्चतुष्प्रकारं दानं किं केन दत्तमित्याह —
चतुर्विकल्पस्य चतुर्विधवैयावृत्यस्य दानस्यैते श्रीषेणादयो दृष्टान्ता मन्तव्याः । [चतुरात्मत्वेन दानेन ] e chAr prakAranAn dAn karIne [चतुरस्राः ] chAr gnAnanA dhArak gaNadhar devo [वैयावृत्यम् ] vaiyAvRutyane chAr prakAranA bhed rUpe [ब्रुवते ] kahe chhe.
TIkA : — ‘चतुरस्राः चतुरात्मत्वेन वैयावृत्यं ब्रुवते’ panDito dAnane chAr prakAre kahe chhe. te ja chAr prakAro darshAvIne kahe chhe — ‘आहारेत्यादि’ bhojan, pAnAdine AhAr kahe chhe. vyAdhinAshak dravyane auShadh kahe chhe. te bannenA dAnathI, kevaL te bannenA dAnathI nahi paN ‘उपकरणावासयोश्च’ gnAnanAn upakaraN Adi ane vasatikAdi ( – e bannenA dAnathI paN) vaiyAvRutya – dAn chAr prakAre chhe.
bhAvArtha : — vaiyAvRutya (dAn)nA chAr prakAr chhe — (1) AhAradAn, (2) auShadhadAn, (3) upakaraNadAn, (4) AvAsadAn. 117.
A chAr prakAranun kayun dAn koNe Apyun te kahe chhe —
anvayArtha : — [श्रीषेणवृषभसेने ] shrISheN rAjA, (ek sheThanI suputrI), vRuShabhasenA, [कौण्डेशः ] kauNDesh (nAmano koTavAL) [च ] ane [सूकरः ] shUkar [एते ] e (kramathI) [चतुर्विकल्पस्य ] chAr prakAranAn [वैयावृत्यस्य ] vaiyAvRutyanAn [दृष्टान्ताः ] draShTAnto [मन्तव्याः ] mAnavA yogya chhe.
TIkA : — ‘चतुर्विकल्पस्य’ chAr prakAranAn ‘वैयावृत्यस्य’ vaiyAvRutya – dAnanAn ‘एते’ e