80 ]
“ — lakShaNo na hoy te adev chhe – kudev chhe. te koI paN rIte jIvane hitakartA nathI, chhatAn tene bhramathI hitakartA mAnI tenun sevan karavun, te mithyAtva chhe.
1mithyAdraShTi jIv traN prakAranA prayojanathI tenI upAsanA kare chhe. koI tenI upAsanAne mokShanun kAraN jANIne tene seve chhe, paN tethI mokSha thato nathI, kAraN ke mithyAbhAvayukta upAsanA mokShanun kAraN kem hoI shake?
keTalAk jIvo paralokamAn ‘sukh thAy – dukh na thAy’ evA prayojanathI kudevane seve chhe, paN tenI siddhi to puNya upajAvatAn ane pAp na upajAvatAn thAy chhe. paN pote to pAp upajAve ane kahe ke — ‘‘Ishvar mArun bhalun karashe.’’ paN e to eno bhram chhe, kAraN ke jIv jevo pariNAm karashe tevun ja phaL pAmashe. mATe koInun bhalun – bUrun karavAvALo Ishvar koI chhe ja nahi; tethI kudevonA sevanathI paralokamAn bhalu – bUrun thatun nathI.
‘‘vaLI ghaNA jIvo shatrunAshAdik, rogAdi nAsh, dhanAdinI prApti tathA putrAdikanI prApti ityAdik A paryAy sambandhI dukh maTADavA yA sukh pAmavAnA anek prayojan pUrvak e kudevAdikanun sevan kare chhe. hanumAnAdik, bhairav, devIo......shItaLA, dahADI, bhUt, pitRu, vyantarAdik, sUrya – chandra, shanishcharAdi, jyotiShIone, pIr – pegambarAdikone, gAy – ghoDAdi tiryanchone, agni – jalAdikane tathA shastrAdikane pUje chhe. ghaNun shun kahIe? roDAn ityAdikane paN pUje chhe; parantu evA kudevonun sevan mithyAdraShTithI ja thAy chhe, kAraN ke pratham to te jenun sevan kare chhe temAnthI keTalAk to kalpanA mAtra ja dev chhe, eTale temanun sevan kevI rIte kAryakArI thAy? vaLI koI vyantarAdik chhe paN te koInun bhalun – bUrun karavA samartha nathI. jo teo samartha hoy to teo pote ja kartA Thare, paN temanun karyun thatun kAI dekhAtun nathI; teo prasanna thaI dhanAdik ApI shakatA nathI, tathA dveShI thaI bUrun karI shakatA nathI.....’’ paN jIvanA puNya – pApathI sukh – dukh thAy chhe, eTale temane mAnavA – pUjavAthI to UlaTo rAg thAy chhe, paN kAI kAryasiddhi thatI nathI....... * A shlok nIchenI sanskRit TIkA Agamayukta nathI, em sheTh mANikachandajI granthamALA puShpa nan.
(shrI rAmajIbhAI mANekachand vakIl, sonagaDh.)
1. juo mokShamArga prakAshak adhyAy 6, pRuShTha 171 thI 178.