116 ]
लब्ध्वा राज्ञामिन्द्राश्चक्रवर्तिनस्तेषां चक्रं चक्ररत्नं । किं विशिष्टं ? ‘अवनीन्द्रशिरोऽर्चनीयं’ अवन्यां निजनिजपृथिव्वां इन्द्रा मुकुटबद्धा राजानस्तेषां शिरोभिरर्चनीयं । तथा ‘धर्मेन्द्रचक्रं’ लब्ध्वा धर्मस्तस्योत्तमक्षमादिलक्षणस्य चारित्रलक्षणस्य वा इन्द्रा अनुष्ठातारः प्रणेतारो वा तीर्थकरादयस्तेषां चक्रं संघातं धर्मेन्द्राणां वा तीर्थकृतां सूचकं चक्रं धर्मचक्रं । कथंभूतं ? ‘अधरीकृतसर्वलोकं’ अधरीकृतो भृत्यतां नीतः सर्वलोकस्त्रिभुवनं येन तत् । एतत्सर्वं१ लब्ध्वा पश्चाच्छिवं चोपैति भव्य इति ।।४१।। aparimit (amāp) hoy chhe, tathā ‘राजेन्द्रचक्रम्’ rājāonā indro te rājendro – chakravartīo, chakravartīonā chakraratnane prāpta kare chhe. ‘अवनींद्रशिरोऽर्चनीयम्’ ke je potapotānī pr̥ithvīonā adhipati mukuṭabaddha rājāonān mastako dvārā pūjanīy hoy chhe, tathā ‘धर्मेन्द्रचक्रम्’ dharmendrachakrane – uttam kṣhamādirūp athavā chāritrarūp dharmanā indronā anuṣhṭhātā athavā praṇetā – tīrthaṅkar ādinā samūhane athavā dharmendronā – tīrthaṅkaronā sūchak dharmachakrane prāpta kare chhe. ‘अधरीकृतसर्वलोकम्’ ke jeṇe sarva lokane (traṇ bhuvanane) dāsarūp banāvyā chhe (potānā mahimā āgaḷ traṇ bhuvanane jeṇe tuchchha (halakā) karī dīdhā chhe – nīche pāḍī dīdhā chhe) — e badhun prāpta karīne pachhī samyagdraṣhṭi jīv mokṣha pāme chhe.
bhāvārtha : — ā antim shlokamān āchārya shlok 36 thī 41 sudhīno upasanhār karatān kahe chhe ke – samyaktvanā prabhāve samyagdraṣhṭi jīv uttam sānsārik sukh heyabuddhie bhogavī – arthāt uttam manuṣhyapaṇun, indranī aparimit vibhūti, batrīs hajār mukuṭabaddha rājāo dvārā pūjanīy chakravartīpad ane trailokya pūjya tīrthaṅkarapad prāpta karīne ante mokṣha pāme chhe.
samyaktva ātmāno shuddha pariṇām chhe, tenāthī samvar – nirjarā pūrvak mokṣhanī prāpti thāy chhe. ahīn je samyaktvanun phaḷ laukik sukh batāvyun chhe te upacharit kathan chhe; vāstavamān te samyaktvanun phaḷ nathī paṇ bhūmikānusār vartatā tenā sahachararūp prashasta shubh rāganun te phaḷ chhe, em samajavun.
samyagdraṣhṭine darshanamohano abhāv hovāthī temane satyārtha shraddhān, satyārtha gnān pragaṭ hoy chhe ane mithyātva sāthe anantānubandhī kaṣhāyano paṇ abhāv hovāthī tene svarūpācharaṇachāritra paṇ anshe hoy chhe. १. तत्सर्वं लब्ध्वा पश्चाच्च शिवमुपैति भव्य इति घ० ।