120 ]
अतस्तदेवात्र धर्मत्वेनाभिप्रेतं तस्यैव मुख्यतो मूलकारणभूततया स्वर्गापवर्गसाधन- सामर्थ्यसंभवात् ।।१।।
sarva tattvonun prakāshan karavāmān, syādvād (shrutagnān) ane kevaḷagnānamān parokṣha ane pratyakṣhanī apekṣhāe ja bhed chhe, tenāthī bījun (gnān) avasturūp chhe. tethī te ja (bhāvashrutarūp samyaggnān ja) dharma chhe – evo abhiprāy chhe; kāraṇ ke mukhyapaṇe mūḷ kāraṇ hovāthī tenāmān svarga ane mokṣhanā sādhananun sāmarthya chhe.
bhāvārtha : — je vastunā svarūpane, nyūnatā, adhikatā, viparītatā ane sandeh rahit jem chhe tem jāṇe chhe, tene gaṇadharo yā shrutakevalīo ‘samyaggnān’ kahe chhe; arthāt je vastusvarūpane sanshay (sandeh), viparyay ane anadhyavasāy rahit jem chhe tem jāṇe chhe tene samyaggnān kahe chhe. ā pramāṇ – gnānanun lakṣhaṇ chhe. nitya – anityarūp, sāmānya – visheṣharūp evun vastusvarūp jem chhe tem je gnān jāṇe tene ja satyārthagnān – pramāṇagnān – samyaggnān kahe chhe.1
ā shlokanī ṭīkāmān samyaggnānane (1) bhāvashrutarūp gnān, (2) yathābhūt ane (3) jīvādi samasta padārthonā svarūpane kevaḷagnānavat sampūrṇapaṇe prakāshan karavānā sāmarthyavāḷun kahyun chhe; kāraṇ ke —
(1) bhāvashrutagnān jenun svarūp chhe evā gnānīne, abhedarūp bhāvashrutagnānasvarūp shuddhātmānun gnān hovāthī, te parathī atyant virakta hoy chhe. tethī te gnānī, karmanā udayanā svabhāvane svayam ja chhoḍī de chhe. (shrī samayasār gāthā 318nī ṭīkā)
(2) yathābhūt – ‘याथातथ्यं’ je vastusvarūp chhe tem jāṇe te gnān bhāvashrutarūp chhe.
(3) kevaḷagnānavat — chothā – pāñchamā guṇasthānavartī jīvo paṇ samyaggnānī hovāthī, 1.sanshay (sandeh) – ‘विरुद्धानेककोटिस्पर्शिज्ञानं संशयः’ — ‘ā pramāṇe chhe ke ā pramāṇe chhe’ – evun je
paraspar viruddhatāpūrvak be prakārarūp gnān tene sanshay kahe chhe.
evun ekarūp gnān te viparyay chhe.
tenun nām anadhyavasāy chhe.