106 ]
vyavahār samyagdarshan te shubhāshubh hovāthī bandhanun kāraṇ chhe ane nishchay samyagdarshan shuddha paryāy hovāthī samvar – nirjarānun kāraṇ chhe, tethī uparokta ekatālīs prakr̥itiono bandh thato nathī, teno samvar thāy chhe.
vaḷī avratī samyagdraṣhṭi narakādine prāpta thato nathī, tenun kāraṇ e chhe ke mithyādraṣhṭine jevā anantānubandhī tīvra kaṣhāyo hoy chhe, tevā tīvra kaṣhāyo tene hotā nathī. tene ārtta ane raudra pariṇām thāy chhe, paṇ mithyādraṣhṭinī jem teo tene tiryañch ke narakagatinun kāraṇ thatā nathī, kāraṇ ke ‘nij shuddhātmā ja grahaṇ karavā yogya chhe’ — evī bhāvanā tene nirantar varte chhe.
br̥uhad dravyasaṅgrah gāthā 48nī sanskr̥it ṭīkāmān kahyun chhe ke —
‘‘........ārttadhyān tāratamyatāthī mithyādraṣhṭi guṇasthānathī pramatta guṇasthān sudhīnā jīvone hoy chhe. ā ārttadhyān, joke mithyādraṣhṭi jīvone, tiryañch gatinā bandhanun kāraṇ thāy chhe,1 tathāpi je jīvone samyaktva prāptinī pahelān tiryañch āyuno bandh thaī chūkyo hoy te sivāy anya samyagdraṣhṭine te ārttadhyān tiryañchagatinun kāraṇ thatun nathī.
shaṅkāḥ — samyagdraṣhṭine ārtadhyān tiryañchagatinun kāraṇ kem thatun nathī?
uttaraḥ — kāraṇ ke ‘nij shuddhātmā ja grahaṇ karavā yogya chhe’ — evī vishiṣhṭa bhāvanānā baḷathī samyagdraṣhṭi jīvone tiryañch gatinā kāraṇabhūt saṅklesh pariṇāmono abhāv hoy chhe.
2raudradhyān mithyādraṣhṭithī pāñchamā guṇasthān sudhīnā jīvone hoy chhe. te mithyādraṣhṭi jīvone narak gatinun kāraṇ chhe, chhatān paṇ je jīve samyaktvanī pahelān narakāyuno bandh karī līdho hoy, tenā sivāy anya samyagdraṣhṭione e raudradhyān narak gatinun kāraṇ thatun nathī.
prashnaḥ — samyagdraṣhṭine raudradhyān narakagatinun kāraṇ kem thatun nathī?
uttaraḥ — kāraṇ ke samyagdraṣhṭione ‘nij shuddhātma tattva ja upādey chhe’ — evā 1. तदविरत – देशविरत – प्रमत्तसंयतानाम् । (shrī pravachanasār)
2.......रौद्रमविरत देशविरतयोः । (tattvārthasūtra adhyāy 9, sūtra 35)