kahānajainashāstramāḷā ]    

‘अणुव्रतं’ विकलव्रतं । किं तत् ? ‘व्युपरमणं’ व्यावर्तनं यत् । केभ्यः इत्याह- ‘प्राणेत्यादि’, प्राणानामिन्द्रियादीनामतिपातश्चातिपतनं वियोगकरणं विनाशनं । ‘वितथव्याहारश्च’ वितथोऽसत्यः स चासौ व्याहारश्च शब्दः । ‘स्तेयं’ च चौर्यं । ‘कामश्च’ मैथुनं । ‘मूर्च्छा’ च परिग्रहः मूर्च्छा च मूर्च्छ्यते लोभावेशात् परिगृह्यते इति मूर्च्छा इति व्युत्पत्तेः । तेभ्यः । कथंभूतेभ्यः ? ‘स्थूलेभ्यः’ । अणुव्रतधारिणो हि सर्वसावद्यविरतेरसंभवात् स्थूलेभ्य एव हिंसादिभ्यो व्युपरमणं भवति । स हि त्रसप्राणातिपातान्निवृत्तो न स्थावरप्राणातिपातात् । तथा पापादिभयात् परपीडादिकारणमिति मत्वा स्थूलादसत्यवचन्निवृत्तो न तद्विपरीतात् । तथान्यपीडाकरात् राजादिभयादिना परेण परित्यक्तादप्यदत्तार्थात् स्थूलान्निवृत्तो न तद्विपरीतात् । तथा उपात्ताया अनुपात्ताश्च पराङ्गनायाः पापभयादिना निवृत्तो नान्यथा इति स्थूलरूपाऽब्रह्मनिवृत्तिः । तथा धनधान्यक्षेत्रादेरिच्छावशात् कृतपरिच्छेदा इति (jūṭh), stey (chorī), kām (kushīl) ane mūrchchhā (parigrah) — emanāthī [व्युपरमणम् ] je viramavun (virakta thavun) te [अणुव्रतं ] aṇuvrat [भवति ] chhe.

ṭīkā : — ‘अणुव्रतं’ eṭale vikal vrat. te shun chhe? ‘व्युपरमणं’ je virām pāmavun, vyāvr̥utta thavun (pāchhā haṭhavun) te. konāthī (viramavun)? te kahe chhe — ‘प्राणेत्यादि’ prāṇono eṭale indriyo ādino viyog karavo – vināsh karavo te ‘प्राणातिपातः’ prāṇahinsā, ‘वितथव्याहारश्च’ वितथ eṭale asatya (jūṭho) ane व्याहार eṭale shabda – asatya shabdavyavahār – asatya vachan bolavun arthāt jūṭh, ‘स्तेयं’ eṭale chorī, ‘कामः’ eṭale maithun ane ‘मूर्च्छा’ eṭale parigrah – vyutpatti pramāṇe lobhanā āveshamān jenāthī mūrchchhit thaī jāy – parigrahāy te mūrchchhā. (hinsā, jūṭh, chorī, kushīl ane parigrah – e pāñch pāpothī (viramavun). te kevā chhe? ‘स्थूलेभ्यः’ sthūḷ chhe, kāraṇ ke aṇuvratadhārīne sarva pāpothī virati hotī nathī; tethī tene sthūḷ hinsādithī ja virati hoy chhe. te trasaprāṇanā ghātathī (hinsāthī nivr̥utta hoy chhe, parantu nahi ke sthāvaraprāṇanā ghātathī; tathā pāpādinā bhayathī bījāne pīḍānun kāraṇ mānī, te sthūḷ asatya vachanathī nivr̥utta hoy chhe, parantu tenāthī viparīt vachanathī (sūkṣhma asatya vachanathī) nahi. tathā anyane pīḍākārak ane rājādinā bhayādithī anye tyajī dīdhel hovā chhatān paṇ nahi dīdhelā sthūḷ arthathī (dhanādithī) te nivr̥utta hoy chhe, parantu tenāthī viparīt arthathī (arthāt sārvajanik māṭī, pāṇī vagere padārthothī) nahi. tathā pāpanā bhayādithī gr̥uhit yā agr̥uhit parastrīthī te nivr̥utta hoy chhe, parantu anyathā nahi (potānī strīthī nahi). em tene sthūḷarūp abrahmathī