320 ]
येन भव्येन स्वयं आत्मा स्वयंशब्दोऽत्रात्मकवाचकः नीतः प्रापितः । कमित्याह — वीतेत्यादि, विशेषेण इतो गतो नष्टः कलंको दोषो यासां ताश्च ता विद्यादृष्टिक्रियाश्च ज्ञानदर्शनचारित्राणि तासां करण्डभावं तं भव्यं आयाति आगच्छति । कासौ ? सर्वार्थसिद्धिः धर्मार्थकाममोक्षलक्षणार्थानां सिद्धिर्निष्पत्तिः कर्त्री । कयेवायाति ? पतीच्छयेव स्वयम्बरविधानेच्छयेव । क्व ? त्रिषु विष्टयेषु त्रिभुवनेषु ।।१४९।।
anvayArtha : — [येन ] je bhavye [स्वयम् ] potAnA AtmAne [वीतकलङ्कविद्यादृष्टिक्रियारत्नकरण्डभावं ] kalank rahit (nirdoSh) samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritrarUpI ratnono paTAro [नीतः ] batAvyo chhe, [तम् ] tene [त्रिषु विष्टपेषु ] traN lokamAn [पतीच्छया इव ] svayamvar vidhAnathI pati tarIke varavAnI ichchhA rAkhanArI strInI jem [सर्वार्थसिद्धिः ] sarva arthonI siddhi arthAt dharma – arthAdi chAr puruShArthanI siddhi [आयाति ] prApta thAy chhe.
TIkA : — ‘येन’ je bhavye ‘स्वयम्’ potAnA AtmAne – ahIn स्वयं shabda AtmA vAchak chhe – ‘नीतः’ prApta karAvyo chhe. kone (prApta karAvyo chhe)? te kahe chhe — ‘वीतेत्यादि’ visheSh karIne jemano doSh (kalank) nAsh pAmyo chhe – tevAn samyagdarshan, samyaggnAn, samyakchAritra traNenA paTArArUp bhAvane (prApta karAvyo chhe) ‘तं’ tene (te bhavyane) ‘आयाति’ Ave chhe (prApta thAy chhe). koN te? ‘सर्वार्थसिद्धिः’ dharma – artha – kAm – mokSharUp arthonI (prayojanonI) siddhi – prApti. konI jem Ave chhe? ‘पतीच्छया इव’ svayamvar – vidhAnathI pati tarIke varavAnI ichchhA rAkhanArInI jem. kyAn? ‘त्रिषु विष्टपेषु’ traN bhuvanamAn.
bhAvArtha : — jem je manuShyanI pAse bahumUlya ratno hoy chhe tene varavA kanyAo utsuk hoy chhe, tem je bhavya jIve potAnA AtmAne nirdoSh samyagdarshan, samyaggnAn