kahAnajainashAstramALA ]
यदि समयं आगमं जानीते आगमज्ञो यदि भवति तदा ध्रुवं निश्चयेन श्रेयोज्ञाता उत्कृष्टज्ञाता स भवति । किं कुर्वन् ? निश्चिन्वन् । कथमित्याह — पापमित्यादि — पापमोधर्मोऽरातिः शत्रुर्जीवस्यानेकापकारकत्वात् धर्मश्च बन्धुर्जीवस्यानेकोपकारकत्वादित्येवं निश्चिन्वन् ।।१४८।।
इदानीं शास्त्रार्थानुष्ठातुः फलं दर्शयन्नाह — [धर्मः ] dharma [बन्धुः ] jIvano mitra chhe, [इति ] – em [निश्चिन्वन् ] nishchay karato thako shrAvak [यदि ] jo [समयम् ] shAstrane [जानीते ] jANe chhe, to te [ध्रुवम् ] nishchayathI [श्रेयोज्ञाता ] shreShTha gnAtA athavA kalyANano gnAtA [भवति ] thAy chhe.
TIkA : — ‘यदि समयं जानीते’ je samayane eTale Agamane jANe chhe arthAt je Agamano gnAtA chhe to ‘ध्रुवं’ nishchayathI ‘श्रेयोज्ञाता भवति’ te utkRuShTa gnAtA chhe, shun karato thako? ‘निश्चिन्वन्’ nishchay karato thako. kevI rIte? te kahe chhe — ‘पापमित्यादि’ pAp ja arthAt adharma ja (mithyAratnatray ja) anek apakAranun kAraN hovAthI jIvano shatru chhe ane dharma ja (samyakratnatray ja) anek upakAranun kAraN hovAthI jIvano mitra chhe – Avo nishchay karato thako.
bhAvArtha : — jIvano apakArak hovAthI pAp (adharma) shatru chhe ane upakArak hovAthI dharma (ratnatrayadharma) mitra chhe – evo nirNay karIne je shAstrane jANe chhe, te ja shreShTha gnAtA chhe.
utkRuShTa uddishyatyAgI vAnaprastha AshramamAn chhe. te tapasvI paN chhe, parantu jo te AtmAnA svabhAv – vibhAv na jANe to te Atmashreyano gnAtA – bhoktA thato nathI.
sansAranAn dukhothI bachAvI je prANIone uttam sukhamAn dhAraN kare te dharma chhe. te ja dharma jIvane mitra samAn chhe. shubhabhAvarUp dharma – vyavahAradharma jIvane sansAranun kAraN chhe, tethI tene te shatru samAn chhe. 148.
have shAstranA arthanun AcharaN karanArane shun phaL prApta thAy chhe, te darshAvIne kahe chhe —